Λεμόνι

Το λεμόνι αποτελεί το φρούτο του δέντρου λεμονιά, που ανήκει στην οικογένεια των εσπεριδοειδών. Θεωρείται υβριδικό τρόφιμο από άλλα εσπεριδοειδή, όπως το κίτρο και το μανταρίνι. Οι μεσογειακές χώρες έχουν τη μεγαλύτερη παραγωγή λεμονιών, μαζί με την Αμερική και την Ινδία. Στη μαγειρική προσφέρει όξινη γεύση, μέσω του χυμού ή και της σάρκας του, ενώ μπορεί να μας δροσίσει, με ή χωρίς ανθρακικό ή αλκοόλ, τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού.

Ποια είναι η θρεπτική αξία του λεμονιού;

Τo κύριo χαρακτηριστικό του λεμονιού έγκειται στις χαμηλές θερμίδες που περιέχει, καθώς ανά 100 γραμμάρια χωρίς φλούδα, προσφέρει μόνο 30,7 θερμίδες. Αξιοσημείωτη είναι και η υψηλή του περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, καθώς ανά 100 γραμμάρια προσφέρει 56mg βιταμίνης C, καλύπτοντας περίπου το 70% των ημερήσιων αναγκών των γυναικών και σχεδόν το 60% των ανδρών.

Το λεμόνι αποτελείται κατά 89% από νερό 

Tο υπόλοιπο αποτελείται κυρίως από υδατάνθρακες, με χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα (2,6g/100g) σε σύγκριση με άλλα φρούτα και μέτρια περιεκτοκότητα σε διαλυτές ίνες (2,9g/100g), που βοηθούν στην εύρυθμη λειτουργία του εντέρου. Η φλούδα είναι πολύ πιο πλούσια σε φυτικές ίνες (10,6g/100g), σάκχαρα (4,2g/100g) αλλά και βιταμίνη C (129mg/100g). Το λεμόνι δεν περιέχει λίπος και πρωτεΐνες, ενώ ανήκει στα τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη. Εκτός από τις βιταμίνες C και Α, που αποτελούν φυσικά αντιοξειδωτικά, το λεμόνι περιέχει φυτοχημικά με αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση, όπως η εσπερετίνη και ναρινγενίνη.

Πηγή: USDA Food Composition Databases

Ποια είναι τα οφέλη του λεμονιού στην υγεία;

Το διατροφικό όφελος των λεμονιών στην υγεία του ανθρώπου έχει αναγνωριστεί ιδιαίτερα τους τελευταίους αιώνες, ξεκινώντας με το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό να τα χρησιμοποιεί για την αντιμετώπιση του σκορβούτου στα μέσα του 18^ου αιώνα, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε βιταμίνη C.

Αντικαρκινική δράση

Συνεχίζοντας, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των λεμονιών είναι η περιεκτικότητά τους σε φλαβονοειδή, τα οποία θεωρούνται ασφαλή, μη τοξικά και παρουσιάζουν αντιπολλαπλασιαστικές και άρα αντικαρκινικές δράσεις. Παράλληλα, αιθέρια έλαια που παράγονται από το λεμόνι παρουσιάζουν επίσης δράσεις προστατευτικές έναντι της εμφάνισης καρκίνου, με εντόπιση όπως το δέρμα και το ήπαρ. Οι φυτικές ίνες, οι οποίες περιλαμβάνονται σε σημαντική συγκέντρωση και στο λεμόνι, λειτουργούν προστατευτικά έναντι των νεοπλασιών του παχέος εντέρου.

Ρύθμιση της χοληστερόλης

Να υπενθυμίσουμε ότι οι φυτικές ίνες διαθέτουν και σημαντικό ρόλο στις καρδιαγγειακές νόσους, ενώ ειδικά οι διαλυτές ίνες στις οποίες είναι πλούσιο το λεμόνι βοηθούν στη ρύθμιση των επιπέδων της χοληστερόλης στο αίμα. Ουσίες που περιέχονται στο χυμό λεμονιού, όπως η εσπεριδίνη και διοσμίνη, παρουσιάζεται σε έρευνες ότι βοηθούν στην κυκλοφορία του αίματος και στη ρύθμιση της αυξημένης αρτηριακής πίεσης. Παράλληλα, τα αιθέρια έλαια του λεμονιού φαίνεται πως δρουν ενάντια στην οξείδωση της «κακής» LDL χοληστερόλης του αίματος, συμβάλλοντας στην μείωση των επιπέδων της συνολικής χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων στο αίμα.

Αντιμικροβιακή δράση

Πολλά στοιχεία που περιλαμβάνονται στο χυμό των λεμονιών παρουσιάζουν αντιμικροβιακή δράση. Πιο συγκεκριμένα, τα αιθέρια έλαια που προέρχονται από το λεμόνι μπορούν να δράσουν τόσο έναντι των βακτηρίων, των μυκήτων αλλά και τον ιών. Ας μην ξεχάσουμε να αναφέρουμε και την ηπατοπροστατευτική δράση των συγκεκριμένων αιθέριων ελαίων.

Πρόληψη της νεφρολιθίασης

Τέλος, η υψηλή περιεκτικότητα των λεμονιών σε κιτρικό οξύ τα καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμα και στην πρόληψη της νεφρολιθίασης.

Η θέση του λεμονιού στην κουζίνα

Λεμόνι με αλμυρό

Το λεμόνι θεωρείται ένα από τα βασικά συστατικά στην ελληνική, αλλά και διεθνή κουζίνα. Ο χυμός λεμονιού, που χαρακτηρίζεται από χαμηλό pH, προσφέρει μια όξινη γεύση και ένα υποκίτρινο χρώμα σε κάθε μαγειρική παρασκευή. Ταιριάζει εξίσου με κρεατικά, πουλερικά αλλά και ψάρια. Προστίθεται εύκολα και στα περισσότερα όσπρια αλλά και λαδερά, βοηθώντας έτσι και στην απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου που περιέχουν, μέσω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε βιταμίνη C.

Λεμόνι με γλυκό

Το λεμόνι διαθέτει ιδιαίτερη θέση και στη ζαχαροπλαστική. Η πιο γνωστή εκδοχή γλυκού με λεμόνι είναι η lemon pie, που συνδυάζει την όξινη με τη γλυκιά γεύση. Το λεμόνι, λόγω της πηκτίνης που περιέχει, λειτουργεί και ως πυκνωτικό μέσο σε διάφορες μαγειρικές παρασκευές με φυσικό τρόπο.

Λεμόνι σε ρόφημα

Τέλος, το λεμόνι μπορεί να μας δροσίσει με το χυμό του, όταν αυτός προσφέρεται με προσθήκη ζάχαρης σε μορφή λεμονάδας, με ή χωρίς ανθρακικό. Παράλληλα, ο χυμός λεμονιού συμμετέχει πολύ συχνά σε cocktail, καθώς ταιριάζει με διάφορα ποτά, όπως το τζιν και η βότκα.

Λεμόνι και λάιμ: ομοιότητες και διαφορές

Το λεμόνι και το λάιμ θεωρούνται συγγενικά τρόφιμα καθώς ανήκουν και τα δύο στην οικογένεια των εσπεριδοειδών. Έχουν και τα δύο σφαιρικό σχήμα, με τα λεμόνια να είναι κίτρινα και μεγαλύτερα σε μέγεθος σε σύγκριση με τα λάιμ που είναι μικρότερα και με πιο πράσινο χρώμα. Αναφορικά με τη διατροφική τους αξία, έχουν και τα δύο όλα τα ευεργετικά θρεπτικά συστατικά των εσπεριοδειδών σε ίδια περίπου συγκέντρωση, με εξαίρεση τη βιταμίνη C, όπου το λεμόνι έχει σχεδόν διπλάσια σε σύγκριση με το λάιμ. Γευστικά είναι παρόμοια και συχνά χρησιμοποιούνται χωρίς διάκριση σε διάφορες συνταγές, αν και το λεμόνι έχει πιο γλυκιά και ήπια γεύση σε σύγκριση με το λάιμ που συνήθως είναι πιο πικρό και ξινό. Ως αποτέλεσμα, συνήθως το λεμόνι ενσωματώνεται στις γλυκές συνταγές ενώ για τις αλμυρές συνταγές επιλέγονται τόσο το λεμόνι όσο και το λάιμ, αναλόγως το γευστικό αποτέλεσμα που θέλουμε να πετύχουμε.