Διατροφή στον Παιδικό και Βρεφονηπιακό Σταθμό

Η βρεφική, νηπιακή και πρώτη παιδική ηλικία (μέχρι 6 ετών) είναι ίσως τα πιο σημαντικά στάδια για την καθιέρωση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Η ισορροπημένη διατροφή και άσκηση από τα πρώτα στάδια της ζωής του παιδιού μπορεί να εξασφαλίσει την ιδανική ανάπτυξη, διανοητική εξέλιξη και να προφυλάξει δια βίου από την παχυσαρκία και τα νοσήματα που σχετίζονται με τη διατροφή. Ο παιδικός και βρεφονηπιακός σταθμός αποτελεί τον δεύτερο πιο σημαντικό χώρο μετά το σπίτι, που συμβάλει στην υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών προτύπων και συμπεριφορών στα παιδιά.

Α. Διατροφή στο Βρεφονηπιακό σταθμό

1^η Βρεφική Ηλικία (0-6 μηνών)

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας από τη γέννηση μέχρι και τη συμπλήρωση του 6ου μήνα της ζωής του βρέφους, αποκλειστική και ιδανική τροφή αποτελεί το μητρικό γάλα. Κατά την περίοδο αυτή, το μητρικό γάλα καλύπτει όλες τις ανάγκες ενός υγιούς βρέφους σε υγρά και θρεπτικά συστατικά και δεν χρειάζεται η χορήγηση επιπλέον υγρών (π.χ., νερό, χαμομήλι) ή στερεών τροφών (π.χ., κρέμα).

2^η Βρεφική Ηλικία (6-12 μηνών)

Μετά τους πρώτους 6 μήνες ζωής του, το βρέφος ξεφεύγει από τη μονότονη διατροφή του, που είναι το γάλα. Ξεκινάει δηλαδή η διαδικασία του απογαλακτισμού όπου αρχίζει να γίνεται η εισαγωγή στερεών τροφών στη διατροφή του βρέφους. Αρχικά εισάγονται τα φρούτα και τα λαχανικά, στη συνέχεια το κρέας και τα δημητριακά (ιδανικά μέχρι την ολοκλήρωση του 7^ου μήνα ζωής), ενώ αργότερα τον 8^ο μήνα εισάγονται τροφές περισσότερο αλλεργιογόνες όπως το ψάρι, το αυγά, τα γαλακτοκομικά και οι ξηροί καρποί. Στο τέλος του 1^ου χρόνου της ζωής, η πολτοποιημένη τροφή σταματάει ώστε το παιδί να αρχίσει να μασάει, ενώ στο 2^ο χρόνο ζωής δοκιμάζει και στη συνέχεια ακολουθεί τη διατροφή των ενηλίκων - με εξαίρεση τη μεγαλύτερη κατανάλωση γάλακτος, που θεωρείται απαραίτητο συμπλήρωμα γιατί αποτελεί την καλύτερη πηγή ασβεστίου.

Γεύματα στο βρεφονηπιακό σταθμό

Ποσότητα & Συχνότητα Γευμάτων

Η συχνότητα λήψης των συμπληρωματικών τροφών αυξάνεται σταδιακά με την ηλικία του βρέφους, αλλά εξαρτάται και από την ποσότητα της ενέργειας (kcal) που περιέχεται ανά γραμμάριο κάθε τροφίμου. Έτσι, η μέση περιεκτικότητα ενός τροφίμου σε ενέργεια κυμαίνεται, κατά μέσον όρο, από 0,6 kcal/γραμμάριο έως 1 kcal/γραμμάριο. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζεται ο αριθμός των γευμάτων που προτείνεται να καταναλώνεται από το θηλάζον βρέφος, ανάλογα με την ενεργειακή πυκνότητα της συμπληρωματικής τροφής, στις ηλικίες 6-8 και 9-11 μηνών.

Πίνακας 1: Αριθμός των γευμάτων του βρέφους που θηλάζει, ανάλογα με την ηλικία του και την ενεργειακή πυκνότητα της συμπληρωματικής τροφής

Στην περίπτωση που το βρέφος δεν θηλάζει ο αριθμός των γευμάτων, ανάλογα με την ενεργειακή πυκνότητα των συμπληρωματικών τροφών, διαμορφώνεται ως εξής (Πίνακας 2):

Πίνακας 2: Αριθμός των γευμάτων του βρέφους που δεν θηλάζει, ανάλογα με την ηλικία του και την ενεργειακή πυκνότητα της συμπληρωματικής τροφής.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ (WHO, 2000a, 2002b), η συχνότητα των γευμάτων που θα πρέπει να καταναλώνει το βρέφος, όταν η ενεργειακή πυκνότητα ενός γεύματος είναι 0,8 kcal/γραμμάριο ή παραπάνω, είναι 2-3 γεύματα/ημέρα για τα βρέφη ηλικίας 6-8 μηνών και 3-4 γεύματα/ημέρα για τα βρέφη ηλικίας 9-11 μηνών. Επιπλέον, μπορούν να προσφέρονται 1-2 θρεπτικά μικρογεύματα την ημέρα, ανάλογα με την όρεξη του βρέφους. Τα μικρογεύματα προσφέρονται μεταξύ των κυρίως γευμάτων. Συνήθως, τα βρέφη τα καταναλώνουν μόνα τους και παρασκευάζονται εύκολα.

Η ποσότητα του γεύματος σχετίζεται και με άλλους ανεξάρτητους παράγοντες, όπως η όρεξή του βρέφους και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ψυχοκινητικής του ανάπτυξης, σε συνδυασμό και με τη συμπεριφορά και τις τεχνικές σίτισης που χρησιμοποιούνται κάθε φορά. Έτσι, δεν μπορεί να υπολογιστεί, ούτε και χρειάζεται να υπολογιστεί, με ακρίβεια η ποσότητα της τροφής που απαιτείται να καταναλωθεί σε κάθε γεύμα. Εμπιστευτείτε λοιπόν το παιδί και αφήστε το ίδιο να σας καθοδηγήσει.

Ενδεικτικά γεύματα που παρέχονται καθημερινά στους βρεφονηπιακούς σταθμούς ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης του παιδιού:

Όπως σε όλους τους παιδικούς σταθμούς έτσι και στους βρεφονηπιακούς σταθμούς τα γεύματα που παρέχονται στα βρέφη συντάσσονται πάντα από επαγγελματίες Διατροφολόγους σε συνεργασία με Παιδίατρο, ενώ εάν χρειαστεί μπορεί να εμπλακούν και οι γονείς.

• Παιδιά από 2 μηνών έως 6 μηνών: Γάλα, μητρικό ή 1^ης βρεφικής ηλικίας το οποίο επιλέγουν οι γονείς σε συνεργασία με τους παιδίατρους τους ή την παιδίατρο του σταθμού.
• Παιδιά από 6 μηνών έως 12 μηνών: Γάλα 2^ης βρεφικής ηλικίας ή μητρικό όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν, βρεφικά δημητριακά, χορτόσουπα με μοσχαράκι, φρουτόκρεμα (3 φρούτα εποχής).

Πίνακας 3. Προτεινόμενος χρόνος εισαγωγής των τροφίμων στη διατροφή του βρέφους.

Τρόφιμα και Συστατικά που θα πρέπει να αποφεύγονται πριν από την συμπλήρωση του 1^ου έτους ζωής:

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας που αφορά την διατροφή παιδιών στους βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, κατά τον 1^ο χρόνο της ζωής τα βρέφη δεν πρέπει να καταναλώνουν:

1. Φρέσκο, μη τροποποιημένο γάλα εμπορίου
2. Αλάτι και προϊόντα που το περιέχουν
3. Ζάχαρη και προϊόντα που την περιέχουν: Τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη προκαλούν προβλήματα στα δόντια, ενώ σε περίπτωση υπερβολικής κατανάλωσης οδηγούν στην αύξηση του σωματικού βάρους των παιδιών. Επιδόρπια γιαουρτιού, κρέμες, μπισκότα, γλυκίσματα κ.α θα πρέπει να αποφεύγονται.
4. Μέλι: To μέλι μπορεί να περιέχει σπόρους του βακτηρίου Clostridium Botulinum, που αποτελεί τον αιτιολογικό παράγοντα ενός νοσήματος που ονομάζεται αλλαντίαση.
5. Χυμούς φρούτων, φρουτοποτά, αναψυκτικά, λόγω της αυξημένης περιεκτικότητας σε σάκχαρα
6. Τσάι και άλλα αφεψήματα
7. Ολόκληρους ξηρούς καρπούς & ολόκληρα στρογγυλά φρούτα λόγω του κινδύνου πνιγμονής.

Στη βρεφική ηλικία καθιερώνονται οι διαιτητικές συνήθειες και η γεύση και συνεπώς πρέπει να αποφεύγεται η προσθήκη ζάχαρης και αλατιού, ενώ οι υπερβολικές θερμίδες καταλήγουν σε παχύσαρκα βρέφη, που σε σημαντικό ποσοστό θα εξελιχθούν σε παχύσαρκους ενήλικες.

Ποια υφή πρέπει να έχουν τα γεύματα που προορίζονται στα βρέφη-νήπια:

Σύμφωνα με τις «Συστάσεις για την εισαγωγή στερεών τροφών στον 1^ο χρόνο της ζωής» η πολτοποίηση των τροφών συνίσταται να έχει σταματήσει μέχρι τον 10^ο μήνα ζωής και οι αλεσμένες τροφές να αντικατασταθούν σταδιακά από ψιλοκομμένες και εν συνεχεία από μικρά κομμάτια που το βρέφος θα μπορεί να πιάσει και με τα χέρια του.

Η παράταση της πολτοποίησης μετά την ηλικία αυτή (10^ο μήνα ζωής), έχει διαπιστωθεί ότι αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων μάσησης και κατάποσης των στερεών τροφών μετά τον 1ο χρόνο ζωής, γεγονός που θα δυσκολέψει σημαντικά τη μετάβαση του παιδιού στο κανονικό φαγητό.

Επιπλέον, τα βρέφη από την ηλικία των 12 μηνών θα πρέπει να πίνουν κατά κύριο λόγο από φλιτζάνι ή εκπαιδευτικό κύπελλο και όχι από μπιμπερό.

Σημάδια πείνας και κορεσμού στα βρέφη

Οι φροντιστές θα πρέπει να μάθουν να αναγνωρίζουν τα σημάδια της πείνας και του κορεσμού και να μην πιέζουν ποτέ το παιδί να καταναλώσει όλο το φαγητό που έχουν ετοιμάσει.

Σημάδια που δείχνουν ότι το μωρό πιθανότατα πεινάει:

• Όταν έχει αυξημένη έκκριση σάλιου
• Όταν ανοίγει το στόμα και κατευθύνεται προς την τροφή ή το στήθος
• Όταν δείχνει περισσότερη ανησυχία κουνώντας το κεφάλι του
• Όταν ανοίγει το στόμα του και αρχίζει να το ανοιγοκλείνει
• Όταν βάζουν το χέρι τους στο στόμα ή πιπιλίζουν τα δάχτυλά τους

Σημάδια που δείχνουν ότι το μωρό έχει χορτάσει:

• Όταν απομακρύνεται από το κουτάλι και γυρίζει το κεφάλι του από την άλλη πλευρά.
• Όταν παίζει με το φαγητό
• Όταν κλείνει τα χείλη του και φτύνει το φαγητό από το στόμα του.

Λύσεις και πιθανά προβλήματα κατά τη σίτιση των νεογνών

1. Αρνείται να φάει

Η παράληψη ενός γεύματος δεν πρόκειται να επηρεάσει ένα υγιές παιδί. Μην αναγκάσεις το παιδί να φάει εάν δεν το επιθυμεί. Ετοιμάσου να προσφέρεις ξανά μετά από λίγες ώρες ένα υγιεινό σνακ.

2. Δεν δοκιμάζει νέα τρόφιμα

Μην το αναγκάσεις να καταναλώσει νέα τρόφιμα εάν δεν επιθυμεί. Συνέχισε όμως να του προσφέρεις νέα τρόφιμα ακόμη και αν τα είχε αρνηθεί στο παρελθόν. Τα μικρά παιδιά θα πρέπει να δουν και να αγγίξουν ένα τρόφιμο πολλές φορές προτού το δοκιμάσουν .

3. Καταναλώνει μόνο μια τροφή

Άφησε το παιδί να καταναλώσει αυτό που του αρέσει. Φτάνει φυσικά να είναι κάτι υγιεινό και να προέρχεται από τις 4 πρώτες κατηγορίες τροφίμων (Πίνακας 3). Παράλληλα συνέχισε να του προσφέρεις κι άλλα τρόφιμα σε μορφή σνακ ή γεύματα.

4. Παίζει με το φαγητό

Τα μικρά παιδιά μαθαίνουν τα τρόφιμα αρχικά αγγίζοντάς τα. Δώσε λοιπόν χρόνο στο παιδί να εξερευνήσει την τροφή που του προσφέρεις και προσπάθησε να γευματίζεις μαζί του. Είναι μέρος της Διατροφικής του Εκπαίδευσης.

5. Καταναλώνει συγκεκριμένα μόνο τρόφιμα:

Πρόσφερε ποικιλία από πολύχρωμα υγιεινά τρόφιμα. Στολίστε το πιάτο του παιδιού με λαχανικά διαφορετικών χρωμάτων, φτιάξτε σχήματα – σχέδια (π.χ ένα πρόσωπο, ένα δέντρο, ένα σπιτάκι) και ενθαρρύνετε το παιδί να «παίξει» μαζί τους. Συμβουλεύσου τις πρώτες 4 ομάδες τροφίμων στον πίνακα 3 και θυμήσου: Μην πιέσεις ποτέ το παιδί να φάει κάτι που δεν θέλει!

6. Δεν θέλει να καταναλώσει λαχανικά:

Συνέχισε να προσφέρεις λαχανικά. Τα μικρά παιδιά προτιμούν συχνά τα φωτεινά χρώματα και τις τραγανές υφές των ωμών λαχανικών από τα βραστά λαχανικά. Μπορείς επίσης αντί για λαχανικά να προσφέρεις φρούτα, μιας και έχουν παρόμοια θρεπτικά συστατικά. Μην ξεχνάς να είσαι καλό πρότυπο για το παιδί σου. Ένας γονέας/ φροντιστής που δείχνει να απολαμβάνει την κατανάλωση λαχανικών, το πιο πιθανόν είναι να επηρεάσει θετικά το παιδί ως προς την κατανάλωση τους.

7. Δεν θέλει να καταναλώσει αυτό που του δίνεται και ζητάει κάτι άλλο:

Σε περίπτωση που απορρίψει το πρώτο γεύμα που θα του δώσεις, μην ετοιμάσεις κάτι εναλλακτικό ,αλλά, φρόντισε σε κάθε γεύμα να συμπεριλάβεις στο πιάτο του κάτι που του αρέσει και το τρώει. Μπορείς να προσφέρεις ένα υγιεινό σνακ 2 ώρες μετά το γεύμα. Υποστήριξε το παιδί αλλά παράλληλα θέσε όρια.

8. Καταναλώνει μια μικρή ποσότητα φαγητού και μετά ζητάει γλυκό:

Εάν η υπόλοιπη οικογένεια καταναλώνει επιδόρπιο, πρόσφερε και στο παιδί σου. Φυσικά προσπάθησε αυτό που θα του δώσεις να έχει κάποια θρεπτική αξία, όπως π.χ φρούτα σε μικρά κομματάκια ή πολτοποιημένα ή μια μικρή ποσότητα πουτίγκα γάλακτος. Γενικά, καλό είναι να αποφεύγονται τροφές πλούσιες σε ζάχαρη ή εφόσον προσφέρονται η ποσότητα να είναι ελάχιστη.

9. Δεν καταναλώνει όλο το φαγητό που βρίσκεται στο πιάτο:

Δώσε στο παιδί μικρότερη μερίδα και αφού την καταναλώσει επαινέστε το δίνοντας του περισσότερο.

Β. Διατροφή στον Παιδικό σταθμό

Διατροφικές συστάσεις για τα παιδιά

Η προσχολική και σχολική ηλικία είναι μια περίοδος εξίσου σημαντική για την ανάπτυξη και εξέλιξη του παιδιού. Την περίοδο αυτή το παιδί αρχίζει να τρώει στερεές τροφές και να ακολουθεί το πρόγραμμα διατροφής της υπόλοιπης οικογένειας. Οι ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία και καλύπτονται κατά 50-55% από υδατάνθρακες, 30-35% από λίπη και 15% από πρωτεΐνες. Το διαιτολόγιο του παιδιού, θα πρέπει να είναι πλήρες και να χαρακτηρίζεται από ποικιλία τροφών. Γι’ αυτό θα πρέπει να εκπαιδευτεί να τρώει από τις 4 βασικές κατηγορίες τροφίμων, που φαίνεται να προσφέρουν τον καλύτερο συνδυασμό συστατικών και χαρακτηρίζονται από άριστη θρεπτική αξία.

Οι βασικές αυτές κατηγορίες είναι:

• Φρούτα και λαχανικά (σύμπλοκοι υδατάνθρακες, βιταμίνες Α και C)
• Κρέας, αυγά, πουλερικά, ψάρι (πρωτείνη, βιταμίνη Β)
• Ψωμί, δημητριακά, όσπρια (φυτικές ίνες, βιταμίνη Β)
• Γάλα, γαλακτοκομικά προιόντα (λίπη, πρωτείνη, ασβέστιο, σίδηρος, βιταμίνη Β)

Μεσογειακή Διατροφή

Το μοντέλο της Μεσογειακής Διατροφής αναμφισβήτητα αποτελεί ένα από τα ιδανικότερά, και ισορροπημένα πλάνα διατροφής για παιδιά και ενήλικες. Είναι ίσως ένα από τα πιο μελετημένα διατροφικά πρότυπα, ενώ μέχρι και σήμερα όλες οι ερευνητικές μελέτες έχουν καταλήξει πως η Μεσογειακή Διατροφή αποτελεί την επιτομή την Υγιεινής Διατροφής. Είναι εύκολα εφαρμόσιμη από όλους και ταιριάζει σε όλους τους τρόπους ζωής.

Βασική αρχή της Ελληνικής Μεσογειακής Διατροφής αποτελεί το τρίπτυχο: Ποικιλία – Μέτρο – Ισορροπία!

Τα βασικά χαρακτηριστικά της Μεσογειακής Διατροφής είναι

• Μεγάλη κατανάλωση ελαιολάδου
• Μικρή κατανάλωση ζωικών λιπιδίων
• Μεγάλη κατανάλωση λαχανικών
• Μεγάλη κατανάλωση φρούτων
• Μεγάλη κατανάλωση δημητριακών , κατά προτίμηση ανεπεξέργαστων
• Μεγάλη κατανάλωση οσπρίων
• Μέτρια καταναλωση ψαριών
• Μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, με έμφαση στο τυρί και το γιαούρτι
• Μικρή κατανάλωση κρέατος και κρεατοσκευασμάτων
• Μέτρια κατανάλωση κρασιού, κυρίως στα γεύματα (για τους ενήλικες) 

Ποια είναι τα οφέλη της Μεσογειακής Διατροφής για τα παιδιά;

• Εφοδιάζει τον οργανισμό με μια πληθώρα θρεπτικών συστατικών και αντιοξειδωτικών ουσιών.
• Επιτρέπει στις οικογένειες να επικεντρωθούν στην κατανάλωση τροφών που πιθανότατα παραλείπουν στα γεύματά τους, συμπεριλαμβανομένων φρούτων, λαχανικών και θαλασσινών.
• Συμβάλλει στην πρόληψη - θεραπεία της παχυσαρκίας.
• Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης Σακχαρώδους Διαβήτη, καρδιαγγειακών νοσημάτων και διάφορες μορφές καρκίνου στην ενήλικη ζωή.

Εικόνα 1: Πυραμίδα Διατροφής για παιδιά (USDA)

Η έναρξη στον παιδικό σταθμό

Με την έναρξη του σχολείου, το παιδί απομακρύνεται για πρώτη φορά από το σπίτι, ενώ διατηρεί έντονα την επιρροή των διαιτητικών συνηθειών της οικογένειας. Παρ’ όλα αυτά ακόμα και όταν η κατανάλωση γευμάτων γίνεται μακριά από το σπίτι, το παιδί συνεχίζει να αναπτύσσει νέες δεξιότητες, εικόνες και ιδέες για το φαγητό. Εδώ ο ρόλος των δασκάλων και των φροντιστών είναι πολύ σημαντικός, καθώς οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών, εκτός από το οικογενειακό περιβάλλον επηρεάζονται άμεσα από τον κοινωνικό και σχολικό περίγυρο (συγγενείς, φίλους, δασκάλους). Σε αυτό το πλαίσιο επίσης, εντάσσεται και η τάση για μιμητισμό που χαρακτηρίζει τα παιδιά, μιας και σε αυτήν την ηλικία δεν έχουν αναπτύξει πλήρως ακόμη την ατομική τους κρίση και προσωπικότητα.

Τα λανθασμένα πρότυπα ή μηνύματα λοιπόν που λαμβάνει ένα παιδί από το περιβάλλον του, είναι πολύ πιθανόν να το οδηγήσουν στην υιοθέτηση λανθασμένων διατροφικών συμπεριφορών.

Η ύπαρξη υγιεινών επιλογών στους παιδικούς σταθμούς, η προτροπή για σωστές διατροφικές επιλογές, καθώς και ενθάρρυνση των παιδιών για συμμετοχή στην προετοιμασία του φαγητού ή υγιεινών σνακ, μαζί με τους φροντιστές ή τους δασκάλους είναι μια πολύ καλή τακτική που μπορεί να επηρεάσει θετικά τις διατροφικές επιλογές των παιδιών.

Γεύματα στον παιδικό σταθμό

Σχεδιασμός και αριθμός των γευμάτων που παρέχονται στους παιδικούς σταθμούς

Στους παιδικούς σταθμούς παρέχεται συνήθως πρωινό, δεκατιανό και μεσημεριανό γεύμα σε όλα τα παιδιά, ενώ για όσα παιδιά παραμένουν εκεί μέχρι αργά, παρέχεται και ένα υγιεινό απογευματινό σνακ. Έτσι καλύπτεται ένα σημαντικό μέρος των αναγκών τους, σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά για τις ώρες φύλαξής τους. Επίσης ο σχεδιασμός των γευμάτων γίνεται πάντα σε συνεργασία με επαγγελματία Διαιτολόγο-Διατροφολόγο και Παιδίατρο και βασίζεται στο μεσογειακό πρότυπο σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και τις Εθνικές Διατροφικές συστάσεις όπως αυτές ορίζονται στον Εθνικό Διατροφικό Οδηγό για βρέφη, παιδιά και εφήβους.

Ποια γεύματα-τρόφιμα θα πρέπει να παρέχονται καθημερινά στους παιδικούς σταθμούς;

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας, που αφορά την διατροφή των παιδιών στους βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, οι υπεύθυνοι, το προσωπικό καθώς και οι Παιδίατροι και Διαιτολόγοι που συντάσσουν τα προγράμματα διατροφής θα πρέπει να μεριμνούν για τα εξής:

1. Να παρέχουν καθημερινά φρέσκα φρούτα και γαλακτοκομικά, τηρώντας τις σχετικές συστάσεις που προβλέπουν καθημερινή κατανάλωση τουλάχιστον 1 μερίδας από αυτές τις ομάδες τροφίμων.

2. Να ακολουθούν το πρότυπο εβδομαδιαίας κατανομής που προτείνεται στις υγειονομικές διατάξεις για τα διαιτολόγια των νηπίων και στηρίζεται στο μεσογειακό διατροφικό πρότυπο, παρέχοντας τουλάχιστον 1 φορά/εβδ ψάρι, 1 φορά/εβδ όσπρια, 1 φορά/εβδ λαδερά λαχανικά, 1 φορά/εβδ κοτόπουλο και όχι παραπάνω από 1 φορά/εβδ κόκκινο κρέας και ζυμαρικά. Αντίστοιχα η εβδομαδιαία κατανομή για τα βρέφη είναι 1-2 φορές/εβδ ψάρι, 1 φορά/εβδ όσπρια, 1-2 φορές/εβδ κοτόπουλο και όχι παραπάνω από 1 φορά/εβδ κόκκινο κρέας.

3. Από την κατηγορία των δημητριακών και ψωμιού να προτιμώνται προϊόντα ολικής άλεσης, ώστε να εξασφαλίζεται η επαρκής πρόσληψη φυτικών ινών από τα παιδιά.

4. Το μεσημεριανό γεύμα να περιλαμβάνει καθημερινά 1 μερίδα λαχανικού, είτε ως ωμή σαλάτα (π.χ. ντομάτα, αγγούρι, λάχανο), είτε ως βραστά (π.χ. μπρόκολο) ή μαγειρεμένα λαχανικά (π.χ. φασολάκια, μπριάμ) προτιμώντας τα λαχανικά εποχής.

Εικόνα 2: Γεύμα στον παιδικό σταθμό

Μήπως το σπιτικό κολατσιό – γεύμα αποτελεί καλύτερη λύση;

Βάση νομοθεσίας τα γεύματα που παρέχονται στον παιδικό σταθμό, είναι ειδικά σχεδιασμένα από επαγγελματία Διατροφολόγο-Διαιτολόγο και Παιδίατρο, που κύριο στόχο έχουν την κάλυψη των απαραίτητων θρεπτικών και θερμιδικών αναγκών των παιδιών τις ώρες που μένουν μακριά από το σπίτι. Επίσης σε αντίθεση με τα σχολεία, στους παιδικούς σταθμούς δεν υπάρχει ο πειρασμός της σχολικής καντίνας έτσι δεν υπάρχει και κίνδυνος αγοράς κακής ποιότητας τροφίμων («λιχουδιές», όπως σοκολάτες, καραμέλες, αναψυκτικά, γαριδάκια κ.α) που προσφέρουν «κακής ποιότητας» θερμίδες, κορεσμένα λίπη, ζάχαρη και αλάτι. Συνεπώς δεν υπάρχει καμία ανησυχία σχετικά με την ποιότητα τροφής που προσλαμβάνει το παιδί όταν λείπει από το σπίτι. Φυσικά σε περίπτωση που επιθυμείς να εξασφαλίσεις καλύτερο έλεγχο στα γεύματα ως προς την ποιότητα και ποσότητα που καταναλώνει το παιδί σου, μπορείς να ετοιμάσεις το κολατσιό από το σπίτι!

Ποιο είναι το καλύτερο κολατσιό για το παιδί μου;

• Τοστ ή σάντουιτς με τυρί, γαλοπούλα και λαχανικά ή ψωμί με μέλι
• Σπιτική τυρόπιτα ή σπανακόπιτα ή τυρόψωμο ή σταφιδόψωμο ή σπιτικό κέικ (αλεύρι ολικής άλεσης, κακάο, κομματάκια σοκολάτας, σταφίδες, κομμάτια φρούτων)
• Γιαούρτι με κομμένα φρούτα ή Ρυζόγαλο ή σπιτική κρέμα
• Ψιλοκομμένα φρούτα & λαχανικά ή Smoothies φρούτων ή Φυσικός χυμός

Εικόνα 1. Οργανώνοντας ένα υγιεινό & Ισορροπημένο Lunchbox

Ποιο είναι το καλύτερο γεύμα για το παιδί μου;

Το πρώτο βήμα για τη συσκευασία ενός ισορροπημένου και υγιεινού μεσημεριανού γεύματος είναι να βεβαιωθείς ότι έχεις συμπεριλάβει κάτι από καθεμία από τις έξι ομάδες τροφίμων (με καθημερινές εναλλαγές):

1. Φρούτα: Π.χ. φρέσκο, κατεψυγμένο, πουρέ ή φυσικό χυμό φρούτων
2. Λαχανικά (και όσπρια): Φρέσκα, σε σαλάτα, σε μορφή muffins λαχανικών ή σούπα
3. Γάλα, γιαούρτι, τυρί (και εναλλακτικές λύσεις): Π.χ. Κύβοι τυριών, γιαούρτι ή απλό γάλα (βεβαιωθείτε ότι οι εναλλακτικές λύσεις γαλακτοκομικών προϊόντων παρέχουν τουλάχιστον 100mg ασβεστίου ανά 100ml).
4. Κρέας ή Υποκατάστατα κρέατος: Άπαχα κρέατα και πουλερικά, ψάρια, αυγά, tofu, ξηροί καρποί, σπόροι και όσπρια
5. Δημητριακά: π.χ. Ψωμί, κράκερ ολικής αλέσεως, Ζυμαρικά, muffins ολικής αλέσεως
6. Νερό: Φρόντισε το νερό να αποτελεί το κύριο ποτό τους. Τα ζαχαρούχα ποτά όπως οι συσκευασμένοι χυμοί και τα αναψυκτικά περιέχουν υπερβολική ποσότητα ζάχαρης που σχετίζεται με αυξημένο δείκτη μάζας σώματος στα παιδιά και κακή υγεία των δοντιών.

Πίνακας I. Εναλλακτικές υγιεινές προτάσεις γεύματος και σνακ για τα παιδιά και όχι μόνο.

Πίνακας II: Γενικές συστάσεις για την κατανάλωση Φρούτων, Λαχανικών, Γάλακτος - Γαλακτοκομικών προϊόντων & Δημητριακών ανάλογα με την ηλικία

Φροντίστε ώστε να καταναλώνει ποικιλία δημητριακών καθημερινά. Προτιμήστε τα δημητριακά ολικής​.

Χρήσιμες συμβουλές για τους γονείς και τους φροντιστές στον παιδικό και βρεφονηπιακό σταθμό:

• Ενθαρρύνετε την υγιεινή διατροφή, απολαμβάνοντας τα γεύματα και τις δραστηριότητες μαζί με τα παιδιά.
• Βοηθήστε τα παιδιά να μάθουν πότε είναι γεμάτα ή πεινασμένα.
• Περιορίστε το χρόνο έκθεσης στις οθόνες και συσκευές σε μία ώρα κάθε μέρα
• Ενθαρρύνετε την ενασχόληση τους με το ενεργό παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους πολλές φορές κάθε μέρα.
• Ενθαρρύνετε την κατανάλωση νερού ως το κύριο ποτό. Τα σακχαρούχα ποτά όπως οι χυμοί και τα αναψυκτικά δεν είναι απαραίτητα.
• Ζητήστε τη συμβουλή του γιατρού ή της νοσοκόμας της μητέρας εάν ανησυχείτε για την όρεξη ή την ανάπτυξη του παιδιού σας.