Γιατί στρεφόμαστε στο Συναισθηματικό Φαγητό;
Πολλές φορές μπορεί να αισθανθούμε την ανάγκη να στραφούμε στο φαγητό ως λύση ή πολύ περισσότερο ως απάγκιο και αποκούμπι μετά από ένα συγκεκριμένο συμβάν. Αυτό το γεγονός πυροδότησε ένα οποιοδήποτε συναίσθημα και η ανάγκη μας για κατανάλωση τροφής υπό το συγκεκριμένα πρίσμα ονομάζεται συναισθηματική υπερφαγία. Ουσιαστικά ως συναισθηματικό φαγητό ορίζεται η κατανάλωση γεύματος που λαμβάνει χώρα ως απόκριση σε ένα συναισθηματικό ερέθισμα
Αυτό μπορεί να είναι:
- Άγχος
- Στρες
- Θλίψη
- Ανία
Διαβάστε επίσης: Συναισθηματικό Φαγητό, όταν κάτι μας...Τρώει
Το συναισθηματικό φαγητό μπορεί επίσης να πυροδοτηθεί από:
- Παιδικές συνήθειες
- Δίαιτα
- Κοινωνική επιρροή
Παρουσιάζει ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά όπως επί παραδείγματι ότι απουσιάζει ο έλεγχος για τα συναισθήματα και τους παράγοντες που δημιουργούν ένα στρεσογόνο ερέθισμα με αποτέλεσμα το άτομο να στραφεί στη σίτιση.
- Μπορεί να συνυπάρχει με εξωτερικά ερεθίσματα. Ανάμεσα σε αυτά συγκαταλέγονται τόσο η θέα, η όψη δηλαδή του φαγητού ενώ υπάρχουν περιπτώσεις όπου ακόμα και μόνο η μυρωδιά μπορεί να πυροδοτήσει το συναισθηματικό φαγητό.
- Σχετίζεται με την υπερβαρότητα ή και την παχυσαρκία και με υψηλότερο Δ.Μ.Σ.
Πώς επηρεάζει το Συναισθηματικό Φαγητό την Ψυχική μας Υγεία;
Το πώς μπορεί να επηρεάσει την ψυχική μας υγεία είναι κάτι πολυπαραγοντικό. Αρχικά η αυξημένη κατανάλωση φαγητού ως απόκριση σε ένα συναισθηματικό ερέθισμα, μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη άρα και αύξηση του βάρους.
Αυτό μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία του εκάστοτε ατόμου βλέποντας ότι έχει διαφορετική εικόνα σώματος λόγω κάποιων παραπάνω κιλών. Επιπλέον, είναι σαφές ότι το συναισθηματικό φαγητό περιλαμβάνει έναν φαύλο κύκλο ο οποίος ξεκινάει με ένα ερέθισμα πχ στρες, συνεχίζει με την ανάγκη μας να θέλουμε να εκτονώσουμε το συναίσθημα που νιώθουμε, γεγονός που μας οδηγεί στο φαγητό, αυτό επιφέρει μια πρόσκαιρη ανακούφιση η οποία έχει την εξήγησή της στο γεγονός ότι η κατανάλωση πλούσιων σε λιπαρά και σάκχαρα γευμάτων προκαλεί απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών που μας κάνουν να αισθανόμαστε ευχάριστα.
Συγκεκριμένα μόρια όπως οι ενδορφίνες και η ντοπαμίνη. Στη συνέχεια, μετά την πρόσκαιρη ικανοποίηση και ευθυμία αυτό υποχωρεί και ακολουθεί ένα αίσθημα ενοχής. Με τη σειρά του αυτό μπορεί να οδηγήσει εκ νέου σε στρες και πάλι σε ανάγκη για αποφόρτιση γεγονός που οδηγεί στην ίδια επαναλαμβανόμενη διαδικασία.
Πώς επηρεάζει το Συναισθηματικό Φαγητό την Αυτοπεποίθησή μας;
Το πώς μπορεί να επηρεάσει την αυτοπεποίθηση μας η διατροφή που ακολουθούμε είναι κάτι που περιλαμβάνει πολλά επίπεδα. Αρχικά, το γεγονός ότι το άτομο τρώει συναισθηματικά, το κάνει να νιώθει ευάλωτο και δεδομένου ότι ακολουθεί μετά την πρόσκαιρη ικανοποίηση ένα αίσθημα ενοχής, αυτό κάνει το άτομο να νιώθει αδύναμο και μη έχοντας την παραμικρή καλή εντύπωση και εικόνα για τον εαυτό του. Νιώθει ότι το φαγητό το ορίζει και το εξουσιάζει και παράλληλα δεν μπορεί να κάνει κάτι για αυτό.
Ωστόσο, με την κατάλληλη βοήθεια αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί και καταλυτική αναμένεται να είναι τόσο η παρέμβαση του διαιτολόγου-διατροφολόγου που θα βοηθήσει σημαντικά στο να αποκατασταθεί η σχέση με το φαγητό αλλά και του ψυχολόγου που θα συμβάλλει στο να ενισχυθεί η εικόνα που έχει το άτομο για τον εαυτό του. Η διαδρομή, προς την βελτίωση της σχέσης με το φαγητό και της ορθής εικόνας, που το άτομο μπορεί και οφείλει να έχει για τον εαυτό του είναι μεγάλη αλλά η ανταμοιβή είναι τεράστια και αξίζει κάθε δευτερόλεπτο αυτής της προσπάθειας.
Πώς όμως μπορούμε να το πετύχουμε;
Αρχικά είναι γεγονός ότι το να απεμπλακούμε από το συναισθηματικό φαγητό απαιτεί και χρόνο και προσπάθεια. Προκειμένου να επέλθει η αντιμετώπισή του είναι αναγκαίο να εντοπίσουμε το συναισθηματικό ερέθισμα που μας προκαλεί την κατανάλωση συναισθηματικού φαγητού καθώς και το ποιο είναι αυτό το φαγητό που καταναλώνουμε συχνότερα. Θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο ένα ημερολόγιο όπου θα καταγράφεις το πότε κατανάλωσες μεγάλες ποσότητες φαγητών με την προαναφερθείσα σύσταση και υπό ποια συναισθηματική κατάσταση βρισκόσουν. Γενικότερα, η αυτοπαρατήρηση και η αυτοκαταγραφή μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην αντιμετώπισή του.
Επίσης άκρως χρήσιμο θα μπορούσε να είναι το να επιλέξεις εναλλακτικές δραστηριότητες ανάλογα με το ποιο είναι το συναίσθημα και πώς θέλεις να το εκτονώσεις.
- Αν βαριέσαι τότε ένα βιβλίο ή μια βόλτα με φίλους θα μπορούσε να αποτελέσει μια εξαιρετική επιλογή
- Αν νιώθεις κόπωση τότε ένα αφέψημα ή ένα μπάνιο θα συνέβαλε στην υποχώρησή του.
- Αν έχεις άγχος τότε μια μορφή άσκησης θα μπορούσε να είναι η ιδανική λύση.
- Αν είσαι λυπημένος, το να μιλήσει σε δικούς σου ανθρώπους και να μοιραστείς τα συναισθήματά σου θα ήταν η βέλτιστη επιλογή
Σε κάθε περίπτωση και πέρα από αυτά αν νιώθεις ότι δυσκολεύεσαι να αντεπεξέλθεις μόνος, μη διστάσεις να ζητήσεις τη βοήθεια ενός ειδικού για την ψυχική σου υγεία.
Το συναισθηματικό φαγητό έχει πολλές εκφάνσεις και βιώνεται ποικιλοτρόπως. Αντίστοιχα και η αντιμετώπισή του μπορεί να είναι είτε μοναχική είτε ομαδική υπόθεση για τον καθένα.
Πώς μπορεί η υγιεινή διατροφή να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του ατόμου;
Εφόσον υπερκεράσουμε το συναισθηματικό φαγητό και καταφέρουμε να έχουμε μια ισορροπημένη σχέση με το φαγητό, σίγουρα θα έχει βελτιωθεί και η αυτοπεποίθησή μας. Ωστόσο, με την απόκτηση υγιεινοδιαιτητικών συνηθειών αναμένεται η βελτίωση να είναι ακόμα μεγαλύτερη. Αρχικά η μεγαλύτερη ποικιλία κι αυτό που ονομάζεται συνολικά υγιεινή διατροφή συμπεριλαμβάνοντας όλες τις ομάδες τροφίμων μπορεί να οδηγήσει λόγω της μεγαλύτερης ποικιλίας θρεπτικών συστατικών σε βελτίωση της διάθεσης, καλύτερα επίπεδα ενέργειας και αναβαθμισμένη ποιότητα ύπνου.
Ο λόγος για τα παραπάνω είναι η αποτελεσματικότερη και πιο διευρυμένη πρόσληψη βιταμινών και μετάλλων που αποτελούν συνένζυμα και συμπαράγοντες του μεταβολισμού, συμμετέχοντας σε διεργασίες όπως η σύνθεση νευροδιαβίβαστων που προάγουν τόσο την καλύτερη διάθεση όσο και την καλύτερη ποιότητα του ύπνου. Χαρακτηριστικά παραδείγματα συνιστούν οι βιταμίνες του συμπλέγματος B και η βιταμίνη D. Ελλείψεις τους φαίνεται να σχετίζονται με σημαντικές διαταραχές στη διάθεση και την ψυχική υγεία.
Επιπλέον, η ισορροπημένη διατροφή σχετίζεται με αποτελεσματικότερη ρύθμιση του σωματικού βάρους και διατήρηση του δείκτη μάζας σώματος στα φυσιολογικά πλαίσια. Μάλιστα αυτό, όπως προκύπτει από ερευνητικά δεδομένα αφορά περισσότερο τις μεγαλύτερες ηλικίες, που η διατήρηση ή η μείωση του βάρους συχνά συνιστά και μια πρόκληση για πολλούς λόγους.
Συμπέρασμα
Συμπερασματικά, το συναισθηματικό φαγητό συνιστά ένα δυσεπίλυτο γρίφο, χωρίς όμως να σημαίνει ότι δεν μπορεί να επέλθει αποτέλεσμα. Επιπλέον, ο διαιτολόγος-διατροφολόγος αλλά και ο ψυχολόγος αναμένεται να έχουν καταλυτικό ρόλο στη αντιμετώπισή του. Η αυτοπεποίθηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ύπαρξη ή μη συναισθηματικής υπερφαγίας καθώς επίσης και με την ισορροπημένη διατροφή.
Η αντιμετώπιση του συναισθηματικού φαγητού αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά την αυτοπεποίθηση του ατόμου και την αποκατάσταση της σχέσης του με το φαγητό ενώ από την άλλη η ακολούθηση ενός υγιεινοδιαιτητικού τρόπυ ζωής σχετίζεται με φυσιολογικό σωματικό βάρος και στη βελτίωση συνολικά του προφίλ της υγείας του ατόμου.
