Διάφορα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας έχουν κατά καιρούς συσχετιστεί με την υγεία συνολικά καθώς και με μεμονωμένα νοσήματα όπως ο διαβήτης τύπου 2, ο καρκίνος, ο καρδιαγγειακός κίνδυνος, η παχυσαρκία, το Alzheimer και η άνοια και τον κίνδυνο θνησιμότητας αλλά και με συμπεριφορές που σχετίζονται με την υγεία, όπως το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών, η σωματική δραστηριότητα, και οι διατροφικές συνήθειες.
Οι διατροφικές συνήθειες είναι γνωστό ότι λειτουργούν προγνωστικά για διάφορους δείκτες υγείας, όπως τον Δείκτης Μάζας Σώματος, τη μεταβολική λειτουργία, την ανοσολογική λειτουργία, την καρδιαγγειακή λειτουργία, καθώς και τον καρκίνο. Με βάση αυτά τα στοιχεία, η καλύτερη κατανόηση της σχέσης της προσωπικότητας με την επιλογή τροφίμων είναι ζωτικής σημασίας για την προαγωγή της ανθρώπινης υγείας. Ωστόσο, τα αποτελέσματα των υπαρχόντων μελετών δεν είναι εύκολα συγκρίσιμα μεταξύ τους για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.
Λίγα λόγια για τη Μελέτη
Σε μία πρόσφατη μελέτη, διερευνήθηκαν οι σχέσεις μεταξύ διατροφικών συνηθειών, κοινωνικο-δημογραφικών μεταβλητών, χαρακτηριστικών προσωπικότητας και του ΔΜΣ σε ένα μεγάλο αντιπροσωπευτικό δείγμα 13.892 ενηλίκων της Αυστραλίας. Από την ανάλυση των δεδομένων τους, βρέθηκαν τρία διαφορετικά πρότυπα διατροφής: ένα διατροφικό πρότυπο με κυρίαρχους τους υδατάνθρακες (π.χ. ψωμί, ζυμαρικά, σνακ), ένα με κυρίαρχο το κρέας (π.χ. κόκκινο κρέας, πουλερικά) και ένα με κυρίαρχα τα φυτικά τρόφιμα και τα ψάρια (π.χ. λαχανικά, φρούτα, όσπρια, ψάρια). Τα πρότυπα αυτά συσχετίστηκαν με στοιχεία της προσωπικότητας με βάση το Μοντέλο των Πέντε Παραγόντων (FFM ή αλλιώς «Big Five») που συμπεριλαμβάνει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Διαθεσιμότητα για εμπειρίες (openness: περιέργεια έναντι καχυποψίας), Ευσυνειδησία (conscientiousness: οργάνωση έναντι ευκολίας), Εξωστρέφεια (extraversion: ενεργητικότητα έναντι εσωστρέφειας), Συνεργατικότητα (agreeableness: φιλικότητα έναντι προκλητικότητας), Συναισθηματική σταθερότητα (Emotional Stability: ευαισθησία έναντι αυτοπεποίθησης).
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα;
Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι τα τρία προαναφερθέντα πρότυπα διατροφής έδειξαν διαφορετικές συσχετίσεις με την προσωπικότητα και το ΔΜΣ. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση φυτικών τροφίμων και ψαριών συσχετίστηκε θετικά με το χαρακτηριστικό της διαθεσιμότητας για εμπειρίες (openness), με την ευσυνειδησία και τη συναισθηματική σταθερότητα στις αναλύσεις ιεραρχικής παλινδρόμησης (με παράλληλο έλεγχο για κοινωνικοδημογραφικούς παράγοντες και άλλα χαρακτηριστικά προσωπικότητας). Αντίθετα, η κατανάλωση κρέατος συσχετίστηκε αρνητικά με τη διαθεσιμότητα για εμπειρίες και τη συναισθηματική σταθερότητα και θετικά με την εξωστρέφεια. Η κατανάλωση αμυλούχων τροφίμων συνδέθηκε αρνητικά με την ευσυνειδησία, την εξωστρέφεια και τη συναισθηματική σταθερότητα. Ο ΔΜΣ συσχετίστηκε αρνητικά με την ευσυνειδησία και τη συναισθηματική σταθερότητα ενώ σχετίστηκε θετικά με τη συνεργατικότητα.
Η διαθεσιμότητα για εμπειρίες και η ευσυνειδησία, και σε μικρότερο βαθμό η συναισθηματική σταθερότητα και η εξωστρέφεια, συσχετίστηκαν σημαντικά με πιο υγιεινές διατροφικές συνήθειες (δηλαδή, κατανάλωση λιγότερου κρέατος και περισσότερα τρόφιμα φυτικής προέλευσης). Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και οι διατροφικές συνήθειες εξήγησαν επίσης τη διακύμανση του ΔΜΣ μετά από έλεγχο για κοινωνικοδημογραφικούς παράγοντες.
Που Καταλήγουμε;
Η παρούσα μελέτη συνέβαλε στην επέκταση της γνώσης σχετικά με το πώς τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας διαμορφώνουν τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων και το πώς αυτό σχετίζεται με τον ΔΜΣ. Η σχέση αυτή χρήζει περαιτέρω διερεύνησης ώστε να εξαχθούν πιθανές συστάσεις τόσο για το κοινό όσο και για τους επαγγελματίες υγείας με σκοπό την καλύτερη ρύθμιση των συμπεριφορών υγείας.
