Λαμβάνοντας υπόψιν τις επιπτώσεις που προκύπτουν από την παχυσαρκία καθώς και την ευρεία διάδοσή της, η Αμερικάνικη Ακαδημία Διατροφής συνιστά αλλαγές στη συμπεριφορά του τρόπου ζωής και μια δίαιτα που να μειώνει την υπερβολική κατανάλωση ενέργειας, να ενισχύει τη διατροφή ποιότητα και να ευνοεί την αύξηση της ενεργειακής δαπάνης με σκοπό να επιτευχθεί επιτυχής απώλεια βάρους και η οποία να διατηρηθεί με την πάροδο του χρόνου.
Όσον αφορά τις διαιτητικές παρεμβάσεις για την απώλεια βάρους, η θεραπεία γίνεται μέσω μιας εξατομικευμένης δίαιτας που στοχεύει σε ένα αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο. Πολλές διαιτητικές προσεγγίσεις μπορούν να δημιουργήσουν αυτή την επιθυμητή μείωση της θερμιδικής πρόσληψης. Οι δίαιτες βασίζονται συνήθως στην ένταξη ή τον αποκλεισμό διαφόρων τροφίμων ή ομάδων τροφίμων (Σχήμα 1). Ανά τα χρόνια, πολλές δίαιτες έχουν γίνει δημοφιλείς και στη συνέχεια έχουν δώσει τη θέση τους σε επόμενες λόγω έλλειψης αξιόπιστης επιστημονικής βάσης που βασίζονται κυρίως σε προσωπικές εντυπώσεις και άρθρα που δημοσιεύονται σε βιβλία και περιοδικά, αντί για επιστημονικά στοιχεία.
Σκοπός της ανασκόπησης
Σε αυτό το πλαίσιο, πρόσφατη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας είχε ως σκοπό την παροχή επιστημονικών στοιχείων σχετικά με την υιοθέτηση διαιτητικών στρατηγικών με σκοπό την απώλειας βάρους. Αυτές τις στρατηγικές κατατάχτηκαν σε τρεις κύριες κατηγορίες:
- δίαιτες που βασίζονται στη ρύθμιση των μακροθρεπτικών συστατικών (δηλαδή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά [LF], υψηλής πρωτεΐνης [ΗΡ] και χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες δίαιτες [LCD]).
- δίαιτες που βασίζονται στον περιορισμό συγκεκριμένων τροφίμων ή ομάδων τροφίμων (όπως δίαιτα χωρίς γλουτένη, Paleo, χορτοφαγική / vegan, και μεσογειακή δίαιτα).
- δίαιτες που βασίζονται στον χειρισμό του χρονικού διαστήματος κατανάλωσης γευμάτων (όπως της διαλειμματικής νηστείας).
Τελικά ποια είναι η πιο αποτελεσματική δίαιτα;
Στο ερώτημα αυτό δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη απάντηση. Βραχυπρόθεσμα, οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες και η διαλειμματική νηστεία προτείνονται για την πρόκληση μίας μεγάλης και απότομης απώλεια βάρους και θα μπορούσε να υιοθετηθεί ως ένα δυνατό σημείο εκκίνησης. Ωστόσο, εξαιτίας των ανεπιθύμητων ενεργειών, απαιτείται προσοχή όταν ακολουθούνται τέτοιου είδους στρατηγικές. Μακροπρόθεσμα, τα τρέχοντα στοιχεία δείχνουν ότι διαφορετικές δίαιτες οδήγησαν σε παρόμοια απώλεια βάρους και η προσήλωση στη διαιτητική στρατηγική ήταν αυτή που προέβλεπε την επιτυχία τους. Αναλυτικά στοιχεία για την κάθε διαιτητική προσέγγιση εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα:
| Δίαιτες που βασίζονται στη ρύθμιση των μακροθρεπτικών συστατικών | Δίαιτες που βασίζονται στον χειρισμό του χρονικού διαστήματος κατανάλωσης γευμάτων | Δίαιτες που βασίζονται στον περιορισμό συγκεκριμένων τροφίμων ή ομάδων τροφίμων |
| Χαμηλές σε λιπαρά, Υψηλές σε λιπαρά, Υψηλές σε πρωτεΐνη, χαμηλές σε υδατάνθρακες | Διαλειμματική Νηστεία (5:2), εναλλακτική ημέρα νηστείας, χρονικός περιορισμός γευμάτων |
Χορτοφαγική / vegan, μεσογειακή δίαιτα, δίαιτα χωρίς γλουτένη, Paleo |
|
Βραχυπρόθεσμα: οι δίαιτες υψηλές σε πρωτεΐνη και χαμηλές σε υδατάνθρακες παρουσιάζουν πιθανά οφέλη |
Μερικά πιθανά μεταβολικά οφέλη στην υγεία, ωστόσο περισσότερες μελέτες απαιτούνται σε ανθρώπους |
Χορτοφαγική / vegan
|
|
Οι δίαιτες υψηλές σε πρωτεΐνη και χαμηλές σε υδατάνθρακες μπορούν να χρησιμοποιηθούν με προσοχή ως ένα δυνατό σημείο εκκίνησης (πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες) |
Μπορεί να οδηγήσει σε υπερφαγία |
Μεσογειακή δίαιτα
|
| Μακροπρόθεσμα: Τα διαφορετικά ποσοστά μακροθρεπτικών συστατικών οδηγούν σε παρόμοια απώλεια βάρους (όταν υπάρχει αντίστοιχος ενεργειακός περιορισμός) | Μπορούν να χρησιμοποιηθούν με προσοχή ως ένα δυνατό σημείο εκκίνησης (πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες) |
Δίαιτα χωρίς γλουτένη
|
|
Paleo
|
Συμπερασματικά, το σημαντικό είναι να υιοθετηθεί μια δίαιτα που θα δημιουργήσει ένα αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο ενώ ταυτόχρονα θα επικεντρώνεται στην καλή ποιότητα των τροφίμων για την προώθηση της υγείας.
Σχήμα 1. Ομάδες τροφίμων που περιλαμβάνονται ή αποκλείονται σε διάσημες δίαιτες: Atkins, κετογονική, ΄διαιτα ζώνης, paleo, ελεύθερη γλουτένης και Μεσογειακή.
