Το κάταγμα ισχίου είναι η πιο συχνή συνέπεια της οστεοπόρωσης στους ηλικιωμένους, καθώς σχετίζεται με υπερβολική θνησιμότητα και νοσηρότητα. Σχεδόν όλοι οι τύποι καταγμάτων είναι αυξημένοι σε ασθενείς με χαμηλή πυκνότητα οστικής μάζας.Τα κατάγματα ισχίου έχουν μελετηθεί παγκοσμίως σε σύγκριση με την οστεοπόρωση αφού έχουν άμεση σχέση με την χαμηλή πυκνόητα οστικής μάζας, κοστίζουν περισσότερο στην θεραπεία και αποκατάστασή τους και προκαλούν μεγαλύτερη ανικανότητα από κάθε άλλο είδος οστεοπορωτικού κατάγματος.
Η αναλογία των περιστατικών κατάγματος ισχίου γνωρίζουμε ότι αυξάνεται με την ηλικία και στους άντρες και στις γυναίκες στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Σε μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί στις Η.Π.Α. και στην Ευρώπη φαίνεται ότι οι γυναίκες χάνουν περισσότερη οστική μάζα και πέφτουν συχνότερα από τους άντρες, συνέπως τα κατάγματα ισχίου παρουσιάζονται στις γυναίκες σε διπλάσιες αναλογίες σε σχέση με τους άντρες.
Παράγοντες κινδύνου για Κάταγμα Ισχίου
Σε μελέτη που έγινε στη νότια Ευρώπη με σκοπό να προσδιορίσουν τους παράγοντες κίνδυνου σε άντρες πάνω των 50 ετών (σε 14 πόλεις της Ισπανίας, Πορτογαλίας, Ελλάδας, Τουρκίας, Ιταλίας) βρέθηκε ότι οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου εκτός από την μείωση της οστικής μάζας είναι:
- η μικρή έκθεση στον ήλιο,
- οι μειωμένες φυσικές δραστηριότητες,
- μικρή κατανάλωση γάλακτος και τυριού,
- το φτωχό διανοητικό επίεπδο,
- η αϋπνία, η μείωση βάρους, η άνοια, η οστεαρθρίτιδα, η νεφρολιθίαση, οι μυοκαρδιακές νόσοι, ο αλκοολισμός,
- η λήψη φαρμάκων.
Από τους συγκεκριμένους αναστρέψιμους κινδύνους, η μείωση της οστικής μάζας ευθύνεται για το 46% των καταγμάτων, η μειωμένη έκθεση στο ήλιο για το 14% και η μειωμένη φυσική δραστηριότητα για το 9%
Τι δείχνουν οι έρευνες;
Περίπου το 90% των καταγμάτων ισχίου και στα δύο φύλα είναι αποτέλεσμα μίας απλής πτώσης από το ύψος που στέκονται ή λιγότερο. Περίπου 1 στις 5 γυναίκες ηλικίας 45-49 ετών, 1στις 2 ηλικίας 85 και πάνω, και 1 στους 3 ηλικιωμένους άντρες θα εμφανίσουν κάταγμα ισχίου μετά από πτώση. Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν την τάση να πέφτουν προς τα πίσω ή προς τα πλάγια ως αποτέλεσμα των προβλημάτων ισορροπίας που συνήθως υπάρχουν.
Πρόγραμμα αποατάστασης κατάγματος του ισχίου
Το πρόγραμμα αποκατάστασης του κατάγματος του ισχίου μετεγχειρητικά εφαρμόζεται όσο το δυνατόν νωρίτερα, επειδή το κάταγμα συνήθως προϋποθέτει την ακινητοποίηση μίας περιοχής ή ολόκληρου του σώματος για ένα χρονικό διάστημα. Σημαντικό μέρος στην αποκατάσταση του ασθενούς, έχει και η διατροφική παρέμβαση. Κατα τη διάρκεια της νοσηλείας των ασθενών παρατηρείται ανεπάρκεια πρόσληψης θρεπτικών συστατικών εξαιτίας της μειωμένης πρόσληψης φαγητού, της μειωμένης όρεξης, της μειωμένης διάθεσης να καταναλώσουν νοσοκομειακό φαγητό. Φαίνεται, λοιπόν ότι, όταν πραγματοποιείται η διατροφική παρέμβαση το συντομότερο δυνατό, επιτυγχάνεται γρηγορότερη αποκατάσταση του ασθενούς και κατά συνέπεια μειώνεται ο χρόνος νοσηλείας του.
Διατροφική παρέμβαση σε ασθενή με κάταγμα ισχίου
Η σωστή υγιεινοδιαιτητική αγωγή ενός αρρώστου με προσωρινή ή μόνιμη δυσλειτουργία του μυοσκελετικού συστήματος περιλαμβάνει διατροφή πλούσια σε λευκώματα, γαλακτοκομικά προϊόντα και βιαταμίνες και πτωχή σε λίπη και υδατάνθρακες.
Πλούσια διατροφή σε ασβέστιο και βιταμίνη D
Ο ορθοπεδικός άρρωστος έχει συνήθως ανάγκη για μια διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιτμίνη D. Επειδή βρίσκεται σε καταβολική φάση του μεταβολισμού, έχει αυξημένες πρωτεϊνικές ανάγκες και τροφές χαμηλές σε θερμιδική αξία, λόγω της μειωμένης κινητικής δραστηριότητας. Ιδιαίτερα τα άτομα που έχουν προδιάθεση για παχυσαρκία θα πρέπει από την αρχή της νοσηλείας τους να τηρούν συγκεκριμένη διατροφική αγωγή.
Κατανάλωση άπαχου κρέατος
Γενικά, συστήνεται στους ορθοπεδικούς αρρώστους να καταναλώνουν άπαχο κρέας, ψάρι, κοτόπουλο, τυρί, αυγά, φρούτα, λαχανικά, ελαφρές σούπες. Η ελάχιστη πρόσληψη πρωτεΐνης για την αποφυγή απώλειας μυϊκής μάζας, υπολογίζεται στα 0,8gr/kg σωματικού βάρους/ημέρα.
Φαίνεται ότι η αύξηση της ημερήσιας πρόσληψης της πρωτεΐνης στα 1,5gr/kgr σωματικού βάρους έχει θετική επίδραση στην αποκατάσταση των ασθενών με κάταγμα ισχίου
Χρήση συμπληρωμάτων
Επιπλεόν, για την κάλυψη των πρωτεϊνικών αναγκών προτείνεται και η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, συνήθως σε υγρή μορφή, που έχει φανεί ότι έχουν θετική επίδραση στην αποκατάσταση, καθώς και στη μείωση της εμφάνισης των επιπλοκών του κατάγματος ισχίου. Πρέπει, αντίθετα, να αποφεύγεται η αυξημένη κατανάλωση ψωμιού, μπισκότων, ζάχαρης, γλυκών, ζυμαρικών και πατάτας, ώστε να περιοριστεί η πρόσληψη πολλών θερμίδων.
Επαρκής πρόσληψη υγρών
Πρέπει να ελέγχεται με προσοχή αν λαμβάνονται επαρκείς ποσότητες υγρών, ειδικά από τα ηλικιωμένα άτομα. Ένας χρήσιμος δείκτης για τον έλεγχο της αφυδάτωσης είναι ο έλεγχος των βλεννογόνων του σώματος και διαίτερα της γλώσσας. Σε κανονική ενυδάτωση, η γλώσσα είναι υγρή, ενώ αντίθετα σε περίπτωση αφυδάτωσης, η γλώσσα είναι ξηρή με σχισμές.
