Είναι γεγονός πως από φάρμακα στην Ελλάδα πάμε καλά. Η χώρα μας είναι από τις πρώτες που χρησιμοποιούν τα νέα φάρμακα. Αυτό εν μέρει είναι καλό αλλά συντηρεί και το μύθο πως καλός γιατρός είναι εκείνος που σου δίνει φάρμακα.
Στην οστεοπόρωση υπάρχει μεγάλη ποικιλία φαρμάκων και ο γιατρός έχει την άνεση να συνταγογραφήσει το κατάλληλο φάρμακο για τον ασθενή που παρουσιάζεται μπροστά του, εφόσον γνωρίζει να αντιμετωπίζει την πάθηση.
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζει ο κόσμος είναι πως αν προσπαθήσεις να θεραπεύσεις την οστεοπόρωση δίνοντας σημασία μόνο στα οστά δηλαδή στις μετρήσεις που γίνονται με τα μηχανήματα και τις εξετάσεις αίματος και ούρων, κάνεις τη μισή δουλειά γιατί αγνοείς τη μυϊκή δύναμη και την ισορροπία ,στοιχεία που συνδέονται απευθείας με την πάθηση ,αφού προφυλάσσουν από τις πτώσεις και τα κατάγματα.
Γιατί η οστεοπόρωση μας βλάπτει επειδή προκαλεί τα κατάγματα στην σπονδυλική στήλη, στο ισχίο και στον καρπό. Επίσης βλάπτει γιατί προκαλεί πόνο και παραμόρφωση στο ανθρώπινο σώμα (καμπούρα) που όχι μόνο επηρεάζει την εμφάνιση ,που όλοι γνωρίζουμε πόσο επηρεάζει αυτό ψυχολογικά μια γυναίκα ,αλλά επιπλέον επηρεάζει τη λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων.
Αντιμετώπιση οστεοπόρωσης χωρίς φάρμακα
- Ασκήσεις
- Ορθώσεις
- Πλατφόρμες δόνησης
- Εκπαίδευση στην πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων της καθημερινότητας
- Εκπαίδευση και παροχή οδηγιών για ασφαλή κίνηση
Ασκήσεις
Οι ασκήσεις πρόληψης και θεραπείας της οστεοπόρωσης στηρίζονται σε ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα που εξατομικεύονται σύμφωνα με τις ανάγκες του ατόμου και λαμβάνουν υπόψη τη σοβαρότητα της πάθησης, τις συνοδές παθήσεις και την καρδιαγγειακή του λειτουργία Η άσκηση αποτελεί τον απλούστερο και πιο αποτελεσματικό τρόπο για τη διατήρηση της υγείας. Στην οστεοπόρωση μειώνει την απώλεια οστικής πυκνότητας, διορθώνει τη λανθασμένη στάση του σώματος ,αυξάνει την ευλυγισία, αυξάνει τη μυϊκή δύναμη, βελτιώνει την ικανότητα ισορροπίας , μειώνει τον κίνδυνο πτώσης και φυσικά βελτιώνει την ποιότητα ζωής
Ασκήσεις φόρτισης
Στην οστεοπόρωση βασικές είναι οι ασκήσεις που όταν τις κάνουμε το βάρος του σώματος μας περνά μέσα από τα οστά και λέγονται ασκήσεις φόρτισης. Τέτοιες ασκήσεις είναι:
- το περπάτημα
- το τζόκινγκ
- ο χορός
- η κηπουρική
- το τένις
- ποδόσφαιρο
- μπάσκετ
- τραμπολίνο κ.α.
Το ζωηρό περπάτημα (δυναμική βάδιση) αποτελεί την καλύτερη πρόταση. Ξεκινήστε το περπάτημα με φυσιολογικό ρυθμό και σταδιακά αυξήστε μετά 5 λεπτά σε μέτριο προς γρήγορο ρυθμό (30 λεπτά).Ο ρυθμός σας να είναι τέτοιος ,ώστε να επιτρέπει και να μιλάτε συγχρόνως αλλά να βαδίζετε με ένταση ώστε να ιδρώσετε .Θυμηθείτε να κουνάτε και τα χέρια (έχοντάς τα λυγισμένα) γιατί θα σας βοηθήσει να κινηθείτε γρηγορότερα και να έχετε μεγαλύτερα οφέλη.
Ασκήσεις ενδυνάμωσης
Η δεύτερη μεγάλη κατηγορία είναι οι ασκήσεις που δυναμώνουν τους μυς. Στην οστεοπόρωση δεν κάνουμε γενικευμένη μυϊκή ενδυνάμωση .Δίνουμε έμφαση στις περιοχές του σκελετού που προκαλούνται συχνότερα τα κατάγματα ,δηλαδή στη σπονδυλική στήλη, στο ισχίο και στα χέρια .Για το λόγο αυτό δυναμώνουμε κυρίως αυτές τις περιοχές. Κάνουμε λοιπόν ασκήσεις για τους μυς που βρίσκονται στη ράχη μας, στο γοφό και τα χέρια (με βαράκια ή λάστιχα) αλλά και για το μηρό, γιατί έχει βρεθεί από έρευνα πως είναι σημαντικός μυς για την ισορροπία και προφυλάσσει από τις πτώσεις.
Ασκήσεις ισορροπίας
Η τρίτη και ίσως σημαντικότερη κατηγορία είναι οι ασκήσεις για την ισορροπία γιατί αν δεν έχουμε ισορροπία υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να πέσουμε και να σπάσουμε κάποιο κόκαλο. Απλές ασκήσεις για την εξάσκηση στην ισορροπία είναι το περπάτημα κοντά σε τοίχο με τις πατούσες τη μία πίσω από την άλλη και το σήκωμα του ποδιού κρατώντας μια καρέκλα με το άλλο χέρι.
Ασκήσεις ευκαμψίας
Επειδή όμως καθώς μεγαλώνουμε γινόμαστε πιο δύσκαμπτοι, οπότε και με μεγαλύτερη δυσκολία αποφεύγουμε τα εμπόδια αλλά και πέφτουμε πιο άγαρμπα με συνέπεια να αυξάνονται οι πιθανότητες να κάνουμε κάταγμα, πρέπει να κάνουμε και μερικές ασκήσεις για να διατηρούμε την ευλυγισία μας. Οι πιο απλές ασκήσεις για ευκαμψία στο σώμα και στα πόδια είναι αυτές που παρουσιάζονται στις παρακάτω εικόνες.
Ορθώσεις
Παλιότερα οι γυναίκες που πάθαιναν κατάγματα από την οστεοπόρωση στη σπονδυλική στήλη ήταν αναγκασμένες να φορούν «σαμάρια» για να προφυλαχτούν από την καμπούρα που είχε σχηματιστεί και να σηκώνεται το σώμα τους στη σωστή θέση. Σήμερα έχουν αντικατασταθεί από μοντέρνες ορθώσεις που δεν «ναρθηκοποιούν» τη γυναίκα αλλά της επιτρέπουν να βαδίζει και να κάνει τις δραστηριότητές της (ψώνια, μαγείρεμα κτλ) χωρίς να αισθάνεται «πως είναι στο γύψο».
Επιπλέον αυτά τα βοηθήματα ανακουφίζουν από τους πόνους της πλάτης που προέρχονται από την κακή στάση την οποία και διορθώνουν σε μεγάλο βαθμό ,τόσο που μερικές γυναίκες που τα φορούν αισθάνονται ότι ψήλωσαν λιγάκι. Για να υπάρχουν μεγαλύτερα οφέλη αρκεί να φοριούνται το μέγιστο 2-3 ώρες την ημέρα αλλά να συνδυάζονται με ασκήσεις όπως οι προηγούμενες (χωρίς να τα φοράτε). Ένα συχνά χρησιμοποιούμενο τέτοιο βοήθημα που κάνει υπερέκταση της σπονδυλικής στήλης απεικονίζεται στις φωτογραφίες.
Πλατφόρμες δόνησης
Στην Ελλάδα είναι τώρα της μόδας. Έχουν τοποθετηθεί σε αρκετά κέντρα Αποκατάστασης, φυσικοθεραπευτήρια και γυμναστήρια. Υπάρχουν πολλά είδη από αυτές τις πλατφόρμες. Η φιλοσοφία τους όσον αφορά την οστεοπόρωση στηρίζεται στο ότι με τους κραδασμούς που προκαλούν οι δονήσεις το οστό δέχεται δυνάμεις ικανές να αυξήσουν την οστική του πυκνότητα. Άλλες πλατφόρμες δίνουν έμφαση στο δυνάμωμα των μυών και έτσι εμμέσως να υπάρχουν οφέλη στα οστά αλλά κυρίως στην ισορροπία και την προφύλαξη από τις πτώσεις. Όσον αφορά τη χρήση τους υπάρχουν και περιπτώσεις όπου απαγορεύεται και σε γενικές γραμμές δεν πρέπει να διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα κάθε φορά.
Θα πρέπει πριν την αγορά ή χρήση της πλατφόρμας να ενημερώνεστε για την ύπαρξη επιστημονικών ερευνών όσον αφορά την ασφάλεια και τα αποτελέσματα που μπορεί να προσφέρει.
Εκπαίδευση και παροχή οδηγιών για ασφαλή κίνηση
Ένα σημαντικό κομμάτι που κυρίως αφορά την πρόληψη των πτώσεων είναι οι τροποποιήσεις και η διαμόρφωση των χώρων του σπιτιού. Όλοι θα συμφωνήσουμε πως το σπίτι που ζει κάποιος όταν είναι 70 ετών για παράδειγμα δεν μπορεί να είναι το ίδιο με το σπίτι του όταν ήταν 20 ετών. Είναι ανάγκη να γίνουν τροποποιήσεις στην κατοικία που ξεκινούν με τα πιο απλά πράγματα όπως είναι το να υπάρχει αρκετός φωτισμός, να μην υπάρχουν καλώδια και έπιπλα που να εμποδίζουν στη βάδιση μέχρι και βοηθήματα στην τουαλέτα, στο λουτρό ακόμη και στο κρεβάτι για εκείνους που δυσκολεύονται στην έγερση και υπάρχει κίνδυνος να πέσουν. Επίσης πρέπει να αποφεύγονται οι γρήγορες και απότομες κινήσεις, καθώς και οι στροφές ειδικά στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που παίρνουν φάρμακα για οστεοπόρωση διότι εγκυμονούν κινδύνους.
Θα πρέπει ακόμη να αποφεύγεται η εκτέλεση δραστηριοτήτων όταν έχει προηγηθεί λήψη ηρεμιστικών ή υπνωτικών χαπιών ή όταν υπάρχουν επεισόδια ιλίγγου και αδιαθεσίας, γιατί αυξάνει ο κίνδυνος πτώσης και τέλος πρέπει να διορθωθούν τα προβλήματα στην όραση (π.χ. καταρράκτης) και οι ακράτειες των ούρων γιατί έρευνες έδειξαν ότι αποτελούν παράγοντες κινδύνου για πτώσεις και συνοδά κατάγματα.
Δραστηριότητες καθημερινής ζωής
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται δραστηριότητες που πραγματοποιούμε καθημερινά το πιθανότερο όμως με λανθασμένο τρόπο οπότε και αυξάνεται ο κίνδυνος να συμβεί ένα οστεοπορωτικό κάταγμα, χωρίς να λησμονούμε και άλλες παθήσεις όπως τη δισκοπάθεια κτλ. Οι δραστηριότητες αυτές είναι ο συνδετικός κρίκος της άσκησης με την καθημερινότητα και γι αυτό είναι πολύ σημαντικές (π.χ. άρση βάρους, μετακίνηση βάρους, τοποθέτηση βάρους κ.τ.λ.). Θα πρέπει να τονισθεί πως σε καμία περίπτωση οι καθημερινές δραστηριότητες του σπιτιού π.χ. το νοικοκυριό δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την άσκηση και πιστεύουμε ότι οι Ελληνίδες έχουν πια πειστεί για αυτό. Στις φωτογραφίες δείχνεται ο σωστός τρόπος για την πραγματοποίηση αυτών των δραστηριοτήτων.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν τρόπους αντιμετώπισης της οστεοπόρωσης αλλά δεν μπορούν να προσφέρουν οφέλη όταν δεν τα κάνουμε. Το καλό με την άσκηση είναι πως προσφέρει οφέλη σε όποια ηλικία και αν την αρχίσουμε (πάντα υπό ιατρική παρακολούθηση). Ο συνδυασμός των 5 πραγμάτων που παρουσιάστηκαν με τη σωστή διατροφή (πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D) και την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή (όπου είναι απαραίτητη) αποτελούν το τρίπτυχο επιτυχίας στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης και των συνοδών καταγμάτων και είναι κλειδί για την υγεία της μετεμμηνοπαυσιακής γυναίκας.
