Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μία χρόνια αυτοάνοση φλεγμονώδης πάθηση η οποία προσβάλλει κατ’ εξοχήν τις αρθρώσεις αλλά, όχι σπάνια, και άλλους ιστούς του σώματος. Στη ΡΑ το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου αναγνωρίζει, λανθασμένα ως ξένα, ορισμένα δικά του κύτταρα ή όργανα και στρέφεται εναντίον τους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να προκαλούνται βλάβες στις αρθρώσεις και σε άλλα όργανα, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη κινητικότητα και γενικότερη λειτουργικότητα και να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς. Η νόσος προσβάλλει συνήθως άτομα ηλικίας 35-55 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, ακόμα και σε παιδιά.
Στην Ελλάδα περίπου το 6-7% των ενηλίκων πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα, περίπου 3 φορές συχνότερα οι γυναίκες από ότι οι άνδρες
Αν και τα ακριβή αίτια εμφάνισης της νόσου δεν είναι γνωστά, φαίνεται να οφείλεται στην αλληλεπίδραση διαφόρων παραγόντων όπως γενετικών (κληρονομικότητα), περιβαλλοντικών (κάπνισμα), ορμονικών και ανοσολογικών.
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
Στις περισσότερες περιπτώσεις η νόσος αρχίζει προοδευτικά, συνήθως με κάποια γενικά συμπτώματα όπως κούραση και αδυναμία, απώλεια όρεξης και απώλεια βάρους και στη συνέχεια ο πόνος αρχίζει και εντοπίζεται στις αρθρώσεις. Τα κύρια κλινικά σημεία της νόσου είναι:
- Πόνος στις αρθρώσεις
- Διόγκωση των αρθρώσεων
- Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα χέρια (η διόγκωση των αρθρώσεων στους βραχίονες συμπιέζει τα νεύρα που διαπερνούν τα χέρια)
- Θερμότητα αρθρώσεων
- Ευαισθησία στην πίεση αρθρώσεων που έχουν προσβληθεί από τη νόσο
- Πρωινή δυσκαμψία (ο ασθενής δυσκολεύεται να κινήσει τις αρθρώσεις που έχουν προσβληθεί, ειδικά τις πρωινές ώρες κατά την προσπάθειά του να σηκωθεί από το κρεβάτι)
Διάγνωση & Θεραπεία της ΡΑ:
Η διάγνωση της ΡΑ είναι κλινική και γίνεται με τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και την κλινική εξέταση από εξειδικευμένο ιατρό. Η θεραπεία έχει σαν στόχο την καταπολέμηση της φλεγμονής, την ανακούφιση του ασθενούς από τον πόνο, τη διατήρηση της κινητικότητας και λειτουργικότητας των αρθρώσεων και την αποφυγή των παραμορφώσεών τους. Η γρήγορη διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την επιτυχή διαχείριση της νόσου και τη βέλτιστη ποιότητα ζωής του ασθενούς. Για τον λόγο αυτό, εάν παρουσιάζετε συμπτώματα που υποδηλώνουν πιθανή ΡΑ, μην καθυστερείτε να δείτε τον ιατρό σας.
Διατροφή και Ρευματοειδής αρθρίτιδα
Τι να προτιμήσω αν έχω ρευματοειδή αρθρίτιδα;
Λιπαρά ψάρια για τα πολύτιμα Ω3
Τα ψάρια και κυρίως τα λιπαρά ψάρια, όπως η σαρδέλα, ο γαύρος και ο κολιός, περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα, που φαίνεται να μειώνουν την παραγωγή των προφλεγμονοδών κυτοκινών.
Ξηροί καρποί για τα μονοακόρεστα λιπαρά
Ωμά ανάλατα αμύγδαλα και φιστίκια Αιγίνης, είναι τρόφιμα πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, που τους προσδίδουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Βέβαια, επειδή οι ξηροί καρποί αποδίδουν πολλές θερμίδες χρειάζεται μέτρο στην ποσότητα, προκειμένου να διατηρήσετε ένα υγιές σωματικό βάρος.
Φρούτα και λαχανικά για τα αντιοξειδωτικά
Όσο πιο χρωματιστά, τόσο το καλύτερο! Το χρώμα των φρούτων και των λαχανικών μαρτυρά πόσο πλούσια είναι σε αντιοξειδωτικά, δηλαδή ουσίες που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Έξτρα μπόνους οι φυτικές ίνες, που έχει προταθεί ότι μειώνουν τις τιμές δεικτών φλεγμονής στο αίμα.
Ελαιόλαδο για τη φλεγμονή
Περιέχει μεγάλες ποσότητες μονοακόρεστων λιπαρών οξέων και αντιοξειδωτικών, που καταπολεμούν τη φλεγμονή. Προτιμήστε ωμό έξτρα παρθένο ελαιόλαδο για τις σαλάτες και τα μαγειρεμένα φαγητά.
Υπάρχουν τρόφιμα που πρέπει να αποφύγω;
Κορεσμένα λιπαρά
Είναι τα λιπαρά που περιέχονται στο κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και τα προϊόντα τους, για παράδειγμα το βούτυρο. Μεγάλες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών στη δίαιτα, μπορεί να συμβάλλουν στην επιδείνωση της φλεγμονής.
Τρανς λιπαρά
Λέγονται και υδρογονωμένα λιπαρά οξέα. Περιέχονται σε πολλά συσκευασμένα τρόφιμα, με σκοπό να παρατείνουν το χρόνο ζωής στο ράφι, αλλά και στα τηγανιτά τρόφιμα. Ακόμα και μικρή ποσότητα μπορεί να ενισχύσει τη φλεγμονή.
Επεξεργασμένοι υδατάνθρακες
Είναι το λευκό αλεύρι και οτιδήποτε προέρχεται από αυτό, όπως λευκά μακαρόνια, άσπρο ψωμί και τα περισσότερα σνακ που αγοράζουμε συσκευασμένα. Το λευκό ρύζι επίσης ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες είναι πιθανό να επιδεινώνουν τη φλεγμονή, κι επιπλέον στερούνται φυτικών ινών. Αντί αυτών προτιμήστε τα μακαρόνια ολικής άλεσης, το καστανό ρύζι και ψωμιά όπως το πολύσπορο και το σικάλεως. Στην ίδια κατηγορία ανήκει και η ζάχαρη.
Ζάχαρη
Περισσότερη ζάχαρη, περισσότερες πιθανότητες για αυξημένο σωματικό βάρος. Περισσότερο βάρος, μεγαλύτερη πίεση στις αρθρώσεις. Περιορίστε τη ζάχαρη, αποφεύγοντας το γλυκό καφέ, τα γλυκά, και τα συσκευασμένα τρόφιμα.
Αλάτι
Όλοι ξέρουμε τις βλαβερές συνέπειες που έχει η υπερκατανάλωση αλατιού. Πολύ περισσότερο όμως πρέπει να το αποφεύγουν όσοι έχουν ρευματοειδή αρθρίτιδα, καθώς η συσσώρευσή του στο σώμα προκαλεί κατακράτηση υγρών, κάτι που μπορεί να χειροτερέψει το οίδημα. Μάλιστα, όταν η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει κορτικοστεροειδή, η περιορισμένη κατανάλωση αλατιού είναι απαραίτητη.
Καφές
Άλλος ένας παράγοντας που έχει συσχετιστεί με την Ρευματοειδή Αρθρίτιδα είναι ο καφές. Το 2002 διεξήχθη μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα στο Μπέρμινχαμ, που έδειξε απουσία σχέσης μεταξύ καφέ και Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας. Βρέθηκε όμως, ότι πάνω από 4 φλιτζάνια ντεκαφεϊνέ καφέ, αυξάνουν τον κίνδυνο για Ρευματοειδή Αρθρίτιδα στις ηλικιωμένες γυναίκες.
Επιστήμονες από την Ιατρική σχολή του Χάρβαρντ στη Βοστώνη δεν βρήκαν σχέση μεταξύ οποιασδήποτε ποικιλίας καφέ και Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας. Υπάρχει όμως ανάγκη να μετριαστεί η κατανάλωση καφέ κανονικού ή ντεκαφεϊνέ στα 1-2 φλιτζάνια την ημέρα, γιατί μειώνει την απορρόφηση ασβεστίου από τα οστά.
Επηρεάζει το αλκοόλ τη ρευματοειδή αρθρίτιδα;
Αν και μικρή κατανάλωση, όπως ένα ποτηράκι κρασί την ημέρα, δε φαίνεται να επιδεινώνει τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, πολλά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη αντιμετώπισή της αλληλεπιδρούν με το αλκοόλ προκαλώντας προβλήματα στο στομάχι και το ήπαρ. Γι αυτό, συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν επιλέξετε αν θα συμπεριλάβετε μια μικρή ποσότητα αλκοόλ στη δίαιτα σας.
Συμπερασματικά
Ένα υγιές βάρος και μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά είναι ένας καλός σύμμαχος κατά της ρευματοειδής αρθρίτιδας. Καλές πηγές αντιοξειδωτικών είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί, το τσάι και η μαύρη σοκολάτα. Επίσης, ενθαρρύνεται η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ω-3 λιπαρά οξέα όπως οι σαρδέλες, το σκουμπρί, ο σολομός και ο τόνος.
