Το σκουμπρί (Scomber scombrus, σκόμβρος ο γνήσιος), επίσης τσίρος, είναι πελαγικό είδος ψαριού που σχηματίζει κοπάδια. Το σκουμπρί ανήκει στην οικογένεια Σκομβρίδες. Απαντάται στο βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό και στη Μεσόγειο. Είναι συγγενικό είδος με τον κολιό (Scomber japonicus). Είναι περιζήτητο βρώσιμο ψάρι, όπως και τα υπόλοιπα ψάρια της οικογένειας.
Το σκουμπρί έχει μέγιστο μήκος 60 εκατοστά και μέγιστο καταγεγραμμένο βάρος 3,4 κιλά. Το συνηθισμένο μήκος τους είναι τα 30 εκατοστά. Τα σκουμπριά μπορούν να ζήσουν μέχρι 17 χρόνια. Ένα χαρακτηριστικό του είναι οι μαύρες ελαφρά κυματιστές λωρίδες στη γαλαζοπράσινη ράχη που είναι σχεδόν κάθετες στο υπόλοιπο σώμα. Η κοιλιά είναι ασημόλευκη. Έχει ατρακτοειδές σώμα, φτιαγμένο για να κολυμπάει γρήγορα. Έχει δυο ραχιαία πτερύγια που βρίσκονται σε αρκετή απόσταση μεταξύ τους, τα οποία μαζεύονται σε κοίλωμα όταν το ψάρι κολυμπάει για να μειωθεί η υδροδυναμική αντίσταση. Έχει μικρά λέπια, τα οποία δεν ξεχωρίζουν.
Επίσης σχηματίζουν κοπάδια ανάλογα με το μέγεθός τους. Το χειμώνα τα σκουμπριά μονάζουν στο βυθό, χωρίς να κινούνται ή να τρέφονται, ενώ την άνοιξη ανεβαίνουν στην επιφάνεια και πιο κοντά στην ακτή όταν η θερμοκρασία του νερού είναι μεταξύ των 11 και των 14°C για να τραφούν με πλαγκτόν. Αναπαράγονται στα τέλη της άνοιξης και την αρχή του καλοκαιριού, περίοδο κατά την οποία παραμένουν νηστικά. Στη συνέχεια αρχίζουν πάλι να τρέφονται με μικρά ψάρια και τον χειμώνα γυρίζουν στο βυθό. Οι κύριοι θηρευτές των σκουμπριών είναι οι τόνοι, οι καρχαρίες και τα δελφίνια.
Πώς Αναπαράγονται τα Σκουμπρία;
Στους δυτικούς πληθυσμούς η αναπαραγωγή λαμβάνει χώρα από την περιοχή του κόλπου Τσέζαπηκ μέχρι τη Νέα Γη, με την περίοδο αναπαραγωγής στα νότια να αρχίζει την άνοιξη και σταδιακά η περιοχή αναπαραγωγής εκτείνεται προς τα βόρεια μέχρι το καλοκαίρι. Τα μεγάλα ψάρια φτάνουν στις περιοχές αναπαραγωγής.
Στους ανατολικούς πληθυσμούς, η αναπαραγωγή στην Μεσόγειο λαμβάνει χώρα τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, στις ακτές της Βόρειας Γαλλίας και στη Βόρεια θάλασσα από τον Μάιο μέχρι τον Ιούνιο και στη Σκάγερρακ και Κάτεγατ τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Κάθε θηλυκό γεννά από 200.000 μέχρι 450.000 αυγά κάθε χρόνο, με τα μεγαλύτερα θηλυκά να γεννούν περισσότερα. Οι προνύμφες βγαίνουν μετά από περίπου 6 ημέρες. Τα ψάρια ενηλικιώνονται μετά από 2-3 χρόνια, όταν έχουν μήκος περίπου 20 εκατοστά.
Το κρέας του είναι αρωματικό, τρυφερό, ζουμερό, καφεκόκκινο και πιο νόστιμο απ’ του κολιού. Στο εμπόριο διατίθεται φρέσκο, καπνιστό, με σάλτσα, κατεψυγμένο, μαριναρισμένο και σε κονσέρβα. Τα ψάρια που αλιεύονται την άνοιξη είναι αδύνατα και αφήνονται να λιάζονται στον ήλιο και είναι ο λεγόμενος τσίρος, ενώ τα παχύτερα ψάρια, που αλιεύονται το φθινόπωρο παστώνονται. Θεωρούνται ιδανικά για το γκριλ ή για τηγάνισμα.
Ποια τα Οφέλη απο την κατανάλωση Σκουμπριού;
Μείωση της Αρτηριακής Πίεσης
Το σκουμπρί είναι πλούσιο σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, όπως το EPA (εικοσαπενταενοϊκό οξύ) και το DHA τα οποία είναι ευεργετικά για την υγεία της καρδιάς καθώς έχει την ικανότητα να μειώνει την αρτηριακή πίεση.
Μείωση της Χοληστερόλης
Προστασία από την Κατάθλιψη
Κάποιες πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα προστατεύουν από την κατάθλιψη και διπολική διαταραχή.
Ενδυνάμωση των Οστών
Η βιταμίνη D είναι ένα απίστευτα σημαντικό θρεπτικό συστατικό καθώς εξασφαλίζει την υγεία των οστών και βοηθά στον μεταβολισμό του ασβεστίου και του φωσφόρου και παρέχει ισχυρότερα οστά.
Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες
Λόγω της περιεκτικότητας τους σε ωμέγα 3 λιπαρά οξέα, μειώνει τις φλεγμονές.
Υγεία του νευρικού συστήματος και παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων
Η βιταμίνη Β12 είναι ένα από τα πιο σημαντικά θρεπτικά συστατικά για την υγεία μας. Η έλλειψή του μπορεί να προκαλέσει αναιμία και να βλάψει το νευρικό σύστημα. Είναι απαραίτητη για το ανοσοποιητικό και το νευρικό σύστημα και επίσης παίζει ρόλο στην παραγωγή DNA.
Περιεκτικότητα σε Πρωτεΐνη
Περιέχει επαρκείς ποσότητες και από τα εννέα απαραίτητα αμινοξέα.
Βοηθά στην Απώλεια Βάρους
Μελέτες δείχνουν ότι προσφέρει κορεσμό και επιταχύνει την καύση λίπους.
Προστατεύει το Δέρμα
Με άφθονα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα και περιεκτικότητα σε σελήνιο, καλύπτει όλες τις ανάγκες περιποίησης του δέρματος. Επίσης μειώνει την εμφάνιση των ρυτίδων και των κηλίδων ηλικίας.
Ενισχύει τα Μαλλιά
Περιέχει πολλά θρεπτικά συστατικά που είναι χρήσιμα για τη φροντίδα των μαλλιών, όπως πρωτεΐνες, σίδηρος, ψευδάργυρος και ωμέγα 3 λιπαρά οξέα. Η τακτική κατανάλωση αυτών των θρεπτικών συστατικών βελτιώνει τη λάμψη και την όψη των μαλλιών.
Ποια η Διατροφική Αξία του Σκουμπρίου;
Συνοπτικά παρακάτω φαίνεται η περιεκτικότητα του σε θρεπτικά συστατικά στα 100γρ.
| Διατροφική Αξία | ανά 100 g |
| Θερμίδες | 261 kcal |
| Χοληστερόλη | 75 mg |
| Κορεσμένα λιπαρά | 4,2 g |
| Νάτριο | 83 mg |
| Υδατάνθρακες | 0 g |
| Κάλιο | 401 mg |
| Πρωτεΐνη | 24 g |
| Βιταμίνη C | 0,4 mg |
| Σίδηρος | 1,6 mg |
| Ασβέστιο | 15 mg |
| Βιταμίνη B6 | 0,5 mg |
| Βιταμίνη B12 | 19 µg |
| Μαγνήσιο | 97 mg |
| Ψευδάργυρος | 0.63 mg |
| Χαλκός | 0.073 mg |
| Θειαμίνη | 0.176 mg |
| Ριβοφλαβίνη | 0.312 mg |
| Βιταμίνη Α | 50 μg |
| Βιταμίνη Ε | 1.52 mg |
| Βιταμίνη D | 643 IU |
Κίνδυνοι απο την κατανάλωση Σκουμπριού
Η κατανάλωση σκουμπριού μπορεί να είναι ασφαλής και υγιεινή, αλλά υπάρχουν ορισμένοι πιθανοί κίνδυνοι που πρέπει να ληφθούν υπόψη:
- Όσοι έχουν αλλεργίες στα ψάρια
- Μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα ισταμίνης με τη μορφή τροφικής δηλητηρίασης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως ναυτία, πονοκέφαλο και πρήξιμο.
- Αν και συνδέονται με πολλά οφέλη για την υγεία, δεν είναι όλα τα είδη ωφέλιμα για την υγεία. Το βασιλικό σκουμπρί έχει υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο και βρίσκεται ακόμη και στη λίστα με τα ψάρια που δεν πρέπει ποτέ να καταναλωθούν. Οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να παρακολουθούν προσεκτικά την πρόσληψη υδραργύρου για να μειώσουν τον κίνδυνο αναπτυξιακής καθυστέρησης και γενετικών ανωμαλιών.
Συνταγή
Κορεάτικο ψητό σκουμπρί
Συστατικά
- ψάρια (σκουμπρί) 800 γρ
- 1 ζάχαρη
- 2 κουταλιές της σούπας σόγιας
- 1 λάιμ (λεμόνι)
- αλάτι
- κόκκινη πιπεριά 1 κουταλάκι του γλυκού
- αλεύρι
- ελαιόλαδο
Εκτέλεση
Ξεφλουδίστε το φιλέτο και αφαιρέστε όλα τα οστά εντελώς. Ανακατέψτε τη ζάχαρη, το αλάτι, το πιπέρι, τη σάλτσα σόγιας, το χυμό λάιμ, και το ελαιόλαδο και στη συνεχεία βάλτε το ψάρι στη σάλτσα για 1-2 ώρες. Τέλος το ψήνουμε στο φούρνο για 15 λεπτά. Μπορεί να συνοδευτεί με ρύζι και ψητά ή βραστά λαχανικά. Καλή όρεξη!
Σε γενικές γραμμές, το σκουμπρί είναι ένα ψάρι με εξαιρετική γεύση και υψηλή διατροφική αξία. Μπορεί να απολαμβάνεται σε πολλές μορφές μαγειρέματος και μπορεί να είναι μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής. Ωστόσο, είναι σημαντικό να επιλέγετε σκουμπρί που έχει αλιευτεί βιώσιμα και να τηρείτε τις οδηγίες ψησίματος και αποθήκης για να απολαύσετε το σκουμπρί με ασφάλεια.
Όσον αφορά το μαγείρεμα, το σκουμπρί μπορεί να ψηθεί ολόκληρο, να φλιταριστεί ή να χρησιμοποιηθεί σε συνταγές. Οι πιο κοινές μέθοδοι μαγειρέματος περιλαμβάνουν το ψήσιμο στο γκριλ, το τηγάνισμα, το βράσιμο και το ψήσιμο στο φούρνο. Μερικές δημοφιλείς συνταγές συμπεριλαμβάνουν το σκουμπρί σε σαλάτες, σάντουιτς, πίτες ή ακόμα και σε σκεπάσματα με φύλλο.
Τέλος επιλέξτε φρέσκο ψάρι με φωτεινά και καθαρά μάτια, υγρή και λαμπερή επιδερμίδα και έντονο άρωμα θάλασσας. Αποφύγετε το σκουμπρί που έχει ξεθωριάσει, έχει κηλίδες ή ασυνήθιστη μυρωδιά.
Είναι σημαντικό να παρακολουθείτε τις προειδοποιήσεις και τις συστάσεις που δίνονται από τις αρμόδιες υγειονομικές αρχές και οργανισμούς για την κατανάλωση σκουμπριού ή άλλων ψαριών. Ορισμένες περιοχές μπορεί να έχουν προβλήματα μόλυνσης ή υπερβολικής συγκέντρωσης ρύπων, και είναι σημαντικό να ενημερώνεστε για τις συστάσεις των αρχών υγείας.
Για να απολαύσετε το σκουμπρί με ασφάλεια, θυμηθείτε να το μαγειρεύετε πλήρως, να είναι καλά ψημένο και να έχει εσωτερική θερμοκρασία 63°C.
