Η ύπαρξη μεταβολικής προσαρμογής στο επίπεδο του μεταβολικού ρυθμού ηρεμίας (RMR), παραμένει ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο θέμα μεταξύ των επιστημόνων που ασχολούνται με την απώλεια βάρους. Ως μεταβολική προσαρμογή ορίζεται η μείωση του RMR που μπορεί να συμβεί μετά την απώλεια βάρους. Αυτή η κατάσταση θεωρητικά οδηγεί τον οργανισμό στην «εξοικονόμηση» ενέργειας με μείωση των καύσεών του, ως απόκριση στην μειωμένη προσλαμβανόμενη ενέργεια μέσω της τροφής στο διάστημα που βρίσκεται σε αρνητικό ισοζύγιο με σκοπό τη μείωση του βάρους. Ωστόσο, μέχρι στιγμής ο ρόλος της πιθανής αυτής προσαρμογής ως έναυσμα της υποτροπής και της επανάκτησης του βάρους παραμένει αναπόδεικτος, σε ένα βαθμό εξαιτίας της έλλειψης επαρκών μέσων αξιολόγησης & ελέγχου του ενεργειακού ισοζυγίου των συμμετεχόντων.
Ποιος ήταν ο στόχος της μελέτης;
Στόχος της πρόσφατης μελέτης ήταν η διερεύνηση του κατά πόσο συμβαίνει πράγματι κάποια μεταβολική προσαρμογή στον RMR μετά από απώλεια βάρους στον 1ο και 2ο χρόνο παρακολούθησης, με μετρήσεις που λαμβάνονταν υπό συνθήκες διατήρησης σταθερού βάρους. Ένας δευτερεύοντας στόχος ήταν η διερεύνηση των φυλετικών διαφορών στη μεταβολική προσαρμογή μετά την απώλεια βάρους και εάν αυτό το φαινόμενο σχετίστηκε με επανάκτηση βάρους.
Πώς σχεδιάστηκε η μελέτη;
Στη μελέτη συμμετείχαν συνολικά 171 υπέρβαρες γυναίκες [ΔΜΣ (kg/ m2): 28,3 ± 1,3; ηλικία: 35,2 ± 6,3 έτη, 88 καυκάσιες και 83 έγχρωμες] εγγεγραμμένες σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους για την επίτευξη ΔΜΣ <25, οι οποίες ακολουθήθηκαν για 2 έτη. Τόσο το βάρος όσο και η σύσταση του σώματος καθώς και ο RMR (μέσω έμμεσης θερμιδομετρίας) μετρήθηκαν μετά από 4 εβδομάδες σταθερού βάρους (μέτρηση αναφοράς), μετά την απώλεια βάρους καθώς και στο τέλος του 1ου και 2ου έτους. Ως μεταβολική προσαρμογή ορίστηκε μία σημαντικά χαμηλότερη μέτρηση RMR σε σύγκριση με την προβλεπόμενη (μέσω μοντέλου παλινδρόμησης).
Ποια ήταν τα αποτελέσματα της μελέτης;
Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι οι συμμετέχοντες έχασαν, κατά μέσο όρο, 12 ± 2,6 kg και επανάκτησαν το 52% ± 38% και 89% ± 54% του αρχικού βάρους τους στο 1ο και 2ο έτος αντίστοιχα. Παρατηρήθηκε μεταβολική προσαρμογή μετά από την απώλεια βάρους (−54 ± 105 kcal / d, P <0,001), χωρίς να παρατηρείται διαφορά μεταξύ των φυλών και η οποία συσχετίστηκε θετικά με την απώλεια λιπώδους μάζας, αλλά όχι με την επανάκτηση βάρους, συνολικά. Σε ένα υποσύνολο γυναικών (n = 46) με πλήρη δεδομένα από όλες τις χρονικές στιγμές, η μεταβολική προσαρμογή ήταν παρούσα μετά την απώλεια βάρους, αλλά δεν παρατηρήθηκε στις μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν μετά την πάροδο του 1ου και 2ου έτους (−43 ± 119, P = 0,019; −18 ± 134, P = 0,380; και - 19 ± 166, P = 0,438 kcal / ημέρα, αντίστοιχα).
Ποια τα συμπεράσματα για τον επαγγελματία διαιτολόγο;
Συμπερασματικά, από τη μελέτη φάνηκε ότι σε υπέρβαρες γυναίκες, η μεταβολική προσαρμογή του RMR είναι ελάχιστη όταν οι μετρήσεις γίνονται το διάστημα της διατήρησης του βάρους και δεν προβλέπει αύξηση ή επανάκτηση του βάρους σε διάστημα έως και 2 χρόνια μετά. Επομένως, μπορεί να λεχθεί ότι η όποια μεταβολική προσαρμογή συμβαίνει δε φαίνεται να προβλέπει την μακροπρόθεσμη επανάκτηση του βάρους και έτσι η έρευνα πρέπει να επικεντρωθεί σε διαφορετικούς πιθανούς φυσιολογικούς ή συμπεριφορικούς μηχανισμούς.
