Ο ρόλος της διατροφής στην εγκυμοσύνη δεν αμφισβητείται πλέον ενώ τα ερευνητικά δεδομένα φωτίζουν ολοένα και περισσότερες πλευρές της. Στα πλαίσια αυτά λοιπόν, οι ερευνητές από όλη την Ευρώπη ίδρυσαν το «Early Nutrition research project» προκειμένου να συγκεντρώσουν τις μελέτες, να τις αναθεωρήσουν και να καταλήξουν στις βασικές καλές πρακτικές για την εγκυμοσύνη, το θηλασμό και την διατροφή στην πρώιμη παιδική ηλικία- με γνώμονα την μακροπρόθεσμη καλή υγεία των παιδιών και την πρόληψη της παχυσαρκίας και των μη μεταδιδόμενων νοσημάτων.
Έτσι οι παρακάτω συστάσεις αφορούν τη διατροφή και τον τρόπο ζωής από τη σύλληψη μέχρι τη γέννηση και τα πρώτα στάδια της ζωής του μωρού.
Βελτιστοποίηση διατροφής και υγείας πριν τη σύλληψη
Οι επαγγελματίες υγείας είναι σημαντικό να παρέχουν συμβουλές σχετικά με την βελτιστοποίηση της διατροφής και της υγείας, πριν τη σύλληψη. Οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας είναι σημαντικό να έχουν ένα φυσιολογικό βάρος και ΔΜΣ καθώς και να τρέφονται σωστά ώστε να αποφευχθούν ανεπάρκειες θρεπτικών στοιχείων.
Το σωματικό βάρος πριν την εγκυμοσύνη φαίνεται να σχετίζεται με τη υγεία του παιδιού κατά τη διάρκεια της ζωής του καθώς και με καλύτερη συνολικά κύηση για τη μητέρα
Ταυτόχρονα, η κάλυψη των αναγκών σε μικροθρεπτικά στοιχεία κατά τη σύλληψη είναι πολύ σημαντική για την εγκυμοσύνη επομένως χρειάζεται να υπάρχει μέριμνα για μία ισορροπημένη διατροφή και τρόπο ζωής γενικότερα πριν την εγκυμοσύνη, ακόμα και στην εφηβεία. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό για τη Γυναικολογία και τη Μαιευτική (International Federation for Gynecology and Obstetrics) τα καίρια σημεία είναι η διατροφή, το σωματικό βάρος, η πρόληψη της αναιμίας, η πρόσληψη πολυακόρεστων λιπαρών και από μικροθρεπτικά στοιχεία το φυλλικό οξύ, ο σίδηρος, το ασβέστιο, η βιταμίνη D και Β12, το ιώδιο και ο ψευδάργυρος.
| Επαγγελματίες Υγείας | Εκτιμήσεις | Σημεία Συζήτησης |
| Κοινoτικό Υγειονομικό Προσωπικό | Διατροφή | Σηματική η Υγεινή Διατροφή και η Φυσική Δραστηριότητα |
| Εργαζόμενος | Ιστορικό Φυσικής Δραστηριότητας | Πρόβλημα Καθιστικής συμπεριφοράς/ Πολλές ώρες σε οθόνη |
| Διατροφολόγος | Ύψος, βάρος, ΔΜΣ | Συμβουλή απώλειας σωματικού βάρους |
| Οικογενειακός Γιατρός/Γενικός Γιατρός | Κίνδυνος Παχυσαρκίας | Επικίνδυνες καταστάσεις και εκθέσεις |
| Γυναικολόγος - Μαιευτήρας | Περιφέρεια Μέσης/ή Ανθρωπομετρικές μετρήσεις | Κάπνισμα, αλκοόλ, ψυχολογικά φάρμακα |
| Μαία | Αναιμία | Περιβαλλοντικές τοξίνες |
| Κίνδυνος Διατροφικών Ελλείψεων και Θρεπτικών Συστατικών | Διάγνωση και διαχείριση χρόνιων ασθενειών | |
| Φυλλικό οξύ | Συμπλήρωμα φυλλικού οξέος 400μg/ημέρα | |
| Σίδηρο | Όπου αλλού απαιτείται συμπλήρωμα (σίδηρο, ιώδιο, βιταμίνη Β12) | |
| Ασβέστιο | ||
| Βιταμίνη Β12 | ||
| Βιταμίνη D | ||
| Ιώδιο | ||
| Ψευδάργυρο | ||
| Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα |
Πηγή: FIGO, International Federation Of Gynecology and Obstetrics; BMI, body mass index
Ισορροπημένη διατροφή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν μία ισορροπημένη διατροφή σύμφωνα με τις συστάσεις για το γενικό πληθυσμό:
Ενεργειακή ανάγκη
Οι ανάγκες σε ενέργεια αυξάνονται κατά 10% (σε σχέση με το γενικό πληθυσμό) μόνο στο τελευταίο τρίμηνο. Παρότι δίνεται από τον ΙΟΜ μία κατεύθυνση για την πρόσληψη βάρους, είναι δύσκολο να αποφασίσουμε ποιο εύρος είναι υγιές αναλόγως τον άνθρωπο -έμφαση θα πρέπει να δίνεται στην κατανάλωση θρεπτικών τροφίμων και συνολικά υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής.
Κατανάλωση ψαριού
Η σύσταση για την κατανάλωση ψαριού είναι 2 φορές την εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένων λιπαρών ψαριών. Τα μεγάλα ψάρια θα πρέπει να αποφεύγονται όπως τόνος, ξιφίας κλπ. Εάν κάποια γυναίκα δε φτάνει αυτήν την κατανάλωση, τότε θα πρέπει να παίρνει συμπληρωματικά 200 mg ω3 DHA - επιπρόσθετα της διατροφής της. Η επαρκής πρόσληψη ω3 λιπαρών σχετίζεται με μικρότερη πιθανότητα πρόωρου τοκετού, προεκλαμψίας ή άλλως επιπλοκών αλλά και περιγενετικού θανάτου.
Θρεπτικά συστατικά
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται σε ελλείψεις μικροθρεπτικών στοιχείων όπως το φυλλικό οξύ, ειδικά στην αρχή της κύησης. Συστήνονται 400 μg φυλλικού οξέας την ημέρα σαν συμπλήρωμα ή από εμπλουτισμένα τρόφιμα. Όταν η διατροφή δεν επαρκεί, πιθανώς να χρειαστεί συμπληρωματικά σίδηρος, ιώδιο, βιταμίνη D και βιταμίνη Β12. Στον αντίποδα δε θα πρέπει να καταναλώνονται συμπληρώματα διατροφής με πολύ μεγαλύτερες ποσότητες βιταμινών από τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη – ιδιαίτερη προσοχή για την βιταμίνη Α.
Τρόφιμα προς αποφυγή
Ωμά ζωικά προϊόντα, όπως ωμό ή όχι καλά μαγειρεμένο κρέας, αλλαντικά ή ψάρια, μη παστεριωμένο γάλα, τυρί ή ωμό ασπράδι θα πρέπει να αποφεύγονται στην εγκυμοσύνη. Αντίστοιχα, είναι καλό να αποφεύγονται οι συσκευασμένες σαλάτες. Χρειάζεται καλό πλύσιμο σε λαχανικά και φρούτα, ξεφλούδισμα για όσα μεγαλώνουν κοντά στο χώμα και κατανάλωση σύντομα μετά την προετοιμασία τους.
Προσοχή! Τα δύο τελευταία σημεία προλαμβάνουν τον κίνδυνο για λιστέρια και τοξοπλάσμωση.
Συμπερασματικά
Καθώς, οι έρευνες στον τομέα της διατροφής είναι πολυάριθμες, είναι πολύ χρήσιμο να μεταφράζονται σε ανανεωμένες συστάσεις για την καθημερινή μας πρακτική, ώστε να κατευθύνουμε σωστά τους ασθενείς μας. Μείνετε συντονισμένοι και σε ένα επόμενο άρθρο θα σας μεταφέρουμε τις συστάσεις για τον θηλασμό και την παιδική ηλικία!
