Η ζάχαρη αποτελεί συστατικό της ανθρώπινης διατροφής από την αρχαιότητα, με τις πρώτες αναφορές κατανάλωσης να προέρχονται από την Κίνα και την Ινδία και πολύ αργότερα από την Ευρώπη. Η θεωρία ότι η ζάχαρη μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής στο παρελθόν, αν και δεν υπήρχαν έγκυρες και αξιόπιστες μελέτες να το αποδεικνύουν. Η διαφορετική ταξινόμηση των σακχάρων αλλά και της ζάχαρης μεταξύ των μελετών είχε ως αποτέλεσμα την εξαγωγή διαφορετικών και μη αξιόπιστων συμπερασμάτων σχετικά με τη επίδραση τους.
Ποιος ήταν ο σκοπός της παρούσας μελέτης;
Στην πραγματικότητα υπήρξαν πολυάριθμες μελέτες οι οποίες ασχολήθηκαν ερευνητικά με το θέμα της κατανάλωσης σακχάρων αλλά και των προϊόντων που τα περιέχουν σε συνδυασμό με την επακόλουθη αύξηση του σωματικού βάρους. Αυτός μάλιστα ήταν και ο κύριος λόγος της συγκεκριμένης συστηματικής ανασκόπησης και μετα-ανάλυσης, η οποία περιείχε συγκεντρωμένα τα επιστημονικά δεδομένα αναφορικά με τη σύνδεση της διαιτητικής πρόσληψης σακχάρων (φυσικών και πρόσθετων) και το σωματικό βάρος, σε ενήλικες και παιδιά.
Πως σχεδιάστηκε η μελέτη;
Η μελέτη βασίστηκε σε μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση ελεγχόμενων τυχαιοποιημένων δοκιμών (διάρκειας 2 εβδομάδων τουλάχιστον) και προοπτικών μελετών κοορτής (διάρκειας 1 έτους τουλάχιστον) και χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές δεδομένων οι: OVID Medline, Embase, PubMed, Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature, Scopus και Web of Science. Οι επιλέξιμες μελέτες ανέφεραν την πρόσληψη των συνολικών σακχάρων, την πρόσληψη ενός συστατικού των ολικών σακχάρων ή την πρόσληψη τροφίμων ή ροφημάτων που περιέχουν ζάχαρη, ενώ υπήρχε τουλάχιστον μια μέτρηση παραμέτρου του σωματικού λίπους (πχ. αλλαγή στο σωματικό βάρος ή στο λίπος)
Η αξιολόγηση, η εγκυρότητα, η συλλογή δεδομένων και η ανάλυση των μελετών προέκυψε από τη συνεργασία της Cochrane και της ομάδας εργασίας GRADE. Συνολικά 30 (από 7895) μελέτες ελεγχόμενων δοκιμών και 38 (από 9445) προοπτικών μελετών κοορτής συμμετείχαν στην έρευνα.
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα;
Για τους ενήλικες
Τα άτομα που ακολουθούσαν ελεύθερη δίαιτα, η μειωμένη πρόσληψη διαιτητικών σακχάρων (φυσικών και πρόσθετων) συσχετίστηκε με μείωση του σωματικού βάρους κατά 0.8 kg (95%CI 0.39-1.21). Αντίστοιχα η αύξηση της πρόσληψης σακχάρων (φυσικών και πρόσθετων) σχετίστηκε με αύξηση του σωματικού βάρους κατά 0,75 kg (95%CI 0.3-1.19). Η ισοενεργειακή ανταλλαγή των διαιτητικών σακχάρων (φυσικών και πρόσθετων) με άλλους υδατάνθρακές δεν έδειξε καμία αλλαγή στο σωματικό βάρος.
Για τα παιδιά
Τα παιδιά που έλαβαν συστάσεις για μείωση της πρόσληψης τροφίμων ή ροφημάτων με ζάχαρη, είχαν μικρή συμμόρφωση στις συγκεκριμένες διατροφικές οδηγίες και για αυτό το λόγο δε φάνηκε καμία αλλαγή στο σωματικό τους βάρος. Ωστόσο, σε σχέση με την πρόσληψη ροφημάτων με ζάχαρη μετά από ένα έτος παρακολούθησης σε προοπτικές μελέτες, ο λόγος πιθανότητας για εμφάνιση υπερβαρότητας ή παχυσαρκίας ήταν 1,55 (1,32 έως 1,82), μεταξύ των παιδιών με την υψηλότερη πρόσληψη σε σύγκριση με τα παιδιά με τη χαμηλότερη πρόσληψη.
Παρά τη σημαντική ετερογένεια της μετα-ανάλυσης και της πιθανής μεροληψίας σε ορισμένες έρευνες, οι αναλύσεις ευαισθησίας έδειξαν ότι οι τάσεις και οι συσχετίσεις ήταν εμφανείς και έγκυρες.
Τι πρέπει να κρατήσει ο επαγγελματίας διαιτολόγος;
Από τη μετα-ανάλυση φάνηκε ότι σε άτομα που ακολουθούν ελεύθερο πρόγραμμα διατροφής, η αυξημένη πρόσληψη σακχάρων αποτελεί παράγοντα ρύθμισης του σωματικού βάρους, γεγονός που σχετίζεται περισσότερο με τη συνολική αλλαγή στην ενεργειακή τους πρόσληψη. Είναι σημαντικό επομένως, τα άτομα που θα συμβουλευτούν το διαιτολόγο να λάβουν τις απαραίτητες οδηγίες, ώστε να διατηρήσουν την πρόσληψη των συνολικών σακχάρων εντός των συστάσεων, όπως προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, που είναι το 10% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης.
Για το λόγο αυτό η βιομηχανία τροφίμων κάνει σημαντικές ενέργειες για τη μείωση της ζάχαρης στα προϊόντα
Από το πρώτο γεύμα της ημέρας κιόλας, υπάρχουν για παράδειγμα επιλογές δημητριακών πρωινού όπου η ποσότητα της ζάχαρης μειώνεται στα προϊόντα με τη μέθοδο του ψεκασμού. Πρακτικά, η ζάχαρη στη συνταγή μειώνεται στο σύνολό της και οι νιφάδες δημητριακών ψεκάζονται εξωτερικά με μια μικρότερη ποσότητα, ώστε να αφήσει τη γλυκιά γεύση με την πρώτη επαφή της γλώσσας, χωρίς τελικά στον οργανισμό να φτάσει μεγάλη ποσότητα αυτής. Βοηθήστε επομένως τους πελάτες σας να επιλέξουν τα κατάλληλα για αυτούς προϊόντα, όπου θα συνδυάσουν την ποιότητα με τη γεύση. Έτσι όχι μόνο θα συμβάλλετε στη μείωση της ζάχαρης από την καθημερινότητά τους, αλλά και σε πιο υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
