Ο επιπολασμός του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας έχει αυξηθεί στις περισσότερες χώρες τις τελευταίες δεκαετίες. Εξηγώντας αυτό το φαινόμενο με έναν απλοϊκό τρόπο, μπορούμε να πούμε ότι η παχυσαρκία είναι το αποτέλεσμα της ανισορροπίας μεταξύ της ενεργειακής πρόσληψης και της ενεργειακής δαπάνης. Ανασκοπώντας ωστόσο τη βιβλιογραφία μπορεί να δει κανείς πέρα από αυτό, με το περιβάλλον από τη στιγμή της σύλληψη έως την παιδική ηλικία να φαίνεται ότι επηρεάζει τη μελλοντική υγεία του παιδιού.
Οι πρώτες 1000 ημέρες της ζωής ξεκινούν από την εγκυμοσύνη της γυναίκας και προσφέρουν μία μοναδική ευκαιρία για την πρόληψη της παχυσαρκίας
Τι έδειξε πρόσφατη ανασκόπηση;
Σε πρόσφατη δημοσίευση έγινε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας με σκοπό να εξαχθούν 10 καλές πρακτικές για τις πρώτες 1000 ημέρες με σκοπό την ελαχιστοποίηση της παχυσαρκίας. Οι πρακτικές που προτείνονται είναι οι εξής:
Συμπεριφορές των γονιών
Τόσο οι συμπεριφορές της μητέρας όσο και του πατέρα είναι σημαντικές. Μια ισορροπημένη διατροφή με κατάλληλη πρόσληψη λίπους και πρωτεΐνης, και με έμφαση στα φρούτα και λαχανικά, συνιστάται και για τους δύο γονείς κατά τη διάρκεια της σύλληψης και της εγκυμοσύνης. Επιπλέον, οι υπέρβαρες / παχύσαρκες γυναίκες που σκοπεύουν να μείνουν έγκυες θα πρέπει να μειώσουν βάρος τους πριν από τη σύλληψη.
Ανθρωπομετρίες
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, κατά τη γέννηση και κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών ζωής, οι ανθρωπομετρίες είναι ζωτικής σημασίας για την παρακολούθηση της ανάπτυξης του παιδιού.
Θηλασμός
Συνιστάται αποκλειστικός θηλασμός από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των έξι μηνών.
Εισαγωγή τροφίμων
Η εισαγωγή τροφών πρέπει να ξεκινά στους πρώτους 4-6 μήνες της ζωής. Μέχρι ενός έτους, το μητρικό γάλα ή η φόρμουλα είναι η κύρια συνιστώμενη πηγή ενέργειας ενώ το αγελαδινό γάλα είναι καλό να αποφεύγεται μέχρι την ηλικία του ενός έτους.
Φρούτα και λαχανικά
Η εισαγωγή φρούτων και λαχανικών είναι καλό να ξεκινά από νωρίς. Η ποικιλία μέσα στην ημέρα αλλά και σε κάθε γεύμα, καθώς και η επανειλημμένη έκθεση σε τροφές μέχρι και οκτώ φορές, είναι αποτελεσματικές στρατηγικές για την αύξηση της αποδοχής των τροφίμων που δε γίνονται δεκτά στην αρχή. Δε χρειάζεται να προσθέσετε ζάχαρη, αλάτι ή υγρά με ζάχαρη στη διατροφή.ος σ
Σεβασμός στη μερίδα
Σεβαστείτε την όρεξη του παιδιού και αποφύγετε τις καταναγκαστικές πρακτικές (π.χ. «καθάρισε το πιάτο». Προσαρμόστε τη μερίδα του φαγητού στην ηλικία και τις ανάγκες του παιδιού και μην χρησιμοποιείτε τα τρόφιμα ως ανταμοιβή για την καλή συμπεριφορά.
Περιορισμός στη ζωϊκή πρωτεϊνη
Περιορίστε την πρόσληψη ζωικών πρωτεϊνών στη μικρή αυτή ηλικία για να μειωθεί ο κίνδυνος για πρώιμη εμφάνιση του κατώτατου ΔΜΣ και της απότομης αύξησης του στη συνέχεια (adiposity rebound). Το γάλα που είναι ειδικά παρασκευασμένο για παιδιά ηλικίας 1-3 ετών θα είναι καλό να προτιμάται από το αγελαδινό γάλα, προκειμένου να περιοριστεί η πρόσληψη πρωτεΐνης και να καλυφθούν οι ανάγκες σε βασικά λιπαρά οξέα και σίδηρο.
Λίπος και λιπαρά οξέα
Η πρόσληψη επαρκούς ποσότητας λίπους με τα απαραίτητα λιπαρά οξέα πρέπει να προωθείται.
Οι γονείς ως πρότυπο
Οι γονείς πρέπει να είναι πρότυπα κατά τη σίτιση, με την τηλεόραση και τις άλλες οθόνες να παραμένουν απενεργοποιημένες κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
Προληπτικές παρεμβάσεις
Στοχεύουν στην προαγωγή της σωματικής δραστηριότητας και στην επάρκεια του ύπνου πρέπει να προωθούνται, καθώς η μικρή διάρκεια του ύπνου μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας.
Συμπερασματικά
Με βάση ανασκοπήσεις της βιβλιογραφίας και τις παραπάνω πρακτικές, φαίνεται ότι συντονισμένες προσπάθειες δημόσιας υγείας απαιτούνται για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας και την προώθηση του υγιεινού τρόπου ζωής, ακόμα και πριν από τη σύλληψη ενός παιδιού.
