Τα πολυακόρεστα λιπαρά είναι ίσως το μοναδικό θέμα λιπαρών που οι διαιτολόγοι συζητάμε με θέρμη και υποστήριξη στους πελάτες μας: αναντικατάστατα και ζωτικής σημασίας σε περιόδους ανάπτυξης, για την νευρολογική και εγκεφαλική λειτουργία μέχρι και για την πρόληψη καρδιοπαθειών. Πόσοι όμως καλύπτουν όντως, τις ανάγκες τους σύμφωνα με τις ισχύουσες συστάσεις;
3 στους 4 Ευρωπαίους προσλαμβάνουν λιγότερο EPA ή/και DHA απ’ όσο λένε οι συστάσεις!
Η παρούσα βιβλιογραφική ανασκόπηση έρχεται να απαντήσει στο συγκεκριμένο ερώτημα για λογαριασμό της Ευρώπης. Οι ερευνητές συγκέντρωσαν τις επιστημονικές δημοσιεύσεις κυρίως από το 2000 και μετά, καθορίζοντας αρχικά ποιες είναι οι πιο πρόσφατες συστάσεις σε ισχύ, ποια είναι τα πορίσματα των επιδημιολογικών ερευνών ή μελετών παρατήρησης για τις προσλήψεις του πληθυσμού και τέλος ποιες είναι οι βασικές διατροφικές πηγές απ’ όπου οι Ευρωπαίοι προσλαμβάνουμε τα πολυακόρεστα λιπαρά.
Οι συστάσεις πολυακόρεστων λιπαρών που χρησιμοποιήθηκαν ως σημείο αναφοράς και σύγκρισης, ήταν οι πιο πρόσφατες (2012) που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA). Για να τις θυμηθείτε, σας παραθέτω το παρακάτω απόσπασμα από πίνακα της ανασκόπησης.
Ποια είναι τα βασικά πορίσματα;
Ένα αρχικό συμπέρασμα των ερευνητών είναι η ανεπάρκεια ερευνών που να εξετάζουν την πρόσληψη του πληθυσμού σε PUFA και να εξάγουν αποτελέσματα για διαφορετικές ηλικιακές ομάδες, καταστάσεις υγείας και ξεχωριστά για το κάθε συστατικό PUFA. Από τα διαθέσιμα δεδομένα όμως, τα κύρια αποτελέσματα έδειξαν τα εξής:
- Περίπου οι μισοί, το ¼ και τα ¾ του πληθυσμού της Ευρώπης δεν προσλαμβάνει όσο λένε οι συστάσεις LA, ALA, EPA + DHA, αντίστοιχα. Οι ομάδες που δεν συμμορφώνονται με τις συστάσεις συχνότερα είναι οι γυναίκες σε εγκυμοσύνη και θηλασμό, τα παιδιά, οι έφηβοι και οι ηλικιωμένοι.
- Τα λιγότερα διαθέσιμα στοιχεία αφορούν τις θηλάζουσες και τα νεογνά, ομάδες όπου η θρεπτική αξία των πολυακόρεστων είναι ιδιαίτερα σημαντική λόγω των αναγκών ταχύτερης ανάπτυξης των νεογνών.
- Οι κύριες διατροφικές πηγές που συνεισέφεραν στην πρόσληψη LA και ALA στα παιδιά ήταν τα λίπη και τα έλαια, ενώ για τα DHA + EPA, ήταν τα ψάρια και τα θαλασσινά.
Πώς αξιολογούμε τα αποτελέσματα στην Ελλάδα;
Σίγουρα τα αποτελέσματα αυτής της ανασκόπησης δεν μπορούν να είναι απολύτως αντιπροσωπευτικά και συγκεκριμένα του ελληνικού πληθυσμού. Ενώ όμως, θεωρητικά είμαστε σε πλεονεκτική θέση λόγω Μεσογείου, δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε καθότι οι έρευνες δείχνουν ότι αποκλίνουμε πολύ από το Μεσογειακό Μοντέλο Διατροφής. Πιο συγκεκριμένα, μελέτες στον ελληνικό χώρο υποδεικνύουν ότι η πρόσληψη ω6 και ω3 λιπαρών οξέων είναι χαμηλή τόσο σε ενήλικες όσο και στα παιδιά. Με δεδομένη λοιπόν, την πολύτιμη θρεπτική αξία των πολυακόρεστων λιπαρών, θεωρώ ότι ως διαιτολόγοι οφείλουμε να στοχεύουμε στην αύξηση της κατανάλωσής τους από τους πελάτες μας:
- Ενθαρρύνοντας τη συχνότερη κατανάλωση κυρίως ψαριού αλλά και θαλασσινών. Καλό είναι να δίνετε και οδηγίες να προτιμούν τα μικρά και λιπαρά ψάρια και πώς να διαλέξουν την πηγή αλίευσής τους (ειδικά μετά το ατύχημα μόλυνσης του Σαρωνικού που η είδηση και μόνο, μπορεί να έχει περιορίσει τη συχνότητα που οι νοικοκυρές το προμηθεύονται και το μαγειρεύουν)
- Υποστηρίζοντας την κατανάλωση φυτικών ελαίων όπως ελαιόλαδο και φυτική μαλακή μαργαρίνη για καθημερινές παρασκευές όπως και την κατανάλωση ξηρών καρπών και σπόρων σαν σνακ και όχι μόνο.
- Εκπαιδεύοντας τα παιδιά ώστε να αποκτήσουν τις παραπάνω διατροφικές συνήθειες. Προτείνετε δε και τρόπους μαγειρέματος ή κατανάλωσης ώστε να είναι πιο ευχάριστη εμπειρία γι’ αυτούς.
- Καθοδηγώντας την εγκυμονούσα και την θηλάζουσα γυναίκα στη διατροφή της και ενθαρρύνοντας τον θηλασμό.
