Εισαγωγή
Η μνήμη ουσιαστικά είναι η διαδικασία μέσω τις οποίας ανακαλούμε εμπειρίες και γνώσεις που έχουμε αποκομίσει στη διάρκεια της ζωής μας. Με την πάροδο των χρόνων, οι ερευνητές έχουν αναφερθεί σε διάφορες στρατηγικές για την ενίσχυση της μνήμης, συμπεριλαμβανομένης της χορήγησης συμπληρωμάτων διατροφής.
Ένα από τα συμπληρώματα που έχει κερδίσει την προσοχή είναι η κρεατίνη, η οποία πρωτίστως είναι διαδεδομένη στον χώρο του αθλητισμού. Πέρα όμως του καθιερωμένου της ρόλου, μελέτες έχουν δείξει ότι η κρεατίνη μπορεί να προσφέρει νευροπροστατευτικά αποτελέσματα, να ενισχύσει τον μεταβολισμό της ενέργειας του εγκεφάλου και να επηρεάσει τα συστήματα νευροδιαβιβαστών που εμπλέκονται στις διαδικασίες μνήμης.
Ως παράδειγμα της σημασίας της κρεατίνης στον άνθρωπο, αξίζει να αναφερθεί πως τα σύνδρομα με ανεπάρκεια κρεατίνης που εξαντλούν τα αποθέματά της στον εγκέφαλο, χαρακτηρίζονται από ψυχικές και αναπτυξιακές διαταραχές, όπως καθυστερήσεις μάθησης και επιληπτικές κρίσεις. Ωστόσο, οι ακριβείς μηχανισμοί που διέπουν τις πιθανές επιδράσεις της κρεατίνης στη μνήμη δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητοί.
Σκοπός της μελέτης
Σκοπός της παρούσας μετα-ανάλυσης ήταν να εξετάσει την αποτελεσματικότητα του συμπληρώματος κρεατίνης στην απόδοση της μνήμης σε υγιή άτομα, μέσα από διάφορες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες.
Πως Σχεδιάστηκε;
Στην μετα-ανάλυση, συμπεριλήφθηκαν 8 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες, στις οποίες συμμετείχαν 225 άτομα συνολικά (74 άνδρες και 151 γυναίκες). Ως κριτήριο επιλογής ήταν μελέτες σε πληθυσμό οποιουδήποτε φύλου, ηλικίας ή εθνικότητας, με την προϋπόθεση ότι ήταν υγιείς. Η ομάδα παρέμβασης έπρεπε να λάμβανε συμπλήρωμα κρεατίνης (122 άτομα) και η ομάδα ελέγχου ένα εικονικό φάρμακο – placebo (118 άτομα). Ωστόσο, αποκλείστηκαν μελέτες στις οποίες συμπεριλήφθηκαν συμμετέχοντες με συννοσηρότητες ή συγκεκριμένους διατροφικούς περιορισμούς (π.χ. χορτοφάγοι).
Με την ολοκλήρωση της συλλογής δεδομένων, παρατηρήθηκε διακύμανση, στη δοσολογία κρεατίνης (2,2 έως 20 g/ημέρα) και στη διάρκεια παρέμβασης (5 ημέρες έως 24 εβδομάδες). Η ηλικία των συμμετεχόντων κυμαινόταν από 10 έως 85 έτη.
Για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, χρησιμοποιήθηκαν αρκετά εργαλεία αξιολόγησης της μνήμης, συμπεριλαμβανομένης της βραχυπρόθεσμης, μακροπρόθεσμης και της μνήμης εργασίας.
Τι έδειξαν τα Αποτελέσματα;
Το κύριο αποτέλεσμα της μετα-ανάλυσης ήταν πως η μνήμη των συμμετεχόντων βελτιώθηκε, εν μέρει, μετά τη λήψη συμπληρωμάτων κρεατίνης. Αναλυτικότερα:
- Παρατηρήθηκε βελτίωση σε ενήλικες ηλικίας 66-76 ετών, εν αντιθέσει με μικρότερης ηλικίας (11-31 ετών), στους οποίους δεν υπήρξε κάποια διαφορά.
- Τα μέτρα έκβασης δεν επηρεάστηκαν από τη δοσολογία μονοϋδρικής κρεατίνης, τη διάρκεια παρέμβασης ή το φύλο των συμμετεχόντων.
- Εμφανή βελτίωση βρέθηκε μετά από συμπλήρωση με μονοϋδρική κρεατίνη σε μορφή σκόνης σε αντίθεση της ενθυλακωμένης μονοϋδρικής κρεατίνης.
Ποια τα συμπεράσματα στον επαγγελματία Διαιτολόγο - Διατροφολόγο;
Τα έως τώρα δεδομένα δεν επαρκούν ούτως ώστε να είμαστε απόλυτοι για την χορήγηση συμπληρωμάτων κρεατίνης με στόχο την βελτίωση της μνήμης. Τα αποτελέσματα ωστόσο, υποδηλώνουν ότι η ποσότητα της ενδογενούς σύνθεσης κρεατίνης είτε της διατροφικής πρόσληψής της, ενδεχομένως να επαρκούν για τη διατήρηση αποθεμάτων κρεατίνης. Συνεπώς η εξωγενής χορήγηση μπορεί να μην απαιτείται, ιδιαίτερα σε υψηλές δόσεις, εφόσον φάνηκε πως δεν υπήρξε κάποια διαφορά.
Ένας περιορισμός της μετα-ανάλυσης που οφείλουμε να λάβουμε υπόψιν μας είναι πως οι συμπεριλαμβανόμενες μελέτες δεν αξιολόγησαν τα αρχικά επίπεδα κρεατίνης ορού ή εγκεφάλου, με αποτέλεσμα να μην προσδιοριστεί εάν τα άτομα που δεν ανταποκρίθηκαν είχαν χαμηλότερα-υψηλότερα επίπεδα κρεάτινης στον εγκέφαλο από αυτά που εμφάνισαν βελτίωση.
Να σημειωθεί επίσης πως οι περισσότερες εκ των μελετών δεν αξιολόγησαν την πρόσληψη κρεατίνης από τη διατροφή των συμμετεχόντων.
Το γεγονός πως παρατηρήθηκε σημαντικότερη επίδραση στους συμμετέχοντες μεγαλύτερης ηλικίας, μας παροτρύνει να εξετάσουμε περεταίρω τον προσδιορισμό των μηχανιστικών δράσεων της κρεατίνης σε μεγάλες ομάδες υγιών ηλικιωμένων ενηλίκων και εκείνων με νευρολογικές και νευροεκφυλιστικές ασθένειες, στους οποίους τα επίπεδα κρεατίνης του εγκεφάλου και η μνήμη είναι σε κίνδυνο.
Ενδεχομένως, μία εκτίμηση είναι πως όσοι έχουν χαμηλότερα επίπεδα κρεατίνης στον εγκέφαλο μπορεί να ανταποκρίνονται περισσότερο στη λήψη συμπληρωμάτων κρεατίνης.
Όπως αναφέρεται και από τους ίδιους τους συγγραφείς της μετα-ανάλυσης, παρατηρήθηκε μέτριος κίνδυνος μεροληψίας και σημαντική ετερογένεια μεταξύ των μελετών, συνεπώς, συνίσταται ιδιαίτερη προσοχή!
Αν ωστόσο κάποιος επαγγελματίας διαιτολόγος – διατροφολόγος, θεωρεί απαραίτητη τη σύσταση συμπληρώματος κρεατίνης, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ατομική κατάσταση υγείας του εκάστοτε ατόμου, την φαρμακευτική αγωγή που ενδεχομένως να λαμβάνει, ενώ είναι σημαντικό να συνεργαστεί με άλλους επαγγελματίες υγείας ούτως ώστε να του παρέχουν ολοκληρωμένη φροντίδα και καθοδήγηση!
