Μια σωστή διατροφή πριν και κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης δίνει στο νεογέννητο ένα καλό ξεκίνημα στην ζωή. Δεν είναι ανάγκη να τρώτε για δυο, αρκεί να τρώτε μια ποικιλία τροφών. Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ο μεταβολισμός της μητέρας παρουσιάζει δραματικές μεταβολές, λόγω αλλαγών σε ορισμένες βασικές αναπαραγωγικές ορμόνες όπως είναι η γοναδοτροπίνη, η προγεστερόνη, η οιστραδιόλη, η προλακτίνη και η επινεφρίνη.
Το ορμονικό περιβάλλον κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι μέγιστης σημασίας για την φυσιολογική ροή των θρεπτικών συστατικών στο έμβρυο. Η απορρόφηση του σιδήρου και του ασβεστίου αυξάνονται κατά την κυοφορία. Ο όγκος του αίματος αυξάνεται φυσιολογικά στην εγκυμοσύνη, κυρίως λόγω της αύξησης του όγκου του πλάσματος κατά 35-40%. Επίσης, μεγάλες αλλαγές συντελούνται στην νεφρική λειτουργία που σχετίζονται με αξιοσημείωτες μεταβολές στην έκκριση γλυκόζης, αμινοξέων και υδατοδιαλυτών βιταμινών.
Διατροφή στην εγκυμοσύνη
Η υγιεινή διατροφή κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, δεν διαφοροποιείται από μια υγιεινή διατροφή στην υπόλοιπη ζωή της γυναίκας και απλά σημαίνει διατροφή από όλες τις ομάδες τροφίμων, στις συνιστώμενες ποσότητες. Προσπαθείτε να τρώτε συστηματικά τρία γεύματα καθημερινά, ανάμεσα στα οποία καλό θα ήταν να υπήρχε ένα μικρό snack έτσι ώστε να διασφαλίσετε πως εσείς και το μωρό σας θα έχετε όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε.
Ποιες τροφές να επιλέξετε;
Ψωμί και δμητριακά
Ψωμί, άλλα και δημητριακά και πατάτες, συμπεριλαμβανομένου του ρυζιού, του κριθαριού και των ζυμαρικών - αυτές οι τροφές παρέχουν ενέργεια και θα πρέπει να είναι το κύριο μέρος ενός γεύματος.
Φρούτα και Λαχανικά
Καλό θα ήταν 6 ή περισσότερες μερίδες καθημερινά. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορέσετε να καλύψετε ένα μεγάλο ποσοστό των συνιστώμενων προσλήψεων σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία, των οποίων οι απαιτήσεις είναι ιδιαίτερα αυξημένες αυτήν την περίοδο.
Κρέας, ψάρι και άλλα εναλλακτικά ισοδύναμα
Σας παρέχουν πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας και σίδηρο που απορροφάται σε μεγάλο βαθμό (15-20%). Συμπεριλαμβάνονται μοσχαρίσιο και χοιρινό κρέας, κοτόπουλο, ψάρι, αυγά, όσπρια και ξηροί καρποί. Αξιοσημείωτος είναι και ο ρόλος των ω3-λιπαρών οξέων στην εγκυμοσύνη αφού η κατανάλωσή τους σχετίζεται με αυξημένο δείκτη νοημοσύνης του νεογνού. Έτσι, συνίσταται αυξημένη κατανάλωση ψαριών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τροφών πλούσιων σε αυτά τα λιπαρά.
Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
Είναι η σημαντικότερη πηγή ασβεστίου. Προσπαθήστε να έχετε τουλάχιστον 3 ισοδύναμα από τα συγκεκριμένα προϊόντα. Ένα ισοδύναμο μπορεί να είναι: 1 ποτήρι γάλα ή 1 κεσεδάκι γιαούρτι ή 30 γραμμάρια (1 σπιρτόκουτο) τυριού. Τα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος έχουν περίπου ίση περιεκτικότητα σε ασβέστιο με εκείνα που είναι πλήρη σε λίπος. Τα άπαχα γαλακτοκομικά δεν πρέπει να καταναλώνονται γιατί το ασβέστιο δεν απορροφάται λόγω πλήρης απουσίας του λίπους. Τα κίτρινα τυριά έχουν περισσότερο ασβέστιο.
Τροφές που περιέχουν κορεσμένο λίπος και ζάχαρη
Προσπαθήστε να ελαχιστοποιήσετε όσο περισσότερο μπορείτε τα τρόφιμα αυτής της κατηγορίας.
Τι πρέπει να προσέξετε;
Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης θα πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα κάποια τρόφιμα και σε θέματα μολύνσεων. Για παράδειγμα:
Σαλμονέλα
Το βακτήριο της σαλμονέλας είναι μια αρκετά συνηθισμένη περίπτωση μόλυνσης των τροφίμων. Κάποια αυγά είναι πιθανό να είναι μολυσμένα με σαλμονέλα. Θα ήταν καλό να μαγειρεύετε τα αυγά έως ότου το ασπράδι του αυγού και ο κρόκος του να γίνουν στέρεα. Αποφύγετε εδέσματα που περιέχουν ωμά η μερικώς μαγειρεμένα αυγά συμπεριλαμβανομένων και κάποιων που ετοιμάζονται στο σπίτι όπως είναι η μαγιονέζα, κρέμες από γάλα και αυγά και κάποια σουφλέ. Παγωτά με ιδιαίτερα μαλακή χτυπημένη κρέμα θα πρέπει επίσης να αποφεύγονται.
Listeria
Το βακτήριο της Listeria είναι δυνατόν να βλάψει το αγέννητο ακόμη μωρό σας. Αποφύγετε τα παρακάτω τρόφιμα που συνήθως μπορεί να εμφανιστεί σε ένα από τα παρακάτω τρόφιμα:
- Μαλακά ώριμα τυριά- συμπεριμβανομένου Brie και Camembert.
- Όλα τα μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά.
- Έτοιμες προπαρασκευασμένες σαλάτες, που περιέχουν συνήθως προπλυμένα φύλλα σαλάτας
- Γεύματα take-away – είναι δυνατόν να έχουν αναθερμανθεί όχι επαρκώς.
Συκώτι
Καλό θα ήταν να αποφεύγατε το συκώτι και τα προϊόντα του, εξαιτίας της υψηλής συγκέντρωσης τους σε βιταμίνη Α. Η υπερδοσολογία της βιταμίνης Α, έχει συνδεθεί με τερατογενέσεις, αν και τα επίπεδα που συμβαίνει κάτι τέτοιο δεν έχουν πλήρως οριστεί.
Συχνές Ερωτήσεις
Θα πρέπει να παίρνω φυλλικό οξύ;
Ναι, έτσι ώστε να προφυλάξετε το νευρικό σωλήνα του νεογνού και να μειώσετε τον κίνδυνο της προώρου τοκετού και γέννησης λιποβαρών μωρών. Έρευνες έχουν δείξει ότι έγκυες με χαμηλή πρόσληψη και επίπεδα φυλλικού στην εγκυμοσύνη έχουν αυξημένες πιθανότητες να γεννήσουν νεογνά με συγγενείς ανωμαλίες όπως σύνδρομο Down ή ανωμαλίες νευρικού σωλήνα (ΝΤDs). Για αυτόν τον λόγο θα πρέπει να παίρνετε επιπρόσθετα τουλάχιστον 200 μg, τα οποία μπορούν να φτάσουν και τα 400 μg. Ο καλύτερος τρόπος να το κάνετε είναι να πάρετε ένα συμπλήρωμα που περιέχει την συγκεκριμένη ποσότητα. Επίσης μπορείτε να εισαγάγετε στην διατροφή σας τρόφιμα εμπλουτισμένα σε φυλλικό όπως κάποια δημητριακά.
Θα πρέπει να παίρνω άλλα συμπληρώματα;
Ναι, σίδηρο ειδικότερα στα 2 τελευταία τρίμηνα της εγκυμοσύνης. Έχει, αποδειχτεί πως η σιδηροπενική αναιμία είναι μια συχνή παθολογική κατάσταση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και έχει εντοπιστεί στο 1/3 των γυναικών που δεν λαμβάνουν συμπλήρωμα σιδήρου. Κατά την διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων, ένα συμπλήρωμα που περιέχει σίδηρο όσο και φυλλικό οξύ έχει αποδειχτεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό. Ο σίδηρος λαμβάνεται στην μορφή του θειικού, πρωτεινοηλεκτρικού και πολυμαλτοζικού σίδηρου (ferrous sulfate) και αν κυκλοφορεί στο εμπόριο σε υψηλές δοσολογίες, για παράδειγμα τα 30 mg του θειικού σίδηρου καθημερινά είναι πλήρως ικανοποιητικά .
Πως είναι δυνατόν να αποφύγω την δυσκοιλιότητα;
Προσπαθήστε να τρώτε ψωμί ολικής άλεσης και δημητριακά πρωινού υψηλά σε φυτικές ίνες, και υπολογίστε να παίρνετε 6 μερίδες φρούτων και λαχανικών τουλάχιστον καθώς και τουλάχιστον 6-8 ποτηριών υγρών (1.5-2 lit) καθημερινά.
Πως μπορώ να σταματήσω να νιώθω ναυτία;
Αποφύγετε να μένετε πολλές ώρες νηστική. Πάντα να τρώτε κάτι όταν σηκώνεστε το πρωί, έστω ένα τοστ. Τα κρύα τρόφιμα μερικές φορές είναι περισσότερα ανεκτά. Επίσης, θα βοηθούσαν τα σχετικά στεγνά γεύματα. Προσπαθήστε, να αποφεύγετε τις μυρωδιές του μαγειρέματος.
Έχω καούρα. Τι να κάνω;
Προσπαθήστε να τρώτε μικρά, συστηματικά γεύματα και snacks και αποφύγετε τα μεγάλα γεύματα. Αποφύγετε τα πολύ λιπαρά και πικάντικα τρόφιμα.
Πόσο βάρος πρέπει να πάρω;
Το σύνολο των κιλών που θα πρέπει να πάρετε εξαρτάται από το βάρος σας πριν την έναρξη της εγκυμοσύνης. Ο πινακάς παρακάτω θα σας δώσει την απάντηση.
| Κατηγορία βάρους | Απλή (μονή) εγκυμοσύνη) | Συνολική Πρόληψη Βάρους για Δίδυμα (kg) | |
|
Συνολική Πρόσληψη βάρους (kg)* |
Εβδομαδιαία πρόσληψη βάρους β' & γ' τριμήνου (kg) | ||
|
Ελλειποβαρής (ΔΜΣ <18,5) |
12,5 - 18 | 0,5 (0,5-0,6) | Δεν έχει καθοριστεί |
|
Φυσιολογικού βάρους (ΔΜΣ = 18,5-24,9) |
11,5 - 16 | 0,5 (0,4-0,5) | 16,5 - 24,5 |
|
Υπέρβαρη (ΔΜΣ = 25–29,9) |
7- 11,5 | 0,3 (0,3-0,4) | 14 - 22,5 |
|
Παχύσαρκη (ΔΜΣ >=30) |
5 - 9 | 0,2 (0,2-0,3) | 11,5 - 19 |
*Οι έφηβες θα πρέπει να επιδιώκουν τα υψηλότερα βάρη της προτεινόμενης διακύμανσης, ενώ γυναίκες < 157 εκ. τα χαμηλότερα.
Θα πρέπει να πίνω αλκοόλ;
Θα πρέπει να αποφεύγεται, διότι το αλκοόλ έχει συνδεθεί με μη αναστρέψιμα προβλήματα υγείας στο έμβρυο και ανεπάρκεια φυλλικού οξέος και βιταμίνης Β12 στην εγκυμονούσα.
Συμπερασματικά
Γυναίκες που αποκλείουν από την διατροφή τους ορισμένες τροφές ή τροφικές ομάδες (π.χ. φυτοφάγοι, με δυσανεξία στην λακτόζη κλπ.), θα πρέπει να ενθαρρύνονται να συμβουλευτούν διαιτολόγο, προκειμένου να κάνει την θρεπτική τους αξιολόγηση και να τους συμβουλεύσει για υποκατάστατες τροφές αυτών που στερούνται. Και αυτό επειδή, η εγκυμοσύνη αποτελεί μια κρίσιμη περίοδο, κατά την διάρκεια της οποίας, η θρεπτική κατάσταση της μητέρας αποτελεί το κλειδί για την υγεία τόσο του νεογνού όσο και της ίδιας.
Οι συστάσεις για την αύξηση βάρους κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης θα πρέπει να είναι εξατομικευμένες, σύμφωνα με τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) της μητέρας πριν την εγκυμοσύνη, σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα του Institute Of Medicine.
