Λεξικό Διατροφής

Γλυκοζαμίνη

της Ειρήνης Μιχαήλ
10 Ιανουαρίου 2020
120540 Προβολές
5 λεπτά να διαβαστεί
glykozamini

Τι είναι γλυκοζαμίνη;

Η γλυκοζαμίνη είναι ένας ενδογενής αμινομονοσακχαρίτης που συντίθεται από τη γλυκόζη του σώματος μας. Σημαντική η δράση της γλυκοζαμίνης επειδή ευθύνεται για την βιοσύνθεση των πρωτεογλυκανών και των γλυκοζαμινογλυκανών, τα οποία αποτελούν δομικά στοιχεία του χόνδρου. Η έλλειψη των δύο πιο πάνω συστατικών μπορεί να οδηγήσει σε εκφυλισμό του αρθρικού χόνδρου. Για το λόγο αυτό η γλυκοζαμίνη χρησιμοποιείτε πολύ συχνά από ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα. Σε κλινικές δοκιμές έδειξε ότι η γλυκοζαμίνη είναι αποτελεσματική στην ανακούφιση του πόνου από την οστεοαρθρίτιδα, ειδικά στον πόνο του γονάτου και μπορεί επίσης να επιβραδύνει την πρόοδο της νόσου.

Πού βρίσκεται;

Η γλυκοζαμίνη βρίσκεται σε ορισμένους ζωικούς και άλλους μη ανθρώπινους ιστούς, συμπεριλαμβανομένων των οστράκων των οστρακοειδών, των οστών των ζώων και των μυκήτων.

Σε ποιες μορφές μπορείτε να τη βρείτε;

Η γλυκοζαμίνη μπορεί να λαμβάνεται από το στόμα ή να εφαρμόζεται τοπικά σε μορφή κρέμας ή σαμπουάν.

Ως συμπλήρωμα έχει δύο μορφές: την θειική γλυκοζαμίνη και την υδροχλωρική γλυκοζαμίνη. Η θειική γλυκοζαμίνη δρα μέσω του θείου και είναι απαραίτητη για την σύνθεση των γλυκοζαμινογλυκανών και είναι αυτή που κυρίως χρησιμοποιείτε στο εμπόριο. Η υδροχλωρική γλυκοζαμίνη αυξάνει την παραγωγή υαλουρονικού οξέος.

Ποια η δράση της γλυκοζαμίνη;

Η γλυκοζαμίνη αναστέλλει την καταστροφή των χόνδρων, συμβάλλοντας στην λίπανση τους. Διεγείρει ουσίες που απαιτούνται για τη σωστή λειτουργία των αρθρώσεων.

Συγκεκριμένα η γλυκοζαμίνη ως συμπλήρωμα δρα για την σύνθεση δομικών πρωτεϊνών (επένδυση κυτταρικής μεμβράνης, κολλαγόνο, οστεοειδές, μήτρα οστού),λιπαντικά και προστατευτικά μέσα (βλεννίνη, εκκρίσεις βλεννογόνων), μόρια μεταφοράς, ανοσολογικά μόρια (ανοσοσφαιρίνες, ιντερφερόνη), ορμόνες (γοναδοτροπίνη, TSH, TRF) ένζυμα (πρωτεάσες, νουκλεάσες κλπ.), και λεκτίνες. Η γλυκοζαμίνη θεωρείτε θεραπευτική επειδή ομαλοποιεί τη βιοσύνθεση των υποστρωμάτων που απαιτούνται για την αποκατάσταση της λειτουργικής ικανότητας μιας άρθρωσης.

Η επιτυχής δράση της γλυκοζαμίνης πρέπει να χαρακτηρίζετε από τον έλεγχο και την μείωση του πόνου αποτελεσματικά καθώς και να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου. Με βάση βιοχημικών και φαρμακολογικών δεδομένων από μελέτες που έγιναν σε ζώα και ανθρώπους διαφάνηκε ότι η γλυκοζαμίνη είναι ικανή να ικανοποιήσει και τα δύο χαρακτηριστικά της (έλεγχος, μείωση πόνου και επιβράδυνση της νόσου).

Παρόλα αυτά απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για την ακριβή δράση της γλυκοζαμίνης στον ανθρώπινο οργανισμό. Σε μια έρευνα συμμετείχαν 200 άτομα όπου στην μια ομάδα έδωσαν ως συμπλήρωμα τη γλυκοζαμίνη και στην άλλη ομάδα χονδροϊτίνη σε συνδυασμό με γλυκοζαμίνη. Από τα αποτελέσματα της πρώτης ομάδας διαφάνηκε ότι η γλυκοζαμίνη μείωσε 2 βιοχημικούς δείκτες φλεγμονής: CRP και PGE. To CRP μειώθηκε κατά 28% και το PGE μειώθηκε κατά 24%. Ως εκ τούτου τα αποτελέσματα δεν ήταν στατιστικά σημαντικά. Τα αποτελέσματα της δεύτερης ομάδας έδειξαν ότι οι ίδιοι δείκτες φλεγμονής μειώθηκαν κατά 36% και ήταν στατιστικά σημαντικά τα αποτελέσματα. Έτσι, παραμένει ασαφές εάν τα αποτελέσματα επηρεάστηκαν μόνο από τη δράση της χονδροϊτίνη ή από τον συνδυασμό των δύο συμπληρωμάτων. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για την δράση της γλυκοζαμίνης στη μείωση των φλεγμονωδών δεικτών στο σώμα μας.

Ποιες οι ιδιότητές της γλυκοζαμίνης;

Οι ιδιότητες που παρουσιάζει η γλυκοζαμίνη με τη λήψη της ως συμπλήρωμα είναι:

Οστεοαρθρίτιδα

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια χρόνια πάθηση (ρευματική) που εμφανίζεται σε περιφερικές αρθρώσεις όπως σε αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων, σε αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης (εκφυλιστική σπονδυλαρθροπάθεια). Συνήθως αφορά μία άρθρωση (π.χ. γόνατο ή ισχίο) και μερικές φορές δύο ή περισσότερες αρθρώσεις. Από έρευνες διαφάνηκε ότι με τη λήψη γλυκοζαμίνης η οστεοραθρίτιδα μειώνετε. Συγκεκριμένα, σε μια μικρή μελέτη που χορηγούσαν ημερησίως 3 γραμμάρια γλυκοζαμίνη σε 41 ποδηλάτες, διαπιστώθηκε ότι η συμπληρωματική κατανάλωση της, μειώνει την αποικοδόμηση κολλαγόνου στα γόνατα κατά 27% σε σύγκριση με 8% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.

Διάμεση Κυστίτιδα (IC)

Είναι μια φλεγμονή της ουροδόχου κύστης και εμφανίζετε πιο συχνά στις γυναίκες από ό,τι στους άντρες. Η φλεγμονή συνδέεται άμεσα με την ανεπάρκεια της ένωσης γλυκοζαμινογλυκάνης όπου η γλυκοζαμίνη είναι πρόδρομο αυτής της ένωσης. Για το πιο πάνω λόγο θεωρήθηκε ότι τα συμπληρώματα γλυκοζαμίνης μπορεί να βοηθήσουν τη διαχείριση της διάμεσης κυστίτιδα. Παρόλα αυτά δεν υπάρχουν αξιόπιστα επιστημονικά δεδομένα για την σχέση μεταξύ διάμεσης κυστίτιδας και γλυκοζαμίνης.

Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου

Οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου είναι χρόνιες ασθένειες που χαρακτηρίζονται από έντονη φλεγμονή του γαστρεντερικού συστήματος. Οι δύο συχνότερες και πιο μελετημένες ασθένειες είναι η νόσος Crohn και η Ελκώδης Κολίτιδα. Για καμία από τις δύο μορφές φλεγμονής δεν είναι γνωστό το αίτιο που τις προκαλεί. Διαφάνηκε από μελέτη ότι η χρήση της γλυκοζαμίνης μειώνει την φλεγμονή. Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για την εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων.

Κατά πλάκα Σκλήρυνση

H κατά πλάκα σκλήρυνση είναι μία χρόνια νόσος, η οποία προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα και πιο συγκεκριμένα τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Η νόσος αυτή παρουσιάζεται κυρίως σε νέα άτομα, ηλικίας 20-40 ετών. Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η γλυκοζαμίνη μπορεί να είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για την κατά πλάκα σκλήρυνση. Ως εκ τούτου σε μελέτη δοκιμάστηκε η χρήση της γλυκοζαμίνης παράλληλα με την παραδοσιακή θεραπεία της και από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι δεν υπήρχε σημαντική επίδραση στον ρυθμό εξέλιξης της νόσου. Απαιτούνται περαιτέρω επιστημονικές μελέτες για να καλυφθεί το κενό βιβλιογραφίας (γλυκοζαμίνη - κατά πλάκα σκλήρυνση).

Γλαύκωμα

Το γλαύκωμα είναι συχνή πάθηση του οφθαλμού που προσβάλλει εκατομμύρια ανθρώπους. Χαρακτηρίζεται ως μια ύπουλη και μη αναστρέψιμη οφθαλμική κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην απόλυτη τύφλωση. Η γλυκοζαμίνη μπορεί να αντιμετωπίσει το γλαύκωμα. Έρευνες απόδειξαν ότι η θειική γλυκοζαμίνη μπορεί να προάγει την υγεία των ματιών λόγο των αντιοξειδωτικών της ιδιοτήτων. Η επίδραση των αντιοξειδωτικών της γλυκοζαμίνης έχει ως αποτέλεσμα να μειώνει την φλεγμονή του ματιού.

Παρόλο που η γλυκοζαμίνη θεωρείται θεραπεία για αρκετές ασθένειες, δεν υπάρχουν πειστικά στοιχεία που να αποδεικνύουν στατιστικά σημαντικά την συσχέτιση της γλυκοζαμίνης με την ασθένεια.

Ποιες είναι οι παρενέργειες της γλυκοζαμίνης;

Για τους περισσότερους ανθρώπους είναι ασφαλής η κατανάλωση της γλυκοζαμίνης. Αυξημένες δόσεις της γλυκοζαμίνης μπορεί να προκαλέσουν:

  • Ναυτία
  • Εμετός
  • Διάρροια
  • Καούρα
  • Κοιλιακός πόνος.
  • Πονοκέφαλος
  • Υπνηλία

Η γλυκοζαμίνη πρέπει να αποφεύγετε από τα παιδία, στην εγκυμοσύνη, στον θηλασμό και από τα άτομα που είναι αλλεργικά στα οστρακοειδή. Επίσης μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα σακχάρου και πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί οι διαβητικοί. Τα άτομα με νεφρική ανεπάρκεια, καρδιακή νόσο, αιμορραγικές διαταραχές ή υψηλή αρτηριακή πίεση, χρήση άλλων φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών φαρμάκων, των αραιωτικών του αίματος και των φαρμάκων για το διαβήτη πρέπει να πέρνουν ιατρική συμβουλή πριν τη χρήση της.

Χονδροϊτίνη

Η χονδροϊτίνη είναι μια φυσική ουσία που βρίσκεται στο σώμα. Πιστεύεται ότι βοηθά στην άντληση νερού και θρεπτικών συστατικών του χόνδρου, διατηρώντας το σπογγώδες και υγιές. Η χονδροϊτίνη διατίθεται ως συμπληρώματα θειικής χονδροϊτίνης, τα οποία παρασκευάζονται από βοοειδή (αγελάδα) ή από χόνδρο καρχαρία.

Συμπληρώματα γλυκοζαμίνης, χονδροιτίνη και η δράση τους στην αρθρίτιδα

Πιστεύεται ότι τα συμπληρώματα γλυκοζαμίνης και χονδροιτίνης μπορεί να είναι χρήσιμα σε άτομα με αρθρίτιδα. Συγκεκριμένα η λήψη γλυκοζαμίνης και / ή συμπληρωμάτων χονδροϊτίνης μπορεί να ανακουφίσουν τον πόνο και να αποτρέψουν ή να επιβραδύνουν την διάσπαση του χόνδρου στην αρθρίτιδα.

Σε μερικές μελέτες, η γλυκοζαμίνη βελτίωσε τον πόνο από την αρθρίτιδα του γόνατος περισσότερο από το εικονικό φάρμακο. Συγκεκριμένα η θειική γλυκοζαμίνη μπορεί να επιβραδύνει τη διάσπαση του χόνδρου στο γόνατο. Ενώ η υδροχλωρική γλυκοζαμίνη δεν είναι αποτελεσματική στην ανακούφιση του πόνου.

Επίσης από μελέτες που εξέταζαν την χονδροιτίνη έχουν βρει ότι μπορεί να ανακουφίσει το πόνο περισσότερο από το εικονικό φάρμακο. Η χονδροιτίνη έχει την δυνατότητα να επιβραδύνει τη διάσπαση του χόνδρου.

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι ο συνδυασμός θειικής γλυκοζαμίνης και χονδροϊτίνης μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικός στην επιβράδυνση της διάσπασης του χόνδρου στα αρχικά στάδια της αρθρίτιδα του γονάτου. Η έρευνα έχει επίσης δείξει ότι ο συνδυασμός μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του μέτριου έως σοβαρού πόνου στο γόνατο από την αρθρίτιδα.

Ποια είναι η συνιστώμενη δόση;

Θειική γλυκοζαμίνη: 1500 mg ημερησίως

Υδροχλωρική γλυκοζαμίνη: 1500mg την ημέρα (σημειώνεται ότι η θειική γλυκοζαμίνη είναι πιο αποτελεσματική)

Θειική χονδροϊτίνη: 800 - 1000mg ανά ημέρα

Συμπέρασμα

Η γλυκοζαμίνη είναι ένας αμινοσακχαρίτης που παράγετε από την γλυκόζη του σώματος μας. Η γλυκοζαμίνη ρυθμίζει τη φλεγμονή και την αποικοδόμηση των χόνδρων. Χορηγείτε σε άτομα με οστεοαρθρίτιδα και δρα καλύτερα όταν συνδυαστεί με την χονδροιτίνη. Επίσης μπορεί να βοηθήσει και σε άλλες ασθένειες (κατά πλάκα σκλήρυνση, γλαύκωμα, φλεγμονώδεις νόσοι εντέρου, διάμεση κυστίτιδα) αλλά απαιτούνται περεταίρω μελέτες.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Russell AL, Glycoaminoglycan (GAG) deficiency in protective barrier as an underlying, primary cause of ulcerative colitis, Crohn's disease interstitial cystitis and possibly Reiter's syndrome.1999 Apr;52(4):297-301

Shaygannejad V1, Janghorbani M, Savoj MR, Ashtari F. Effects of adjunct glucosamine sulfate on relapsing-remitting multiple sclerosis progression: preliminary findings of a randomized, placebo-controlled trial. 2010 Nov;32(9):981-5. doi: 10.1179/016164110X12656393664964. Epub 2010 Mar 10.

Chen YJ1, Huang YS2, Chen JT1, Chen YH1, Tai MC3, Chen CL1, Liang CM4. Protective effects of glucosamine on oxidative-stress and ischemia/reperfusion-induced retinal injury. 2015 Feb 5;56(3):1506-16. doi: 10.1167/iovs.14-15726.

Arthritis Australia: https://arthritisaustralia.com.au/managing-arthritis/living-with-arthritis/complementary-treatments-and-therapies/glucosamine-and-chondroitin/

Ειρήνη Μιχαήλ
Ειρήνη Μιχαήλ Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, M.Sc.