Το σελήνιο είναι ένα σημαντικό ιχνοστοιχείο/μέταλλο στη διατροφή μας. Είναι συστατικό πολλών λειτουργικών πρωτεϊνών, που συμμετέχουν σε πληθώρα λειτουργιών του οργανισμού. Κύριο ρόλο έχει στην αντιοξειδωτική ικανότητα του οργανισμού μας και στην ομαλή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, επομένως και στο μεταβολισμό και την ανάπτυξη.
Πρόσφατα ερευνητές ανακάλυψαν σε μία μελέτη συσχέτισης ολόκληρου του γονιδιώματος (Genome-Wide Association Study ή GWAS) ότι ένα γονίδιο σχετικό με το μεταβολισμό του σεληνίου είχε σημαντικό ρόλο στη διάρκεια κύησης αλλά και στον πρόωρο τοκετό σε εγκυμονούσες γυναίκες. Με βάση αυτά τα ευρήματα, η επιστημονική ομάδα ήθελε να εξετάσει τη συσχέτιση της πρόσληψης σεληνίου και των επιπέδων σεληνίου στο αίμα με τη διάρκεια κύησης αλλά και την πιθανότητα πρόωρου τοκετού.
Πώς σχεδιάστηκε η μελέτη;
Για τη συγκεκριμένη μελέτη πάρθηκαν δεδομένα από μία μεγάλη προοπτική έρευνα με έδρα τη Νορβηγία, όπου συμμετέχουν περί τους 200.000 εθελοντές, παιδιά, μητέρες και πατέρες. Η εκτιμώμενη ημερήσια πρόσληψη σεληνίου υπολογίστηκε από ερωτηματολόγιο συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων που οι εγκυμονούσες γυναίκες συμπλήρωσαν τη 19η εβδομάδα κύησης (τρόφιμα και συμπληρώματα), ενώ για τον υπολογισμό σεληνίου στο αίμα οι γυναίκες έδωσαν αίμα κατά τη διάρκεια ενός υπερήχου μεταξύ 17ης και 19ης εβδομάδας. Όσον αφορά τα σημεία ενδιαφέροντος, η διάρκεια κύησης υπολογίστηκε στο δεύτερο τρίμηνο μέσω υπερήχου, ενώ ως πρόωρος τοκετός ορίστηκε η γέννηση του νεογνού μεταξύ 22ης και 36ης εβδομάδας κύησης.
Σε όλες τις στατιστικές αναλύσεις ελήφθησαν υπόψη μια σειρά από συγχυτικούς παράγοντες όπως η ηλικία της μητέρας, το κάπνισμα και το αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο Δείκτης Μάζας Σώματος, το κοινωνικο-οικονομικό προφίλ, αλλά και διατροφικοί παράγοντες όπως η πρόσληψη πρωτεΐνης, φυτικών ινών και ω-3 λιπαρών οξέων.
Διαθέσιμα στοιχεία για την πρόσληψη σεληνίου υπήρχαν για 72.025 γυναίκες ενώ αποτελέσματα σεληνίου στο αίμα για 2.637 γυναίκες.
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα;
Αρχικά, η διάμεση πρόσληψη σεληνίου στο δείγμα από τη διατροφή ήταν 53
μg/ημέρα, με κύριες πηγές πρόσληψης τα θαλασσινά, το κρέας, το ψωμί και τα ζυμαρικά. Η διάμεση πρόσληψη σεληνίου μέσω συμπληρωμάτων (23.409 γυναίκες του δείγματος έπαιρναν συμπλήρωμα) ήταν 50 μg/ημέρα. Περίπου το 1/3 των συμμετεχόντων έπαιρναν επαρκές σελήνιο από τη διατροφή ενώ το μισό δείγμα μέσω των συμπληρωμάτων (η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη σεληνίου στην εγκυμοσύνη είναι 60 μg/ημέρα).
Η διατροφική πρόσληψη σεληνίου σχετίστηκε σημαντικά με πολλά χαρακτηριστικά των γυναικών. Συγκεκριμένα, γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, με υψηλότερο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, με περισσότερες εγκυμοσύνες, μεγαλύτερη διάρκεια εγκυμοσύνης, γυναίκες που κατανάλωναν αλκοόλ, είχαν υψηλότερες προσλήψεις ιωδίου, ω-3 λιπαρών, φυτικών ινών και συνολικών θερμίδων, είχαν και υψηλότερα επίπεδα σεληνίου. Γυναίκες με χαμηλότερη πρόσληψη σεληνίου είχαν σημαντικά υψηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος και κάπνιζαν.
Αντίστοιχα, τα επίπεδα σεληνίου στο αίμα ήταν υψηλότερα σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, με υψηλότερο μοφωτικό επίπεδο, γυναίκες που κατανάλωναν αλκοόλ και γυναίκες με μεγαλύτερη πρόσληψη ω-3 λιπαρών και φυτικών ινών. Γυναίκες με χαμηλότερα επίπεδα σεληνίου στο αίμα είχαν υψηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος, περισσότερες γεννήσεις και κάπνιζαν.
Σχετικά με τους στόχους της μελέτης αυτής:
- Η διατροφική πρόσληψη σεληνίου σχετίστηκε με αυξημένη διάρκεια εγκυμοσύνης – αύξηση της τάξης της μίας τυπικής απόκλισης (15 μg/ημέρα) αύξησε την κύηση κατά 6 ώρες.
- Η υψηλότερη πρόσληψη σεληνίου από τη διατροφή σχετίστηκε και με μειωμένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού κατά 8%. Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται κατά βάση στον αυξημένο κίνδυνο για πρόωρο τοκετό σε γυναίκες με χαμηλή πρόσληψη σεληνίου, ενώ σε γυναίκες που η πρόσληψη σεληνίου ήταν πάνω από τη συνιστώμενη ποσότητα, δεν παρατηρήθηκε επιπλέον όφελος.
- Αντίθετα, δεν παρατηρήθηκε κάποια συσχέτιση του κινδύνου για πρόωρο τοκετό με την πρόσληψη σεληνίου μέσω συμπληρωμάτων.
- Τα επίπεδα σεληνίου στο αίμα στις 17 εβδομάδες κύησης δε σχετίστηκαν ούτε με τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ούτε με τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού.
Τι να κρατήσουμε από αυτή τη μελέτη;
Το πιο σημαντικό εύρημα σε αυτή τη μελέτη είναι η συσχέτιση της χαμηλής πρόσληψης σεληνίου στο πρώτο μισό της εγκυμοσύνης με τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό. Η συσχέτιση διατροφικής πρόσληψης σεληνίου με τη διάρκεια εγκυμοσύνης φαίνεται κλινικά μη σημαντική, ωστόσο η μελέτη αφορούσε μόνο ένα θρεπτικό στοιχείο.
Τα επιδημιολογικά αυτά δεδομένα είναι ιδιαίτερα σημαντικά, μιας και το μέγεθος του δείγματος στη μελέτη αυτή είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Ωστόσο οι μελέτες παρατήρησης δε μπορούν να αξιολογήσουν σχέση αιτίου-αιτιατού. Τα ευρήματα αυτά μένει να επιβεβαιωθούν σε κλινικές μελέτες.
