Το πιο σοβαρό σύμπτωμα για τους ασθενείς με αρθρίτιδα είναι ο πόνος. Προκειμένου να αποφευχθεί η κατανάλωση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών (ΜΣΑΦ), τα οποία ενέχουν τον κίνδυνο παρενεργειών στο γαστρεντερικό και στο καρδιαγγειακό, τα άτομα με αρθρίτιδα αναζητούν εναλλακτικές θεραπείες. Η από του στόματος συμπληρωματική χορήγηση ιχθυελαίων είναι μια από αυτές, καθώς τα ιχθυέλαια περιέχουν υψηλές ποσότητες DHA και EPA, τα οποία εμπλέκονται στην παραγωγή ουσιών, που μειώνουν την φλεγμονή. Όμως η αποτελεσματικότητά τους δεν έχει αξιολογηθεί πλήρως.
Ποιος ήταν ο σκοπός της μελέτης;
Πρωταρχικός στόχος της μετα-ανάλυσης ήταν να διερευνηθεί αν η συμπληρωματική από του στόματος χορήγηση ιχθυελαίων (δηλαδή όλα τα έλαια θαλάσσιας προέλευσης, όπως από ολόκληρο ψάρι και μύδια) μειώνει τον πόνο στην αρθρίτιδα, και δευτερευόντως να εκτιμηθεί η επίδραση στη φυσιολογική λειτουργία και τη φλεγμονή, καθώς και οι πιθανές παρενέργειες και η ανοχή σε αυτά.
Πώς πραγματοποιήθηκε;
Έγινε αναζήτηση σε 6 βάσεις δεδομένων και συμπεριλήφθησαν 42 τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές, στις οποίες σε ασθενείς με κάθε είδους αρθρίτιδα χορηγήθηκαν από το στόμα (για τουλάχιστον 2 εβδομάδες) συμπληρώματα ιχθυελαίων και στις οποίες υπήρχε ομάδα ελέγχου. Δεν υπήρξαν περιορισμοί στην ηλικία ή το φύλο των συμμετεχόντων, στη δόση ή στην ημερομηνία δημοσίευσης. 30 από αυτές ανέφεραν ολοκληρωμένα δεδομένα για τον πόνο. Οι μελέτες αξιολογήθηκαν για την εσωτερική τους εγκυρότητα με το Cohrane Risk of Bias tool και για την μεροληψία αναφοράς των αποτελεσμάτων. Μερικά χαρακτηριστικά των μελετών που συμπεριλήφθηκαν ήταν:
- Χρόνος θεραπείας από 2 εβδομάδες έως 18 μήνες
- Δόσεις του EPA από 0,013 μέχρι 4,050γρ/ ημέρα και δόσεις του DHA από 0,01 μέχρι 2,7γρ/ ημέρα
- Οι περισσότερες χρησιμοποιούσαν ιχθυέλαια από ολόκληρα ψάρια, αλλά κάποιες μουρουνέλαιο, εκχύλισμα από μύδια, λάδι φώκιας και krill λάδι
- 32 μελέτες αφορούσαν ρευματοειδή αρθρίτιδα, 6 οστεοραρθίτιδα και 4 ποικιλία ειδών αρθρίτιδας
- Ο αριθμός των συμμετεχόντων στις δοκιμές ήταν 2.751 ασθενείς με μέση ηλικία τα 53,8 έτη (από 10 έως 68 έτη) και μέση διάρκεια ασθένειας 9,7 έτη (2,3-19 έτη)
- Από τις 30 μελέτες που ανέφεραν δεδομένα για τον πόνο, 25 ανέφεραν την αίσθηση πόνου από τον ασθενή και οι υπόλοιπες άλλους δείκτες, όπως την κατανάλωση ΜΣΑΦ
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα;
Φάνηκε μια ευνοϊκή επίδραση στην ανακούφιση από τον πόνο (−0,24, 95%CI, −0,42 με −0,07, I2 = 63%), κάτι που μεταφράζεται σαν βελτίωση στο 8% στην VAS κλίμακα, παρόλα αυτά η ετερογένεια ήταν μεγάλη μεταξύ των μελετών (λόγω του τύπου της διάγνωσης, της συμπληρωματικής αγωγής, της δόσης EPA και DHA, και της αναλογίας EPA/DHA). Σημαντική επίδραση φάνηκε σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα (22 μελέτες; −0,21, 95% CI, −0,42 με −0,004) και σε άλλες ή μικτές διαγνώσεις (3 δοκιμές; −0,63, 95% CI, −1,20 με −0,06), αλλά όχι σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα (5 δοκιμές; −0,17, 95% CI, −0,57 με –0,24). Φάνηκε επίσης σημαντική σχέση μεταξύ πόνου και τύπου ιχθυελαίου (p=0,012). Επιπλέον δεν φάνηκε κάποια επίδραση στην λειτουργικότητα (p = 0,953), ενώ σημαντική ήταν η μείωση στην φλεγμονή, αλλά με μεγάλη ετερογένεια (I2 = 70%). Τα ιχθυέλαια αναδείχθηκαν καλά ανεκτά και ασφαλή.
Τα συμπεράσματα για τον επαγγελματία υγείας
Οι ενδείξεις για τη χρήση ιχθυελαίων στην ανακούφιση από τον πόνο σε άτομα με αρθρίτιδα ήταν χαμηλής ποιότητας συνολικά, αλλά μέτριας ποιότητας για τους ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Χρειάζονται περισσότερες και ποιοτικότερες μελέτες, προκειμένου να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητά τους, καθώς και η δόση ή η αναλογία στα οποία είναι βοηθητικά σε κάθε είδος αρθρίτιδας. Ωστόσο, μία διατροφή που να προσφέρει επαρκείς ποσότητες των ωφέλιμων EPA και DHA, αποτελεί εργαλείο στα χέρια των διαιτολόγων καθώς φροντίζουν την υγεία της καρδιάς, την καλή όραση, το δέρμα και πολλά ακόμη.
