Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες ενδοκρινολογικές διαταραχές και επηρεάζει τις γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας, με αποτέλεσμα την υπογονιμότητα και τον αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση καρδιαγγειακών στη μετέπειτα ζωή. Σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγική λειτουργία διαδραματίζουν η ενασχόληση με δίαιτες, το βάρος, η επάρκεια των βιταμινών, το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ και φαρμάκων, το άγχος και η άσκηση. Μάλιστα στο σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών οι διατροφικές παρεμβάσεις φαίνεται βελτιώνουν σε μεγάλο βαθμό την κλινική εικόνα.
Ερευνητές από το Rotterdam θέλησαν να διερευνήσουν την επίδραση που μπορεί να έχει η τακτική ενασχόληση με δίαιτες και η ανεπαρκής διατροφή στο σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών και τη σοβαρότητά του, πραγματοποιώντας μελέτη nested ασθενών-μαρτύρων.
Πώς σχεδιάστηκε η μελέτη;
Στη μελέτη συμμετείχαν 1251 άτομα, 218 γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και 799 υγιείς γυναίκες με προβλήματα γονιμότητας, αλλά χωρίς πολυκυστικό σύνδρομο. Οι εθελοντές συμπλήρωσαν ερωτηματολόγιο με πληροφορίες σχετικές με κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά, την ενασχόληση με δίαιτες (περιορισμός ενέργειας, χορτοφαγία κτλ), τη λήψη συμπληρωμάτων φυλικού οξέος και βιταμινών, τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής, την κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και τέλος τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας και άγχους.
Για την αξιολόγηση της διατροφικής επάρκειας χρησιμοποιήθηκε το Preconception Dietary Risk score (PDR score), το οποίο αποτελεί έγκυρο ερωτηματολόγιο που βασίζεται στις διατροφικές συστάσεις για τους Ολλανδούς. Έχει βαθμολογία από το 0 μέχρι το 6 και η αυξημένη βαθμολογία αναδεικνύει ανεπαρκή διατροφική πρόσληψη. Τέλος έγινε λήψη αίματος και ανθρωπομετρήσεις.
Ποια ήταν τα αποτελέσματα;
Συμφώνα με τα αποτελέσματα, οι γυναίκες με πολυκυστικό σύνδρομο ήταν σημαντικά νεότερες, χρησιμοποιούσαν λιγότερο αλκοόλ και συμπληρώματα βιταμινών και φυλικού οξέος, ήταν σε μεγαλύτερο ποσοστό παχύσαρκες (p<0,01), έκαναν πιο συχνά δίαιτες (19.9% έναντι 13.1 %, p=0.01, αντίστοιχα), και σημείωσαν μεγαλύτερη βαθμολογία στο PDR score (3.7 έναντι 3.5, p = 0.017, αντίστοιχα) σε σχέση με τις γυναίκες χωρίς το σύνδρομο.
Αφού ελήφθησαν οι υπόψιν ως συγχυτικοί παράγοντες η ηλικία, ο ΔΜΣ, η εθνικότητα, το μορφωτικό επίπεδο, και η χρήση βιταμινών και φαρμάκων, αναδείχθηκε ότι 1 μονάδα αύξησης στο σκορ αυξάνει κατά 35% την πιθανότητα (p<0.007) υπερανδρογονικού φαινοτύπου σε σχέση με τις εθελόντριες που δεν είχαν πολυκυστικό σύνδρομο, ενώ για τον μη υπερανδρογονικό φαινότυπο δεν υπήρξε σημαντική συσχέτιση.
Το PDR score συσχετίσθηκε αρνητικά με τα επίπεδα κοβαλαμίνης, φυλικού οξέος στον ορό και στα ερυθρά αιμοσφαίρια και θετικά με ολική ομοκυστεϊνη πλάσματος, ακόμα και μετά τη λήψη των συγχυτικών παραγόντων που προαναφέρθηκαν. Η διατροφική ανεπάρκεια συνδέθηκε ανεξάρτητα με τη συγκέντρωση της anti-Müllerian Hormone (AMH) – δείκτης αξιολόγησης της σοβαρότητας του συνδρόμου- (β = 0,084, p = 0,044;,95% CI: 0,002-0,165) και τον δείκτη των ελεύθερων ανδρογόνων (β = 0,128; p = 0,013, 95% CI: 0,028- 0,229) στις γυναίκες με το σύνδρομο.
Συμπεράσματα για τον επαγγελματία διαιτολόγο
Από τα παραπάνω φαίνεται πως οι διατροφικές ανεπάρκειες και η ενασχόληση με δίαιτες συνδέονται με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, αλλά και με το φαινότυπο με τον οποίο εκδηλώνεται. Να τονισθεί ότι τα αποτελέσματα δεν μπορούν να γενικευθούν στο γενικό πληθυσμό καθώς η σύγκριση έγινε με γυναίκες που εμφάνιζαν θέματα γονιμότητας. Μέχρι να γίνουν περισσότερες και ποιοτικότερες μελέτες επί του θέματος, η υιοθέτηση ενός υγιεινού και ισορροπημένου τρόπου διατροφής είναι η ιδανική στάση όχι μόνο για το σύνδρομο αλλά και για τη γενική υγεία.
