Είναι γνωστό ότι τα άτομα ανταποκρίνονται στην κατανάλωση των τροφίμων με βάση το σύστημα ανταμοιβής. Πολύ σημαντικό ρόλο όμως, φαίνεται να διαδραματίζει και η γνωστική επεξεργασία. Η ανασκόπηση που ακολουθεί συνοψίζει στοιχεία για το πώς η γνωστική επεξεργασία επηρεάζει το σύστημα της τροφικής ανταμοιβής, και αναδεικνύει τον ρόλο της «εργασιακής μνήμης» και της «επεισοδιακής μνήμης» στην όλη διαδικασία.
Πώς επιλέγουμε να καταναλώσουμε ένα τρόφιμο;
Τα χαρακτηριστικά ενός τροφίμου παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο για την κατανάλωσή του, αλλά η δύναμη που έχουν κάθε φορά στην τελική επιλογή, διαφέρει από λεπτό σε λεπτό, αλλά και από άτομο σε άτομο. Η κατανάλωση ενός τροφίμου επηρεάζεται, μεταξύ άλλων, και από τις προσδοκίες που έχει το άτομο σχετικά με τις συνέπειες της κατανάλωσης του τροφίμου, στηριζόμενο συνήθως σε παρελθοντικές εμπειρίες. Οι προσδοκίες αυτές, επηρεάζονται πολλές φορές από εξωτερικές πληροφορίες, όπως το κοινωνικό πλαίσιο, τις ετικέτες, την τιμή, τη γνώμη των άλλων για το συγκεκριμένο τρόφιμο κτλ. Σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει και η ύπαρξη ενός μακροχρόνιου στόχου, που σχετίζεται με την κατανάλωση του τροφίμου.
Ποιος ο ρόλος της μνήμης;
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η επεξεργασία της διατροφικής πληροφορίας στην «εργασιακή μνήμη» επηρεάζει το πόση προσοχή δίνει το άτομο στα χαρακτηριστικά ενός τροφίμου και προωθεί το κίνητρο του να ψάξει τροφή ακόμα και απουσία απευθείας επαφής με χαρακτηριστικά του τροφίμου (κάτι που μπορεί να εξηγήσει τα λεγόμενα «food cravings»). Επιπλέον, η μνήμη από συγκεκριμένα πρόσφατα διατροφικά επεισόδια παίζει σημαντικό ρόλο στις άμεσες διατροφικές επιλογές, επηρεάζοντας το πότε και το πόσο τρώει κανείς.
Όταν κάποιος βλέπει ένα τρόφιμο, πέρα από την προσδοκία για τη γεύση του με βάση τις προηγούμενες εμπειρίες, ανακαλεί και μνήμες κατανάλωσης αυτού του τροφίμου σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό και περιβαλλοντικό πλαίσιο, γεγονός που επηρεάζει την ανταπόκρισή του στο τρόφιμο. Το κατά πόσο βέβαια, η «επεισοδιακή μνήμη» επηρεάζει την ανταπόκριση κάποιου εξαρτάται από την οικειότητα με τα συγκεκριμένα τρόφιμα και από το πόσο πρόσφατη είναι η εμπειρία. Παρ΄ όλα αυτά αυτές οι διεργασίες της μνήμης είναι επιρρεπείς στη διάσπαση. Όταν αυτό συμβαίνει, η διατροφική συμπεριφορά ίσως γίνεται πιο καθοδηγούμενη από τα χαρακτηριστικά του τροφίμου και λιγότερο ευέλικτη.
Συμπερασματικά
Υψηλά επίπεδα γνωστικής διεργασίας, όπως η «εργασιακή μνήμη» και η «επεισοδιακή μνήμη» επηρεάζουν την κατανάλωση τροφής ρυθμίζοντας τις απαντήσεις μας στα χαρακτηριστικά ενός τροφίμου. Στο σύγχρονο περιβάλλον, η διάσπαση της γνωστικής επεξεργασίας της χαρακτηριστικών της τροφικής ανταμοιβής ίσως οδηγεί σε υπερκατανάλωση τροφής και παχυσαρκία.
