Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS) επηρεάζει 18-22% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Χαρακτηρίζεται από κλινική και βιοχημική υπερανδρογοναιμία, ολιγο- και αμηνόρροια, πολυκυστικές ωοθήκες και υπογονιμότητα. Πολύ συχνά, οι γυναίκες με PCOS είναι παχύσαρκες, γεγονός που ενισχύει την ινσουλινοαντίσταση και υπερινσουλιναιμία, οι οποίες είναι παρούσες και στις αδύνατες γυναίκες με PCOS.
Ορμονικά χαρακτηριστικά του PCOS
Ορμονικά χαρακτηριστικά του συνδρόμου περιλαμβάνουν αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων (τεστοστερόνη, δεϋδροανδροστερόνης και ανδροστενεδιόνη), οιστρογόνα και προλακτίνη. Οι περισσότερες γυναίκες με PCOS παρουσιάζουν μειωμένα επίπεδα ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH), τα οποία οδηγούν στη συσσώρευση των μικρών ωοθυλάκιων. Το επίπεδο της φυλο-στεροειδο-δεσμευτικής σφαιρίνης (SHBG), η οποία ελέγχει τη διαθεσιμότητα των ανδρογόνων, είναι πάντα μειωμένο στις γυναίκες με PCOS οδηγώντας σε αύξηση της ελεύθερης τεστοστερόνης και επηρεάζοντας το δείκτη ελεύθερων ανδρογόνων (FAI). Λόγω των επιδράσεων της ινσουλίνης στην παραγωγή της ηπατικής SHBG, η ινσουλινοαντίσταση επηρεάζει την ωορρηξία και τη γονιμότητα. Η παρουσία δυσλιπιδαιμίας, υπερινσουλιναιμίας, υπέρτασης και μειωμένης ανοχής στη γλυκόζη είναι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο των γυναικών με PCOS για την ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου και διαβήτη τύπου 2.
Επιδράσεις της άσκησης και της διατροφής στο ενδοκρινικό προφίλ γυναικών με PCOS
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Νέας Αγγλίας στην Αυστραλία, διεξήγαγαν μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση ελεγχόμενων τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών, με σκοπό της αξιολόγηση της επίδρασης θεραπευτικών παρεμβάσεων άσκησης και διατροφής στο αναπαραγωγικό ενδοκρινικό προφίλ γυναικών με PCOS. Στην ανάλυση συμπεριλήφθησαν 7 τυχαιοποιημένες δοκιμές, δημοσιευμένες έως τον Απρίλιο 2013, σε συνολικά 206 γυναίκες με PCOS, μέσης ηλικίας 21-32 ετών, οι οποίες διερεύνησαν την επίδραση παρεμβάσεων φυσικής δραστηριότητας ή παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής (άσκηση και διατροφή), συγκριτικά με τη συνήθη αντιμετώπιση (εικονικό φάρμακο, μόνο διατροφή, φαρμακευτική αγωγή, καθόλου παρέμβαση).
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα μελετών;
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης έδειξαν σημαντικές βελτιώσεις στις γυναίκες που δεχτήκαν παρέμβαση στον τρόπο ζωής (άσκηση και διατροφή), ως προς τα επίπεδα της FSH [μέση διαφορά 0,39IU/l (P=0,01)], της SHBG [μέση διαφορά 2,37 nmol/l (P<0,0001)], των συνολικών επιπέδων τεστοστερόνης [μέση διαφορά −0,13 nmol/l (P=0,008)], επιπέδων ανδροστενεδιόνης [μέση διαφορά −0,09 ng/dl (P=0,005)], του FAI [μέση διαφορά −1.,64 (P=0,01)] και του σκορ Ferriman–Gallwey (FG) [μέση διαφορά −1,01 (P=0,0002)]. Παρατηρήθηκαν επίσης, σημαντικές βελτιώσεις στις γυναίκες που έλαβαν παρέμβαση με άσκηση στα επίπεδα της FSH [μέση διαφορά 0,42 IU/l (P=0,009)], της SHBG [μέση διαφορά 3,42 nmol/l (P=0,04)], του συνολικού επιπέδου τεστοστερόνης [μέση διαφορά −0,16 nmol/l (P=0,01)], της ανδροστενεδιόνης [μέση διαφορά −0,09 ng/dl (P=0,004)] και του σκορ FG [μέση διαφορά −1,13 (P=0,003)].
Τι να κρατήσει ο διαιτολόγος;
Τα δεδομένα της έρευνας υποστηρίζουν ότι οι παρεμβάσεις που περιλαμβάνουν άσκηση και διατροφή στις γυναίκες με PCOS, βελτιώνουν τα επίπεδα της FSH, SHBG, συνολικής τεστοστερόνης, ανδροστενεδιόνης, τον FAI και το σκορ FG. Τα επίπεδα της τεστοστερόνης και της FSH παρουσιάζουν διακυμάνσεις στη διάρκεια του εμμηνορυσιακού κύκλου, και δεν αναφέρεται από όλες τις μελέτες της παρούσας ανάλυσης το κατά πόσο ο χρόνος λήψης των δειγμάτων αίματος ρυθμίστηκε ως προς το στάδιο του κύκλου της κάθε γυναίκας. Οι μετρήσεις των παραπάνω δεικτών χρειάζεται να ερμηνεύονται με προσοχή και ιδανικά τα ερευνητικά πρωτόκολλα να περιλαμβάνουν τη συλλογή πολλαπλών δειγμάτων αίματος, προτού καθοριστούν οι αρχικές τιμές ενός μελετώμενου πληθυσμού.
