Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί μία από τις συχνότερες μορφές καρκίνου, τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες. Είναι μία μορφή καρκίνου που οφείλεται ξεκάθαρα στον σύγχρονο τρόπο ζωής, μιας και τα υψηλότερα ποσοστά παρατηρούνται στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία. Στην Ελλάδα, η συχνότητα εμφάνισης είναι χαμηλότερη σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες αλλά η τάση είναι αυξητική.
Πώς σχετίζεται ο τρόπος ζωής με την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου;
Η αλλαγή στον τρόπο σίτισής μας τις τελευταίες δεκαετίες αποτελεί αντικείμενο έρευνας για τον ρόλο που διαδραματίζει η διατροφή στην εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου. Η αυξημένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος, η μειωμένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και η παχυσαρκία έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για αυτή τη μορφή καρκίνου.
Ένα από τα διατροφικά στοιχεία γνωστά για τον ρόλο τους στην υγεία του εντέρου είναι τα προβιοτικά. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει τα προβιοτικά ή προβιοτικά βακτήρια ως «ζωντανούς μικροοργανισμούς οι οποίοι σε επαρκείς ποσότητες ωφελούν την υγεία του οργανισμού».
Είναι γνωστό ότι το παχύ έντερο «κατοικείται» από περίπου 1 τρις μικροοργανισμούς, οι οποίοι συνεισφέρουν στην ομαλή λειτουργία του εντέρου, αλλά και του οργανισμού συνολικά.
Οι μηχανισμοί δράσης των προβιοτικών ενάντια στην εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου συνοψίζονται ως εξής:
- Αλλαγή στη σύσταση του μικροβιακού φορτίου του εντέρου. Τα προβιοτικά αποτελούνται κατά βάση από βακτήρια των οικογενειών Bifidobacteria και Lactobaccilli, η κατανάλωση των οποίων ενισχύει τους πληθυσμούς αυτούς που αποδεδειγμένα ωφελούν τον οργανισμό μας.
- Δράση κατά των καρκινογόνων παραγόντων, που απορρέουν από τον σύγχρονο τρόπο ζωής και υπάρχουν στη διατροφή μας. Οι ετεροκυκλικές αμίνες, για παράδειγμα, οι οποίες είναι ενώσεις που βρίσκονται στο κόκκινο κρέας, έχουν χαρακτηριστεί καρκινογόνες και για τον λόγο αυτό η αυξημένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος σχετίζεται με αυξημένη εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου.
- Ανταγωνισμός με παθογόνα βακτήρια. Τα προβιοτικά αυξάνουν επιλεκτικά βακτηριακούς πληθυσμούς, δημιουργώντας ένα εχθρικό περιβάλλον για την ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών στο έντερο.
- Συμβολή στην αμυντική λειτουργία του οργανισμού και ενίσχυση της πληθώρας των μηχανισμών ενάντια στους παθογόνους μικροοργανισμούς. Η δράση των προβιοτικών εντοπίζεται, μεταξύ άλλων, στην ενίσχυση της λειτουργίας του βλεννογόνου του εντέρου, εμποδίζοντας τη εμφάνιση φλεγμονών.
- Έλεγχος κυτταρικού πολλαπλασιασμού. Εμποδίζουν την ανεξέλεγκτη αύξηση των κυττάρων του παχέος εντέρου (και άρα δημιουργία όγκου) μέσω ποικιλίας μηχανισμών (κυτταρική διαφοροποίηση, απόπτωση).
Παρόλο που η δράση των προβιοτικών στο γαστρεντερικό σύστημα είναι τεκμηριωμένη, η συσχέτισή τους με την μείωση της εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου δεν έχει αποδειχθεί, καθώς δεν έχουν εξαχθεί σαφή συμπεράσματα από καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες. Ωστόσο, τα μέχρι τώρα δεδομένα είναι ενθαρρυντικά, ώστε τα προβιοτικά να αξιολογούνται ως ένα επιπρόσθετο μέσο πρόληψης.
Προβιοτικοί μικροοργανισμοί βρίσκονται σε προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το ζωντανό γιαούρτι και το κεφίρ. Δεν αποκλείεται όμως στο μέλλον η συστηματική κατανάλωση προβιοτικών μέσω συμπληρωμάτων, μιας και τα επιστημονικά δεδομένα αναδεικνύουν τα σημαντικά τους οφέλη στην υγεία μας συνολικά.
