Ως ναυτία ορίζεται το αίσθημα δυσφορίας στο στομάχι, συνοδευόμενο από τάση για έμετο. Ο έμετος είναι η βίαιη προώθηση και έξοδος του περιεχομενου του στομάχου μέσω του στόματος εξαιτίας συσπάσεων των κοιλιακών και γαστρικών μυών. Η ναυτία συνήθως προηγείται ή συνοδεύει τον έμετο, ενώ μπορεί η ένταση της να αυξομειώνεται και να οδηγήσει εντέλει σε έμετο. Τα συμπτώματα που συνοδεύουν συνήθως τη ναυτία είναι η ωχρότητα δέρματος, η αύξηση της έκκρισης σάλιου, ερυγές (ρεψίματα), πτώση της αρτηριακής πίεσης και μείωση του ρυθμού της καρδιάς.
Ποιες οι αιτίες της ναυτίας και του εμέτου;
Τόσο η ναυτία όσο και ο έμετος δεν αποτελούν ασθένειες, αλλά συμπώματα νοσημάτων που προέρχονται είτε από το γαστρεντερικό σύστημα είτε από άλλα συστήματα. Οι συνηθέστερες αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση της ναυτίας ή του έμετου είναι:
- Τροφική δηλητηρίαση
- Οξεία γαστρεντερίτιδα
- Απόφραξη του γαστρεντερικού σωλήνα
- Παθήσεις του ήπατος, της χολής, του παγκρέατος, των νεφρών
- Σκωληκοειδίτιδα
- Παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος (π.χ. αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση, ερεθισμός του λαβυρίνθου, ημικρανίες, κτλ)
- Ορμονικές ή μεταβολικές διαταραχές (π.χ. εγκυμοσύνη, σακχαρώδης διαβήτης, κτλ)
- Μετεγχειρητικές καταστάσεις (π.χ. στην περίπτωση της γαστρεκτομής, κτλ)
- Ψυχολογικές ή ψυχιατρικές καταστάσεις (π.χ. ψυχογενή ανορεξία ή βουλιμία, κτλ)
- Καρκίνοι, Ακτινοβολία, χημειοθεραπεία
- Ορισμένα φάρμακα (π.χ. αντιβιοτικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, κτλ)
- Ναυτία των ταξιδιωτώνΑυξημένη κατανάλωση αλκοόλ
Πώς να αντιμετωπίσετε τη ναυτία και τον έμετο;
Η αντιμετώπισή της ναυτίας και του έμετου εξαρτάται από την αιτία και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Συνήθως είναι μικρής διάρκειας. Αν η ναυτία ή ο έμετος συνοδεύουν κάποια νόσο, τότε κρίνεται απαραίτητο αυτή να αντιμετωπιστεί προκειμένου να εξαλειφθούν τα συμπτώματά της.
Αντιμετώπιση της ναυτίας
- Καταναλώστε μικρά και συχνά γεύματα αντί για μεγάλα που μπορεί να προκαλέσουν διάταση στο στομάχι. Επιπλέον, με αυτό τον τρόπο αποφεύγετε να έχετε άδειο στομάχι για μεγάλα χρονικά διαστήματα, γεγονός που μπορεί να επιτείνει το αίσθημα της ναυτίας.
- Καταναλώστε τα γεύματα σας με αργό ρυθμό για να αποφύγετε τη γρήγορη πλήρωση του στομάχου.
- Αποφύγετε τις έντονες γεύσεις. Τρόφιμα με μπαχαρικά, καυτερά τρόφιμα, λαχανικά με έντονη μυρωδιά (π.χ. κρεμμύδι, σκόρδο), πολύ λιπαρά, τηγανητά τρόφιμα ή πολύ γλυκά τρόφιμα μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της ναυτίας.
- Καταναλώστε τρόφιμα κρύα ή σε θερμοκρασία δωματίου.
- Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ.
- Η κατανάλωση φρυγανιών, κράκερς, ψημένου ψωμιού ή σκέτων δημητριακών πρωινού μπορεί να βοηθήσει στο αίσθημα της ναυτίας που συνοδεύει τις πρώτες πρωινές ώρες ορισμένα άτομα.
- Ροφήματα ή τρόφιμα με τζίντζερ ή μέντα μπορεί να σας βοηθήσουν στη μείωση του αισθήματος της ναυτίας.
- Τα ανθρακούχα τρόφιμα μπορεί να μειώσουν το αίσθημα της ναυτίας ορισμένες φορές.
- Προσπαθήστε να καταναλώνετε υγρά τουλάχιστον 30-60 λεπτά πριν ή μετά τα γεύματα αντί για κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Καταναλώστε τα υγρά με μικρές γουλιές ή με καλαμάκι.
- Αποφύγετε να ξαπλώνετε για 30-60 λεπτά μετά τα γεύματα. Αν ξαπλώσετε, διατηρήστε το κεφάλι σας σε ύψος 30 εκατοστών πάνω από τα πόδια σας.
- Αποφύγετε την έντονη σωματική δραστηριότητα μετά τα γεύματα για να επιτρέψετε στο στομάχι σας να χωνέψει.
- Ξεπλύνετε το στόμα σας με νερό ή κάποιο ήπιο σε γεύση στοματικό διάλυμα για να εξαλείψετε τη δυσάρεστη γεύση που πιθανόν να έχετε στο στόμα σας και επιδεινώνει τη ναυτία.
- Αν σας ενοχλούν οι μυρωδιές, αποφύγετε να μαγειρέψετε εσείς και ζητήστε να το κάνει κάποιος από το οικογενειακό ή φιλικό σας περιβάλλον. Επίσης, επιδιώξτε να βγείτε στον καθαρό αέρα, ανοίξτε κάποιο παράθυρο ή χρησιμοποιήστε εξαερισμό στο χώρο της κουζίνας.
- Επιλέξτε να φοράτε χαλαρά και όχι στενά ρούχα.
- Φροντίστε να ξεκουράζεστε επαρκώς όταν παρουσιάζονται τα συμπτώματα της ναυτίας. Χρησιμοποιείστε τεχνικές χαλάρωσης ή εικόνες που μπορεί να σας βοηθήσουν.
Πρόληψη ή αντιμετώπιση του έμετου
- Ακολουθήστε τις συμβουλές για την αντιμετώπιση της ναυτίας.
- Αποφύγετε την κατανάλωση στερεάς τροφής αν κάνετε εμετό. Όταν σταματήσετε, ξεκινήστε να καταναλώνετε μικρές ποσότητες νερού ή διαυγών υγρών (π.χ. τσάι, χαμομήλι, σούπες, χυμός φρούτων, αθλητικά ποτά χωρίς καφεΐνη, ζελέ, γλειφιτζούρια, αναψυκτικά χωρίς ανθρακικό) κάθε 10-30 λεπτά. Στόχος είναι να αναπληρώσετε τα υγρά που χάσατε. Μετά από 4 ώρες χωρίς την παρουσία εμέτου αυξήστε σταδιακά τα υγρά σε ποσότητα που σας είναι ανεκτή. Όταν αισθανθείτε καλύτερα στοχεύστε σε λήψη 9-12 ποτηριών υγρών σε καθημερινή βάση.
Τι κάνω εφόσον καταναλώνω υγρά χωρίς να κάνω εμετό;
- Μπορείτε να ξεκινήσετε να καταναλώνετε στερεά τροφή.
- Ξεκινήστε με ένα τρόφιμο κάθε φορά και σε μικρές ποσότητες.
- Επιλέξτε τρόφιμα χωρίς έντονη οσμή και που είναι χαμηλά σε λιπαρά και φυτικές ίνες, όπως: μαγειρεμένα ή κονσερβοποιημένα φρούτα, κράκερ, μπανάνα, ψητό κοτόπουλο, πουρές πατάτας, λευκό ψωμί φρυγανισμένο, λευκό ρύζι και μακαρόνια, σορμπέ, γιαούρτι και ασπράδια από αυγά.
- Επιστρέψτε στις κανονικές σας συνήθειες το συντομότερο δυνατό.
Πότε πρέπει να απευθυνθείτε στο γιατρό σας;
- Έχετε επαναλαμβανόμενα επεισόδια έμετου για περισσότερες από 24-48 ώρες.
- Αδυνατείτε να καταναλώσετε υγρά λόγω του συνεχούς εμέτου.
- Ο έμετος σας είναι πικρός και έχει πράσινο χρώμα (που πιθανώς να υποδηλώνει κάποια απόφραξη στο έντερό σας).
- Έχετε συμπτώματα έντονης αφυδάτωσης, όπως σύγχυση, ταχυκαρδία, μαύρους κύκλους και μειωμένα ούρα.
- Έχετε χάσει πολύ βάρος από τότε που ξεκίνησαν τα συμπτώματα.
- Έχετε συχνά επεισόδια εμέτων.
Πότε πρέπει να απευθυνθείτε στα επείγοντα;
- Αντιμετωπίζετε αιφνίδιο και έντονο πόνο στο στομάχι (μπορεί να είναι ένδειξη σκωληκοειδίτιδας).
- Έχετε έντονο πόνο στο στήθος.
- Παρατηρήσετε αίμα στον έμετο σας ή ο έμετος σας είναι κόκκινος, μαύρος ή μοιάζει με κόκκους καφέ.
- Έχετε υψηλό πυρετό, δυνατό πονοκέφαλο, δυσκαμψία αυχένα, κάποιο εξάνθημα και σύγχυση.
- Έχετε ξαφνικό και πολύ έντονο πονοκέφαλο (έντασης που δεν έχετε ξανανιώσει).
- Πάσχετε από σακχαρώδη διαβήτη και κάνετε συνεχώς εμέτους (ιδιαίτερα αν λαμβάνετε ινσουλίνη).
