Τι είναι η οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση ορίζεται ως η συστηματική νόσος των οστών, που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής του οστίτη ιστού, που οδηγεί σε μειωμένη αντοχή των οστών και επακόλουθη αύξηση του κινδύνου καταγμάτων με ελάχιστο τραυματισμό. Η οστεοπόρωση δηλαδή χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι, τα οστά γίνονται πολύ πιο εύθρυπτα και περισσότερο ευπαθή στο να υφίστανται κατάγματα.
Η οστεοπόρωση είναι η πιο συχνή μεταβολική πάθηση των οστών που πλήττει εκατομμύρια ανθρώπων ανά τον κόσμο, κυρίως μετά την ηλικία των 50 ετών.
1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 12 άντρες προσβάλλονται από οστεοπόρωση, πιθανότητα που αυξάνεται με την ηλικία
Ο εφόρου ζωής κίνδυνος για μια γυναίκα να υποστεί οστεοπορωτικό κάταγμα είναι περίπου 40%, ενώ ο ίδιος κίνδυνος για τους άνδρες ανέρχεται στο 12%.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής η μάζα των οστών μεταβάλλεται. Η μέγιστη οστική μάζα επιτυγχάνεται μεταξύ 25 και 35 έτους, διατηρείται σταθερή μέχρι την ηλικία των 45 ετών και μετά αρχίζει σταδιακά να μειώνεται. Φυσιολογικά η επίτευξη της κορυφαίας οστικής μάζας στους άνδρες επιτυγχάνεται αργότερα από ότι στις γυναίκες, ενώ τελικά αποκτούν και μεγαλύτερη οστική μάζα, γεγονός που επηρεάζει και το ρυθμό της οστικής απώλειας. Έτσι, μετά τα 50 έτη, στους άνδρες η απώλεια οστού κυμαίνεται από 0,5 -1% ετησίως, ενώ στις γυναίκες η ετήσια απώλεια αυξάνεται στο 2 -3%. Τελικά, σε μια γυναίκα στα 80 της χρόνια θα έχει χαθεί το 45-50% της οστικής μάζας, ενώ σε έναν άνδρα το 30%.
Είναι η οστεοπόρωση γυναικεία νόσος;
Η οστεοπόρωση λοιπόν, παραδοσιακά θεωρείται γυναικεία νόσος, κυρίως γιατί οι άνδρες δεν παρουσιάζουν αντίστοιχη κατάσταση με αυτής της εμμηνόπαυσης, άρα και δεν υφίστανται το σοκ της απότομης διακοπής των ορμονών του φύλου. Ωστόσο, ολοένα και περισσότερα επιστημονικά δεδομένα υποστηρίζουν τη συχνή εμφάνιση της νόσου και στους άνδρες, ιδίως στις μεγαλύτερες ηλικίες. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται με διπλάσια σχεδόν συχνότητα στον ανδρικό πληθυσμό και υπολογίζεται ότι ένας στους πέντε άντρες θα υποστεί οστεοπορωτικό κάταγμα. Σήμερα πλέον θεωρείται ότι, ο κίνδυνος κατάγματος στους άνδρες είναι μεγαλύτερος από τον κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη.
Ποιοι οι τύποι της οστεοπόρωσης;
Η οστεοπόρωση διακρίνεται στους τύπους Ι και ΙΙ. Η οστεοπόρωση τύπου Ι προσβάλλει κατά κύριο λόγο τις γυναίκες ενώ η οστεοπόρωση τύπου ΙΙ ή γεροντική, παρατηρείται σε μεγαλύτερες ηλικίες και των δύο φύλων και οφείλεται εν μέρει στο δευτεροπαθή υπερπαραθυροειδισμό . Το 50-70% των περιπτώσεων ανδρικής οστεοπόρωσης οφείλεται σε δευτεροπαθή αίτια που οδηγούν σε απώλεια οστικής μάζας όπως η χρήση κορτικοστεροειδών, ο υπογοναδισμός, η υποβιταμίνωση D, το αλκοόλ, και το κάπνισμα.
Επιδημιολογία ανδρικής οστεοπόρωσης
Υπολογίζεται ότι 75 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από οστεοπόρωση στην Ευρώπη, στην Αμερική και στην Ιαπωνία. Στην Αμερική 2 εκατομμύρια άντρες πάσχουν από οστεοπόρωση και 8-13 εκατομμύρια από οστεοπενία (ελαττωμένη οστική μάζα). Υπολογίζεται ότι το 30% των ισχιακών καταγμάτων και το 20% των σπονδυλικών καταγμάτων παγκοσμίως παρατηρείται σε άνδρες, με τα περισσότερα να συμβαίνουν μετά την ηλικία των 70 ετών.
Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι 179.000 άνδρες και 611.000 γυναίκες ετησίως, θα υποστούν ισχιακό κάταγμα, με τη μεγαλύτερη επίπτωση καταγμάτων να εμφανίζεται στη Βόρεια Ευρώπη. Ωστόσο και σε χώρες με αυξημένη ηλιοφάνεια όπως η Ελλάδα και Ιταλία, η πιθανότητα εμφάνισης οστεοπορωτικού κατάγματος αντιστοιχεί στο 50–75% του κινδύνου εμφάνισης κατάγματος σε Βόρειες χώρες, όπως η Σουηδία. Η αύξηση του μέσου όρου ζωής, αναμένεται να οδηγήσει σε ανάλογη αύξηση και στην επίπτωση των οστεοπορωτικών καταγμάτων παγκοσμίως. Έτσι, μέχρι το 2050 υπολογίζεται ότι η επίπτωση των ισχιακών καταγμάτων θα αυξηθεί κατά 310% στους άνδρες και κατά 240% στις γυναίκες.
Κλινικές Εκδηλώσεις
Η οστεοπόρωση είναι μια σιωπηλή νόσος, καθώς στα πρώιμα στάδιά της δεν συνοδεύεται από εμφανή κλινικά συμπτώματα. Αντίθετα καθώς η νόσος εξελίσσεται, εμφανίζονται χαρακτηριστικά κλινικά συμπτώματα όπως είναι η οσφυαλγία, οι οστικές παραμορφώσεις και η κύφωση (καμπούρα). Η κύφωση, και η απώλεια ύψους που αυτή συνεπάγεται, οφείλεται σε πολλαπλά, μικρά κατάγματα των σπονδύλων. Σε ασυμπτωματικούς ασθενείς, μείωση του ύψους μεγαλύτερη από 3,75 εκατοστά, μπορεί να σχετίζεται με σπονδυλικά κατάγματα τα οποία αποτελούν χαρακτηριστική ένδειξη οστεοπόρωσης.
Η οστεοπόρωση αποτελεί μια παιδιατρική ασθένεια με εμφανείς κλινικές εκδηλώσεις στη μέση και τρίτη ηλικία. Η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D κυρίως, διασφαλίζουν την επίτευξη της μέγιστης οστικής μάζας στην εφηβεία άρα και τη μικρότερη μείωσή της μετά την ηλικία των 50 ετών σε άνδρες και γυναίκες. Η πρόληψη αλλά και η έγκαιρη διάγνωση και στην περίπτωση της οστεοπόρωσης, αποτελούν την καλύτερη μορφή θεραπείας.
Ποιες οι συστάσεις;
- Τρεις μερίδες ημίπαχων γαλακτοκομικών ημερησίως
- Δέκα λεπτά ημερήσιας έκθεσης στον ήλιο εξασφαλίζουν την επαρκή σύνθεση βιταμίνης D
- Τριάντα λεπτά ημερήσιας άσκησης
- Μέτρηση οστικής μάζας μετά τα 50 έτη
