Είναι γνωστό ότι ο διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση, με απότομη εμφάνιση και πορεία σχετικά απρόβλεπτη. Η διαχείρισή του απαιτεί την καθημερινή παρακολούθηση και την συνεχή φροντίδα του εαυτού ώστε να αποκλεισθούν οι περεταίρω επιπλοκές τόσο ιατρικής – βιολογικής, όσο και ψυχολογικής υφής. Αναφορικά με τις ψυχικές συνισταμένες που συνθέτουν την εδική παρέμβαση στον διαβητικό ασθενή, τα κύρια σημεία είναι τα εξής:
Η αυξημένη ανάγκη για αυτό-φροντίδα και αυτοπαρατήρηση, η ανακούφιση από τη συνεχή ενεργοποίηση του άγχους θανάτου, η αντιμετώπιση κατάθλιψης, άγχους και των συνοδών αισθημάτων ματαιότητας και κόπωσης, η καταπολέμηση της απελπισίας και τέλος η επαγωγή της αποδοχής της ασθένειας.
Αλλαγές στην καθημερινότητα ατόμων με διαβήτη
Αρχικά, η ζωή ενός διαβητικού ατόμου προϋποθέτει την εστίαση σε πλήθος παραγόντων της καθημερινότητας που σε φυσιολογικές συνθήκες περνάνε σχετικά απαρατήρητες όπως η ορθή διαχείριση χρόνου για το συντονισμό των συνθηκών που διευκολύνουν τη διαβίωση (πχ τη λήψη ινσουλίνης), τη διατροφή, την άσκηση και τη μέτρηση του ζαχάρου στο αίμα.
Ο διαβητικός ασθενής πιέζεται από την επιβαλλόμενη άρτια οργάνωση της ζωής του, γεγονός που σε συνδυασμό με την καθημερινή πίεση της ζωής, οδηγεί συχνά σε κόπωση και παραίτηση, συναισθήματα συνήθως συνοδευόμενα από απογοήτευση, κούραση, θυμό ή φόβο.
Ποια η βασική μέριμνα της ψυχολογικής παρέμβασης;
Βασική μέριμνα κάθε ορθής ψυχολογικής παρέμβασης είναι η αύξηση της επίγνωσης της ασθένειας και η συνεπακόλουθη “συμμόρφωση” του ασθενή στην θεραπεία του. Πρακτικά η κατάδειξη της αναγκαιότητας για αυτοφροντίδα επιτυγχάνεται με σειρά τεχνικών, αλλά σε βαθύτερο και ουσιαστικότερο επίπεδο, η συμβολή της ψυχοθεραπείας έγκειται στην αναγνώριση και επίλυση της αυτοκαταστροφικότητας του ατόμου, ανεξάρτητα με τη μορφή εκδήλωσής της (βουλιμία, μη ορθή χρήση ινσουλίνης, καταπόνηση του εαυτού κλπ).
Αντιμετώπιση των θεμάτων ψυχικής νόσου
Στα ίδια πλαίσια παρέμβασης είναι και η άμεση αντιμετώπιση οποιωνδήποτε “κλασσικών” θεμάτων ψυχικής νόσου όπως κατάθλιψης, άγχους, σωματοποιητικών διαταραχών και καταστάσεις που εξ ορισμού συντελούν στην άμεση (μέσω αλλαγών στη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών και ορμονών) ή έμμεση (μέσω περεταίρω καταπόνησης και διάρρηξης των διαπροσωπικών σχέσεων) επιδείνωση της νόσου. Οι τεχνικές που υπάρχουν για τα παραπάνω ποικίλουν και είναι ανάλογες του εκάστοτε θεραπευτικού μοντέλου.
Επίσης, η ζωή ενός διαβητικού ατόμου έχει την ιδιαιτερότητα της συνεχούς επαφής με το αίσθημα του επικείμενου θανάτου ή την πρόκληση μόνιμης βλάβης, φαινόμενο που στην κλινική διάλεκτο καλείται "άγχος θανάτου". Η ανακούφιση από το πλήθος των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων που συνοδεύουν το παραπάνω άγχος οφείλει να εμπεριέχεται στην αντιμετώπιση του διαβητικού ασθενή.
Ποιοι είναι οι στόχοι;
Τελικοί στόχοι είναι η μείωση του αισθήματος απελπισίας και η ανάδειξη της αποδοχής του ασθενή της φύσης της ασθένειάς του, όσο και των συμπεριφορών που οφείλει να υιοθετήσει προκειμένου να ζήσει με περισσότερο, ποσοτικά αλλά και ποιοτικά, χρόνο και βαθύτερα να αποδεσμεύσει την ταύτιση της ασθένειας με τη ζωή.
