Η κατάθλιψη θεωρείται η πιο κοινή ψυχική διαταραχή, καθώς επικρατεί στις ζωές μας όλο και συχνότερα, ενώ επηρεάζει κυριολεκτικά κάθε πτυχή της ατομικής και κοινωνικής μας ζωής. Παρά τη συνεχή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση γύρω από τις ψυχικές ασθένειες, συνεχίζουν να επικρατούν ορισμένες λανθασμένες και αβάσιμες πεποιθήσεις σχετικά με την κατάθλιψη και τη θεραπεία της, οι οποίες αποπροσανατολίζουν από την επιστημονική εγκυρότητα της διαταραχής. Μάλιστα, ορισμένες φορές οδηγούν σε τέτοιες παρερμηνείες, που αποτρέπουν το άτομο να αναζητήσει τη σωστή θεραπεία και να ζήσει μια λειτουργική ζωή. Ας δούμε με προσοχή ποιοι είναι οι συνηθέστεροι μύθοι που μπορεί να συναντήσετε σχετικά με τη διαταραχή της κατάθλιψης, τη θεραπεία και την αντιμετώπισή της.
Μύθος: Η κατάθλιψη δεν αποτελεί μια πραγματική ασθένεια και για αυτό δεν μπορεί να θεραπευτεί.
Αλήθεια: Η κατάθλιψη είναι ασθένεια σύμφωνα με την παγκόσμια ιατρική και ψυχιατρική επιστημονική κοινότητα, η οποία προκαλεί αλλαγές τόσο στη διάθεση και συναισθηματική κατάσταση όσο και στις σωματικές λειτουργίες του ατόμου (π.σ. ύπνος, όρεξη, μεταβολή βάρους κ.ά.). Η σύγχρονη έρευνα καταδεικνύει ότι η κατάθλιψη έχει γενετικά, βιολογικά, περιβαλλοντικά και ψυχολογικά αίτια.
Μύθος: Η κατάθλιψη αποτελεί μια σωματική, ιατρική αρρώστια με κύρια θεραπεία τη λήψη φαρμάκων.
Αλήθεια: Ενώ κάποια διαφημιστική προπαγάνδα προερχόμενη από τις φαρμακευτικές εταιρίες απλοποιεί την κατάθλιψη παρουσιάζοντας την ως ιατρική νόσο, η κατάθλιψη δεν αποτελεί- σύμφωνα με τα σύγχρονα ερευνητικά επιστημονικά δεδομένα- απλά μια ιατρική κατάσταση, όπως για παράδειγμα ο διαβήτης. Είναι μια σύνθετη ψυχική διαταραχή πολυπαραγοντικής αιτιολογίας. Παρά τη νευροβιολογική πλευρά της, δεν είναι περισσότερο «ιατρική» κατάσταση απ’ όλες τις άλλες ψυχικές διαταραχές. Η απλή αντιμετώπιση μέσω φαρμακοθεραπείας είναι πολύ πιθανό να αποτύχει αν δεν συνοδεύεται από αλλαγή στους ψυχολογικούς μηχανισμούς που προκαλούν και διατηρούν τις καταθλιπτικές δομές.
Μύθος: Η κατάθλιψη είναι θέμα αδυναμίας χαρακτήρα, ενώ συνήθως αφορά τις γυναίκες τους ηλικιωμένους και τους… ηττημένους! Ένα άτομο με ισχυρό χαρακτήρα, νέο και δυναμικό, είτε δεν παθαίνει κατάθλιψη είτε την ξεπερνά από μόνο του.
Αλήθεια: Η εκδήλωση και η θεραπεία της κατάθλιψης δεν εξαρτάται από την ισχυρή θέληση του ατόμου, το φύλο ή την εθνικότητα. Όπως ισχύει και για τις υπόλοιπες ψυχικές διαταραχές, το άτομο δεν γίνεται να θεραπευτεί από μόνο του με θετική σκέψη ή λόγω της δυνατής του προσωπικότητας. Έτσι και στην κατάθλιψη, δεν μπορεί να βασιστεί μόνο σ’ αυτά. Η δέσμευση σε ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό με φαρμακοθεραπεία κάποιες φορές, αποτελούν την αποτελεσματικότερη θεραπεία αντιμετώπισης.
Μύθος: Τα αντικαταθλιπτικά είναι εθιστικά «ψυχοφάρμακα» και αλλάζουν την προσωπικότητα του ατόμου, ενώ του προσφέρουν ψεύτικη χαρά.
Αλήθεια: Η σύγχρονη γενιά αντικαταθλιπτικών χαπιών δεν προκαλεί εθισμό ενώ σίγουρα δεν παρεμβαίνει στην προσωπικότητα του ατόμου. Μια ολοκληρωμένη νευροχημική περιγραφή είναι αρκετά περίπλοκη για να τη αναφέρουμε στο πλαίσιο ενός τέτοιου άρθρου. Ωστόσο, θα πρέπει να τονίσουμε πως τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα ενεργούν αυξάνοντας τη δραστηριότητα των τμημάτων του μονοαμινεργικού συστήματος που ελέγχουν τα θετικά συναισθήματα και μειώνοντας τη δραστηριότητα των περιοχών που ελέγχουν τα αρνητικά συναισθήματα, αποκαθιστώντας την προϋπάρχουσα βιοχημική ανισορροπία.
