Στο προηγούμενο άρθρο αναλύθηκαν οι τρόποι με τους οποίους οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν ένα παιδί προσχολικής και σχολικής ηλικίας να προετοιμαστεί σωστά για ένα χειρουργείο και να διαχειριστεί τον επακόλουθο πόνο. Τι συμβαίνει όμως με τους εφήβους που έρχονται αντιμέτωποι με επώδυνα χειρουργεία;
Η εφηβεία αποτελεί μία μεταβατική περίοδο σ τη ζωή κάθε ανθρώπου. Είναι η ξεχωριστή αυτή περίοδος, που ο νέος άνθρωπος εγκαταλείπει την παιδική ηλικία και οδεύει προς την ενηλικίωση. Μία περίοδος που, λόγω των ορμονικών αλλαγών που συμβαίνουν, παρατηρούνται αλλαγές (συνήθως παροδικές) στο χαρακτήρα του εφήβου με συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα και εκρήξεις θυμού τις περισσότερες φορές.
Πώς μπορούν λοιπόν οι έφηβοι να προετοιμαστούν για μία χειρουργική ή νοσηλευτική διαδικασία και να διαχειριστούν τον επακόλουθο πόνο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο;
- Ενημέρωση για τη διαδικασία/χειρουργείο. Ο έφηβος οφείλει να ενημερωθεί πλήρως για το χειρουργείο που πρόκειται να γίνει, όχι μόνο για να μπορέσει να το επεξεργαστεί γνωσιακά, αλλά και για να μετριάσει τον φόβο του απέναντι στο άγνωστο. Είναι πιθανό ο έφηβος να έχει συγκεκριμένες απορίες για τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί και για αυτόν τον λόγο πρέπει να λύσει τις όποιες απορίες έχει πριν το χειρουργείο.
- Χρήση της καθοδηγούμενης νοερής απεικόνισης. Μία ακόμη γνωσιακή τεχνική που συστήνεται για τους εφήβους είναι η καθοδηγούμενη νοερή απεικόνιση, η οποία αποτελεί μία τεχνική που γίνεται με επικέντρωση της προσοχής σε ένα ευχάριστο και ανώδυνο θέμα. Με την τεχνική αυτή μειώνεται η ενόχληση, καθώς ο έφηβος δημιουργεί στη φαντασία του μία σκηνή ασύμβατη με την κατάσταση του πόνου (π.χ. μία γαλήνια παραλία, με καταγάλανα νερά και αμμουδιά), η οποία του φέρνει θετικά συναισθήματα.
- Χρήση της τεχνικής της αυτοενίσχυσης. Με τη βοήθεια της τεχνικής αυτής, ο έφηβος επαναλαμβάνει στον εαυτό του φράσεις με θετικό περιεχόμενο που τονώνουν την αυτοεκτίμησή του («όλα θα πάνε πολύ καλά», «μπορώ να τα καταφέρω», «μπορώ να ελέγξω τον πόνο»).
- Χρήση της προοδευτικής μυϊκής χαλάρωσης. Η τεχνική αυτή βοηθά σημαντικά στη μείωση του πόνου. Η πιο απλή μέθοδος είναι αυτή της συνειδητής επαναλαμβανόμενης σύσφιξης και χαλάρωσης ομάδων μυών (π.χ. των χεριών, των ποδιών, του προσώπου). Με τη βοήθεια της τεχνικής αυτής το άτομο αντιλαμβάνεται τη διαφορά μεταξύ έντασης και ηρεμίας. Απαιτεί ορισμένο χρονικό διάστημα για να γίνεται σωστά.
- Yoga και διαλογισμός. Όταν κάνεις συστηματικά yoga ή/και διαλογισμό ενισχύεις την ικανότητα του οργανισμού σου για χαλάρωση και ηρεμία. Οι τεχνικές αυτές συνδυάζουν χαλάρωση, βαθιές αναπνοές και εστίαση της προσοχής σε κάποιο ερέθισμα. Το αποτέλεσμα είναι η σταδιακή μείωση της συναισθηματικής δυσφορίας και η αύξηση της λειτουργικότητας και της αυτοεκτίμησης του ατόμου.
Παραπάνω αναφέρθηκαν διάφορες γνωσιακές-συμπεριφοριστικές τεχνικές για τον αποτελεσματικό έλεγχο και τη διαχείριση του πόνου στους εφήβους. Όλες όμως οι τεχνικές αυτές αποτελούν μέρος της διαδικασίας ψυχοεκπαίδευσης που ακολουθείται από εξειδικευμένο ψυχολόγο. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι παραπάνω τεχνικές έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα στη διαχείριση του πόνου. Οι γνωσιακές- συμπεριφοριστικές μέθοδοι στοχεύουν στην τροποποίηση των δυσλειτουργικών γνωσιών για να ενισχυθεί η ικανότητα του ατόμου να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον πόνο και να μειωθεί η δυσφορία.
