Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερο αναζητάμε νέους τρόπους να εντάξουμε το ψάρι στη διατροφή μας. Τα οφέλη τους πολλά και η διατροφική τους αξία ακόμα μεγαλύτερη. Δεν είναι λοιπόν, τυχαίος και ο ρόλος που έχουν τα ψάρια στη μεσογειακή μας διατροφή και φυσικά, τα οφέλη τους στην υγεία της καρδιάς.
To παγκάσιους λοιπόν, αποτελεί μια από τις επιλογές που τα τελευταία χρόνια, έχει ξεκινήσει να μπαίνει στο πιάτο. Κι αυτό, καθώς φαίνεται να αποτελεί μια οικονομική επιλογή, χωρίς κόκαλα και με λεπτή γεύση – χαρακτηριστικά, τα οποία το καθιστούν ένα δημοφιλές ψάρι και μία εύκολη πρώτη ύλη στη μαγειρική.
Διαβάστε επίσης: Τα Ψάρια και οι Εποχές τους
Από την άλλη πλευρά, όμως υπάρχουν αρκετά μελέτες που αμφισβητούν τη διατροφική του αξία τελικά. Τι πραγματικά όμως ισχύει;
Πάμε να το γνωρίσουμε λοιπόν, αναλυτικά.
Tι είναι το Παγκάσιους;
Το παγκάσιους (Pangasius Hypophthalmus) αποτελεί ένα ψάρι που ανήκει στην οικογένεια των Παγκασιδών ή αλλιώς Καρχαριών Γατόψαρων και θεωρείται ένα είδος ιθαγενές της νότιας και της νοτιοανατολικής Ασίας, το οποίο συναντάται, κυρίως, στο Βιετνάμ και στην Καμπότζη.
Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται να προέρχεται από υδατοκαλλιέργειες του Βιετνάμ, όπου το παγκάσιους εκτρέφεται, δίνοντας την ευκαιρία να αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα πιάτα στη χώρα. Το παγκάσιους, πέρα από τη μεγάλη κατανάλωση που φαίνεται να έχει στο Βιετνάμ και την Καμπότζη, τα τελευταία χρόνια συσκευάζεται και εξάγεται σε διάφορες χώρες, το οποίο φτάνει στα ψυγεία των σούπερ μάρκετ ως φιλέτο ψαριών.
Προέλευση
Σύμφωνα με τα δεδομένα της WWF, οι περισσότερες εξαγωγές παγκοσμίως σε παγκάσιους σε ποσοστό 85%, φαίνεται να προέρχονται από το Βιετνάμ. Μάλιστα, το μεγαλύτερο ποσοστό προέρχονται από υδατοκαλλιέργειες στις περιοχές αυτές.
Το 2013, 977.000 τόνοι παγκάσιους παρήχθησαν σε έκταση 6.000 εκταρίων και εξήχθησαν σε 135 χώρες – κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ποσότητα αυτή μάλιστα απορροφήθηκε από το 22% των εξαγωγών.
Ποια είναι η διατροφική του αξία;
Όπως όλα τα ψάρια, έτσι και το παγκάσιους έχει τη δική του διατροφική αξία. Πιο συγκεκριμένα, έχει φανεί ότι το παγκάσιους έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, συγκριτικά με άλλα ψάρια, και υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες. Η ποσότητα και η σύνθεση των λιπαρών οξέων που περιέχει φαίνεται να επηρεάζεται από τη διατροφή του ψαριού.
Επιπλέον, το ιδιαίτερο που έχει το παγκάσιους σχετικά με τη διατροφική του αξία είναι ότι αποτελεί μία φυσική πηγή φωσφόρου και βιταμίνης Β12.
Παρακάτω, μπορείς να δεις αναλυτικά τη διατροφική του αξία ανά 100γραμμάρια παγκάσιους.
| ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΚΑΤΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ανά 100 γρ, (= Ανά μερίδα) | % GDA ** | |
| Ενέργεια | 63 kcal / 266kj | 3% |
| Λιπαρά | 0.8g | 1% |
| Εκ των οποίων Κορεμσένα | 0.4g | 2% |
| Υδατάνθρακες | 1g | 0 |
| Εκ των οποίων Σάκχαρα | <0.2g | 0 |
| Πρωτεΐνες | 12.9g | 26% |
| Αλάτι | 0.9g | 14% |
| Φώσφορος | 205 mg | 29.3% ΣΗΠ / RDA* |
| Βιταμίνη Β12 | 2 μg | 80% ΣΗΠ / RDA* |
* Συνιστώμενη Ημερήσια Παροχή / Recommended Daily Allowance
** Ενδεικτική ημερήσια πρόσληψη για ένα ενήλικα (8400 kj / 2000 kcal)
Ποια τα οφέλη του;
Όπως ήδη γνωρίζεις τα ψάρια είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Πιο συγκεκριμένα, περιέχουν πρωτεΐνη υψηλής διατροφικής αξίας, που σημαίνει ότι περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα σε επαρκείς ποσότητες για τον οργανισμό μας. Αυτό που κάνει όμως, τα ψάρια να ξεχωρίζουν για τη διατροφική τους αξία είναι τα ω-3 λιπαρά οξέα.
Στην περίπτωση του παγκάσιους, ωστόσο η περιεκτικότητά του σε ω-3 λιπαρά είναι μικρότερη σε σχέση με τα υπόλοιπα λιπαρά ψάρια, όπως το σολομό, σκουμπρί και σαρδέλες.
Παρόλα αυτά, τα ω-3 λιπαρά που περιέχονται στο παγκάσιους συμμετέχουν στις κυτταρικές μεμβράνες στους ιστούς και τα όργανά μας, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργία τους.
Ενδεχομένως, μάλιστα να έχεις ακούσει ότι τα ω-3 έχουν και σημαντική αντιφλεγμονώδη δράση, καθώς επίσης συμβάλλουν στην καλή λειτουργία της καρδιάς και του εγκεφάλου μας. Αυτοί είναι μερικοί από τους λόγους που θεωρούμε ότι τα ω-3 λιπαρά των ψαριών θεωρούνται και ως «καλά λιπαρά».
Είναι ασφαλές;
Το ψάρι καθεαυτό δεν κρύβει κανέναν κίνδυνο, καθώς φαίνεται να έχει την διατροφική αξία των κοινών ψαριών. Το ζήτημα της επικινδυνότητας σχετικά με την κατανάλωση παγκάσιους, ανακύπτει, όταν διερευνηθούν οι συνθήκες εκτροφής του.
Σε γενικές γραμμές, η κατανάλωση και η επιλογή κάποιου ψαριού έχει φανεί ότι μπορεί να σχετίζεται με κάποια πιθανότητα κινδύνου, το οποίο σχετίζεται με τη συγκέντρωση σε βαρέα μέταλλα, όπως ο υδράργυρος και τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCB). Αυτές οι ενώσεις μπορούν να συσσωρευτούν στο σώμα και να έχουν τοξικές επιδράσεις στον οργανισμό μας.
Ωστόσο, πιστεύεται ότι τα οφέλη από την κατανάλωση ψαριών υπερτερούν των πιθανών κινδύνων που ενδέχεται να προκαλέσουν.
Μελέτες διαπίστωσαν ότι τα υπολείμματα βαρέων μετάλλων στα γατόψαρα, στα οποία ανήκει το παγκάσιους, είναι εντός ασφαλών ορίων.
Βέβαια, έχει προταθεί ότι ο τρόπος εκτροφής των γατόψαρων και το περιβάλλον στο οποίο ζουν μπορεί να κάνουν αυτά τα ψάρια να είναι τροφή υψηλότερου κινδύνου.
Αυτό συμβαίνει, καθώς οι λίμνες στις οποίες εκτρέφονται τα γατόψαρα είναι επιρρεπείς σε μόλυνση. Για να μπορέσουν να ελέγξουν τις μολύνσεις αυτές, οι ιχθυοκαλλιεργητές πρέπει συχνά να χρησιμοποιούν χημικούς παράγοντες και φάρμακα για τον έλεγχο παθογόνων και παρασίτων. Αυτά, ωστόσο τα συστατικά μπορεί να επηρεάσουν τα ψάρια.
Έτσι, λοιπόν σε ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τα εισαγόμενα γατόψαρα - συμπεριλαμβανομένων των ψαριών παγκάσιους - από το Βιετνάμ φαίνεται συχνά να μην πληρούν τα διεθνή πρότυπα ασφάλειας.
Τι να προσέξετε;
Αρχικά, σε κάθε περίπτωση ψαριού, για να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο τροφικής δηλητηρίασης, είναι σημαντικό να φροντίσετε να μαγειρεύετε σωστά τη βάση του ψαριού και αποφύγετε να την καταναλώσετε εάν είναι ωμή ή καλά μαγειρεμένη.
Από την άλλη πλευρά, ως καταναλωτές μπορούμε να συνεισφέρουμε στην προστασία του περιβάλλοντος μέσω των έξυπνων καταναλωτικών επιλογών. Πιο συγκεκριμένα, η WWF συστήνει όταν αγοράζουμε παγκάσιους να αναζητούμε τη σήμανση ASC, επηρεάζοντας έτσι θετικά τις οικολογικές και κοινωνικές συνθήκες παραγωγής παγκάσιους στο Βιετνάμ.
To Aquaculture Stewardship Council (ASC) είναι μια σήμανση για τα ψάρια εκτροφείου τα οποία παράγονται με περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνο τρόπο. Τα κριτήρια πιστοποίησης κατά ASC ορίζουν ξεκάθαρες συνθήκες εκτροφής σχετικά με την πυκνότητα των ιχθυοαποθεμάτων, την τροφή, την χρήση φαρμάκων και την απαγόρευση παιδικής εργασίας.
Τι να κρατήσεις;
Το παγκάσιους είναι ένα ψάρι με απαλή γεύση και κατάλληλο για όσους είναι ευαίσθητοι στην έντονη μυρωδιά του ψαριού, ενώ μπορεί να μαγειρευτεί με ποικίλους τρόπους. Τα οφέλη του παγκάσιους είναι ίδια με εκείνα των υπόλοιπων ψαριών και φαίνεται τελικά από τις μελέτες ότι η κατανάλωση ψαριών υπερτερεί των πιθανών κινδύνων που ενδέχεται να προκαλέσουν.
