Τι προκαλεί η μη ισορροπημένη διατροφή;
Η μη σωστή και ισορροπημένη διατροφή και η παχυσαρκία εκτός από καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, χολολιθίαση, σπονδυλοαρθρίτιδα και άλλες εκφυλιστικές νόσους, μπορούν να προκαλέσουν και διάφορες μορφές καρκίνου.
Διατροφικές συνήθειες και διάφορες μορφές καρκίνου
Η διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση καρκίνου. Επιδημιολογικές και κλινικές έρευνες αποδεικνύουν ή υποθέτουν ότι οι διάφορες μορφές νεοπλασιών οφείλονται και στη διατροφή, εκτός από το κάπνισμα, την ατμοσφαιρική ρύπανση, την υπεριώδη ακτινοβολία, τα φυτοφάρμακα κ.α
H κατανάλωση αλκοολούχων ποτών αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τον καρκίνο του οισοφάγου, ενώ η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο αδενοκαρκινώματος. Αντιθέτως, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών (5 μερίδες καθημερινά) προστατεύει απέναντι στον καρκίνο του οισοφάγου.
Οι υπεραλατισμένες τροφές και τα παστά και καπνιστά τρόφιμα αυξάνουν, ενώ τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά μειώνουν τον κίνδυνο νόσησης καρκίνου του στομάχου.
Από διάφορες μελέτες γίνεται η υπόθεση ότι ο ενδογαστρικός σχηματισμός καρκινογόνων ενώσεων αζώτου μπορεί να αναστέλλεται από την παρουσία της βιταμίνης C και των πολυφαινολών, που βρίσκονται στα λαχανικά και τα φρούτα, ενώ φαίνεται ότι τα αλμυρά τρόφιμα μπορεί να δρουν μέσω καταστροφής του εντερικού βλεννογόνου.
Είδη καρκίνου και η συσχέτιση με τη διατροφή
Παχέος εντέρου
Τα αποτελέσματα των περισσότερων επιδημιολογικών μελετών που εξετάζουν τη συσχέτιση διατροφής με τον καρκίνο του παχέος εντέρου κατατάσσονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες.
Πώς επιδρά το ζωικό λίπος;
Εκείνα που δείχνουν ότι το ζωικό (κορεσμένο) λίπος του κόκκινου κρέατος και των γαλακτοκομικών υψηλών σε λιπαρά οδηγούν στην ανάπτυξη καρκίνου του παχέως εντέρου, και εκείνα που δείχνουν ότι τα λαχανικά ή γενικότερα τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες προστατεύουν από την ανάπτυξη της νόσου.
Η επιβαρυντική επίδραση της υψηλής διατροφικής πρόσληψης ζωικού λίπους μπορεί να συντελείται μέσω αυξημένης έκκρισης χολικών οξέων και στεροειδών που τροποποιούν τη φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου, ενώ η χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών ενδέχεται να δρα με μείωση του όγκου των κοπράνων και τροποποίηση της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας, που με τη σειρά τους προκαλούν αύξηση της ποσότητας, της συγκέντρωσης και του χρόνου έκθεσης του βλενογόνου στους διάφορους καρκινογόνους παράγοντες που υπάρχουν στον εντερικό αυλό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το λίπος των πουλερικών έχει ουδέτερη δράση στη νόσο, ενώ τα ω-3 λιπαρά οξέα των ψαριών προστατεύουν τον οργανισμό από τον καρκίνο του παχέως εντέρου.
Φυσική άσκηση και ασβέστιο στον καρκίνο παχέος εντέρου
Η φυσική άσκηση δε και το ασβέστιο (κυρίως γάλα χαμηλό σε λιπαρά) φαίνεται να μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης αυτού του καρκίνου. Αυτό οφείλεται στο ότι το ασβέστιο των γαλακτοκομικών ελαττώνει τον πολλαπλασιασμό των επιθηλιακών κυττάρων του παχέως εντέρου και αναστέλλει την εμφάνιση κακοήθων αδενομάτων στην περιοχή του παχέως εντέρου.
Επίσης, τα γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχουν βιταμίνη D, συζευγμένο λινελαϊκό οξύ, ορισμένους μικροοργανισμούς, καζείνη και λακτοφερρίνη, τα οποία αναστέλλουν την καρκινογένεση στο παχύ έντερο.
Παγκρέατος
Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η παγκρεατίτιδα ενδέχεται στην αιτιολογία του καρκίνου του παγκρέατος, ενώ ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 καθώς και το μεταβολικό σύνδρομο αποτελούν τεκμηριωμένους παράγοντες κινδύνου.
Σε μελέτες, έχει βρεθεί θετική συσχέτιση της νόσου με την πρόσληψη ζωικού λίπους, και αρνητική με την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.
Πνεύμονα
Ορισμένα αποτελέσματα από μελέτες σε πειραματόζωα συγκλίνουν ότι η βιταμίνη Α μπορεί να προστατεύει από τον καρκίνο του πνεύμονα.
Σταδιακά έχει αρχίσει να γίνεται αποδεκτό ότι τα ίδια τα καροτενοειδή, πρόδρομες ουσίες της βιταμίνης Α (ιδίως το β-καροτένιο), είναι πιο σημαντικά στην προστασία από τον καρκίνο του πνεύμονα, σε σχέση με την ίδια τη βιταμίνη Α. Ίσως και οι πολυφαινόλες των φρούτων και λαχανικών να αποτελούν προστατευτικό παράγοντα απέναντι σε αυτή τη νόσο.
Μαστού
Η παχυσαρκία μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών και ο μη θηλασμός του παιδιού σχετίζονται θετικά με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στις γυναίκες.
Επίσης, διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά φαίνεται να ευνοεί την εμφάνιση καρκίνου του μαστού, ενώ το ελαιόλαδο (μονοακόρεστα λιπαρά), το κόκκινο κρασί (πολυφαινόλες) και το τσάι (τανίνες) παρέχουν προστασία απέναντι σε αυτό το είδος καρκίνου.
Τραχήλου της μήτρας
Ορισμένες μελέτες έδειξαν ότι η πρόσληψη φρούτων και λαχανικών και συνεπώς β-καροτενίου, βιταμίνης C και φυλλικού οξεός τείνουν να μειώσουν τον κίνδυνο καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Ενδομητρίου
Θεωρείται βέβαιο ότι ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι νόσος οιστρογόνο-εξαρτώμενη. Έχει βρεθεί ότι οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο του ενδομητρίου, γεγονός που μπορεί να αποδοθεί στην αυξημένη περιφερική μετατροπή της ανδροστενδιόνης σε οιστρόνη που παρατηρούνται στις παχύσαρκες.
Ωθοθήκης
Αρκετές μελέτες έχουν διερευνήσει το ρόλο της διατροφής στην πρόκληση καρκίνου της ωοθήκης. Έχει αναφερθεί ότι το ζωικό λίπος και το κόκκινο κρέας είναι πιθανόν να αυξάνουν τον κίνδυνο της νόσου, ενώ τα λαχανικά και τα φρούτα φαίνεται ότι μειώνουν τον κίνδυνο.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι τα μονοακόρεστα λιπαρά, όπως το λάδι της ελιάς και των ξηρών καρπών, μπορεί να έχουν προστατευτικό αποτέλεσμα.
Προστάτη
Πρόσφατα ανακαλύφτηκε σειρά διατροφικών παραγόντων που φαίνεται να επηρεάζουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Τόσο τα κορεσμένα λιπίδια όσο και τα Ω-6 πολυακόρεστα λιπίδια σχετίζονται θετικά με τη νόσο, ενώ η κατανάλωση μονοακόρεστων λιπιδίων και ιδιαίτερα ελαιολάδου δεν σχετίζεται με τη νόσο.
Ωμές, και ακόμα περισσότερο μαγειρευτές τομάτες παρέχουν σημαντικό βαθμό προστασίας, που αποδίδεται στο λυκοπένιο (αντιοξειδωτική ουσία που περιέχει η τομάτα και άλλα κόκκινα φρούτα και λαχανικά). Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η λήψη βιταμίνης Ε και σεληνίου παρέχουν σημαντικό βαθμό προστασίας για τον καρκίνο του προστάτη.
Νεφρού
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η παχυσαρκία και η αρτηριακή υπέρταση αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του νεφρού, ενώ η παχυσαρκία ευθύνεται και για τον καρκίνο της χοληδόχου κύστης.
Ραγδαία αύξηση βάρους
Γενικά φαίνεται ότι ο ραγδαίος ρυθμός σωματικής αύξησης στα πρώτα χρόνια της ζωής, συμπεριλαμβανομένης και της ενδομήτριας ζωής, φαίνεται ότι αυξάνει τον κίνδυνο για αρκετές μορφές καρκίνου.
Έτσι, όχι μόνο το μεγάλο σωματικό βάρος του νεογνού (άνω των 4,5 κιλών), αλλά και η μη σωστή διατροφή του κατά την ενδομήτριο ζωή φαίνεται να ευνοεί την ανάπτυξη ορισμένων μορφών καρκίνου στην ενήλικο ζωή.
Συμπερασματικά..
Η Μεσογειακή διατροφή με τα φρούτα, λαχανικά, ψάρια, όσπρια, ξηρούς καρπούς και ελαιόλαδο φαίνεται να είναι σύμμαχός μας απέναντι σε ορισμένες μορφές καρκίνου. Ας την υιοθετήσουμε λοιπόν...
