Ώσπου να πεις κύμινο, λέει η γνώση λαϊκή ρήση. Όμως, τι είναι το κύμινο;
Το κύμινο είναι η κοινή ονομασία του φυτού Κούμινον το κύμινον ή Κύμινον το ήμερον (Cuminum cyminum). Είναι επίσης γνωστό και ως λευκό κύμινο, αρτυσία ή αρτυσιά, καμούν και ως τζίρα, ή τζήρα (jeera ή zeera). Το φυτό κύμινο φτάνει σε ύψος τα 30-50 εκ. (12-20 ίντσες) και συλλέγεται με το χέρι. Είναι ετήσιο ποώδες φυτό, με ένα λεπτό λείο διακλαδισμένο στέλεχος, το οποίο είναι 20-30 εκ. ψηλό και έχει διάμετρο 3-5 εκ. Τα άνθη είναι μικρά, λευκά ή ροζ και ο καρπός είναι πλευρικό ατρακτοειδές ή ωοειδές αχαίνιο. Οι σπόροι του κύμινου έχουν οκτώ κορυφογραμμές με κανάλια λαδιού, έχουν σχήμα επίμηκες, ραβδώσεις κατά μήκος και κίτρινο-καφέ χρώμα. Προέρχεται από την ανατολική Μεσόγειο έως την Ινδία, ενώ πλέον καλλιεργείται στην Κίνα και το Μεξικό.
Λίγη ιστορία
Το κύμινο έχει χρησιμοποιηθεί από τους αρχαίους χρόνους. Η πρώτη αναφορά είναι στην Ινδία, έχουν χρονολογηθεί από τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. Επίσης, οι σπόροι του κύμινου έχουν αναφορές σε αρχαιολογικούς χώρους των αρχαίων Αιγυπτίων, οπού χρησιμοποιήθηκε ως καρύκευμα αλλά και ως συντηρητικό στην ταρίχευση. Αργότερα, καλλιεργήθηκε στο Ιράν και στην περιοχή της Μεσογείου. Οι αρχαίοι Έλληνες διατηρούσαν το κύμινο στα φαγητά τους. Το κύμινο, χρησιμοποιήθηκε επίσης σε μεγάλο βαθμό, στην κουζίνα της αρχαίας Ρώμης. Στην Ινδία, έχει χρησιμοποιηθεί για χιλιάδες χρόνια ως παραδοσιακό συστατικό των αναρίθμητων kormas, masalas, σούπες και αποτελεί τη βάση πολλών άλλων μειγμάτων μπαχαρικών.
Ποια είναι η διατροφική του αξία;
Το κύμινο περιέχει σημαντικά θρεπτικά συστατικά αλλά και συστατικά όπως φαινολικές ενώσεις, τερπενοειδή κ.α., τα οποία έχουν αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση αλλά και συστατικά με αντιμικροβιακές ιδιότητες. Ωστόσο, θα πρέπει να λαμβάνομε υπόψη μας ότι πρακτικά η ποσότητα που καταναλώνουμε είναι μικρή για αποτελέσει καλή πηγή θρεπτικών συστατικών.
Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται η σύσταση μιας κουταλιάς σούπας κύμινου.
| Διατροφική αξία | ||
| Ενέργεια | kcal | 22 |
| Μακροθρεπτικά συστατικά | ||
| Πρωτεΐνες | g | 1.07 |
| Λιπίδια | g | 1.34 |
| Υδατάνθρακες | g | 2.65 |
| Διαιτητικές ίνες | g | 0.6 |
| Μικροθρεπτικά συστατικά | ||
| Ασβέστιο | mg | 56 |
| Κάλιο | mg | 107 |
| Σίδηρος | mg | 3.98 |
| Νάτριο | mg | 10 |
Ποιες χρήσεις του κύμινου;
Για τη νοστιμιά του
Χρησιμοποιείται κυρίως ως καρύκευμα. Είναι παγκοσμίως δημοφιλές και αποτελεί βασικό άρτυμα σε πολλές κουζίνες, ιδιαίτερα στις κουζίνες της Νότιας Ασίας, της Βόρειας Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Επιπλέον, το κύμινο μπορεί να αποτελέσει σιστατικό σε τυριά, όπως το τυρί Leyden και σε ορισμένα παραδοσιακά ψωμιά από τη Γαλλία. Στην Λατινική Αμερική, συνήθως, χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή Βραζιλιάνικη κουζίνα. Το κύμινο μπορεί να είναι συστατικό στη σκόνη τσίλι ή να βρίσκεται σε μείγματα μπαχαρικών.
Ως φάρμακο
Κυρίως σε περιοχές της Ασίας, το κύμινο χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς. Πιστεύεται, ότι το κύμινο είναι ευεργετικό για τις καρδιακές παθήσεις, τα οιδήματα, τα άτομα με έλλειψη γεύσης, αλλά και τα γαστρεντερικά προβλήματα, όπως εμετός, κακή πέψη, διάρροια και φουσκώματα.
Σε τι μορφές το συναντάμε;
Το κύμινο μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε τριμμένο είτε ολόκληροι οι σπόροι. Έχει μια χαρακτηριστική γεύση με δυνατό και ζεστό άρωμα, που οφείλεται στα αιθέρια έλαια που περιέχει. Με κύριο συστατικό των ενώσεων του αρώματος είναι η κουμινοαλδεύδη και η κουμινική αλκοόλη. Ουσιαστικά, προσθέτει μια γήινη και μια ζεστή αίσθηση στο φαγητό, καθιστώντας το βασικό σε ορισμένα βραστά και σούπες καθώς και σε καρυκευμένες σάλτσες. Επίσης, χρησιμοποιείται ως συστατικό σε μερικά τουρσιά και γλυκά. Στην Κύπρο, το χρησιμοποιούν, όπως χρησιμοποιούμε εμείς το πιπέρι.
Με ποια φαγητά ταιριάζει;
Παραδοσιακά, σε ελληνικές συνταγές το κύμινο χρησιμοποιείται σε συνταγές με κρέας και ειδικά με κιμά. Όλοι έχουμε την ανάμνηση από τα σουτζουκάκια της γιαγιάς με μπόλικο κύμινο! Όμως, ταιριάζει πολύ σε συνταγές με όσπρια αλλά και για τους πιο τολμηρούς με ψητό ψάρι. Ενώ για αυτούς που αναζητούν πιο ιδιαίτερες γεύσεις πρέπει να δοκιμάσουν φαλάφελ ή αλλιώς ρεβιθοκεφτέδες.
Τελικά, ποια είναι τα οφέλη του για την υγεία;
Σύγχρονες μελέτες έχουν αναδείξει τα οφέλη του κύμινου για τον ανθρώπινο οργανισμό. Με αποτέλεσμα πολλές από τις χρήσεις του τα παλαιότερα χρόνια έχουν επιβεβαιωθεί. Από αναλύσεις του τροφίμου φάνηκε ότι περιέχει πολλές ενώσεις με αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση.
Καρδιαγγειακά νοσήματα
Αποτελούν από τις πρώτες αιτίες θάνατοι παγκοσμίως και γι’ αυτό έχουν απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό τη παγκόσμια ιατρική κοινότητα. Μελέτες σε άτομα με διαταραγμένο λιπιδαιμικό προφίλ, δηλαδή αυξημένη χοληστερόλη και τριγλυκερίδια, έδειξαν ότι η συμπληρωματική χορήγηση κύμινου οδήγησε σε σημαντική μείωση των επιπέδων ολικής αλλά και της LDL «κακής» χοληστερόλης, ενώ παράλληλα οδήγησε σε αύξηση των επιπέδων της HDL ή αλλιώς «καλής» χοληστερόλης. Αντίστοιχα, σε άτομα μεταβολικό σύνδρομο μελέτη έδειξε ότι η χορήγηση κύμινου αύξησε την αντιοξειδωτική ικανότητα του οργανισμού αλλά και μείωσε τοις δείκτες φλεγμονής. Συνεπώς, η χορήγηση κύμινου φαίνεται βοηθητική για την προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος.
Έλεγχος σωματικού βάρους
Κατά καιρούς διαβάζομε ότι πολλά βότανα και φυτά φαίνεται ότι βοηθούν στην απώλεια σωματικού βάρους. Κάποια από αυτά όντως είναι ωφέλιμα, ωστόσο κάποια άλλα φαίνεται να έχουν μικρή επίδραση. Αναφορικά με το κύμινο φαίνεται ότι μπορεί να συμβάλλει στην απώλεια σωματικού βάρους. Συγκεκριμένα, μελέτη έδειξε ότι η χορήγηση κύμινου μαζί με lime σε υπέρβαρα οδήγησε σε απώλεια βάρους μετά από 8 εβδομάδες. Μάλιστα, η σχέση αυτή είναι δοσοεξαρτώμενη καθώς τα άτομα που έλαβαν μεγαλύτερη δόση είχαν και μεγαλύτερη απώλεια βάρους σε σχέση με τα άτομα που έλαβαν μέτρια καθημερινή δόση. Παράλληλα, η μελέτη ανέδειξε ότι η χορήγηση κύμινου βελτίωσε και τοις δείκτες σακχάρου και λιπιδίων του αίματος. Αν και ο μηχανισμός που εξηγεί την επίδραση αυτή δεν είναι αποσαφηνισμένος, όμως φαίνεται ότι τα αποτελέσματα αυτά δεν μπορούν να επιτευχθούν αν προσθέσουμε απλώς κύμινο στη συνήθη δίαιτα μας και μάλλον η συμπληρωματική χορήγηση θα πρέπει να εξεταστεί.
Είναι διαφορετικό το Μαύρο Κύμινο;
Με τον όρο μαύρο κύμινο αναφερόμαστε στους σπόρους του φυτού Nigella. Αντίστοιχα, με το κύμινο χρησιμοποιείται ευρέως στην Ασία και στην Αγιουβερδική ιατρική, κυρίως για τη θεραπεία γαστρεντερικών διαταραχών. Επιπλέον, μελέτες δείχνουν ότι η χορήγηση μαύρου κύμινου συμβάλλει τόσο στην απώλεια σωματικού βάρους όσο και στη βελτίωση των επιπέδων λιπιδίων του αίματος. Γι’ αυτό το λόγο πολύ συχνά συγχέεται με το κύμινο.
