Τι είναι η ασπαρτάμη;
Η ασπαρτάμη είναι μία τεχνητή, μη θρεπτική, γλυκαντική ουσία, η οποία κυκλοφορεί στην αγορά με διάφορα εμπορικά ονόματα και χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο της ζάχαρης. Στον οργανισμό η ασπαρτάμη διασπάται σε αμινοξέα (ασπαρτικό οξύ και φαινυλαλανίνη) και σε ίχνη μεθανόλης. Τα συστατικά αυτά βρίσκονται φυσικά και σε διάφορα άλλα τρόφιμα τα οποία καταναλώνουμε στην καθημερινότητά μας όπως, το κρέας, το γάλα, τα φρούτα και τα λαχανικά. Η ασπαρτάμη, όπως και η ζάχαρη, αποδίδει περίπου 4 kcal/g. Η βασική διαφορά της ασπαρτάμης είναι ότι η γλυκύτητά της ξεπερνάει κατά περίπου 200 φορές αυτή της ζάχαρης, με αποτέλεσμα να απαιτείται εξαιρετικά μικρή ποσότητα ασπαρτάμης για να αποδοθεί η ίδια γλυκιά γεύση με τη ζάχαρη. Για το λόγο αυτό, στην πράξη, η θερμιδική αξία της ασπαρτάμης είναι μηδαμινή.
Η ασπαρτάμη χρησιμοποιείται εκτενώς για περισσότερα από 20 χρόνια στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών για να προσδώσει τη γλυκιά γεύση σε διάφορα προϊόντα όπως τα αναψυκτικά, τα επιδόρπια γιαουρτιού, τις τσίχλες και πολλά άλλα, καθώς και σε μία πληθώρα προϊόντων μειωμένων θερμίδων (light). Μπορείτε εύκολα να αναγνωρίσετε την ύπαρξή της μέσα στα τρόφιμα, καθώς η παρουσία της υποδηλώνεται είτε με την ονομασία της είτε με τον αριθμό Ε 951 στα συστατικά του τροφίμου.
Είναι ασφαλής η χρήση της ασπαρτάμης;
Η ασπαρτάμη, όπως και οι υπόλοιπες γλυκαντικές ουσίες που ταξινομούνται ως πρόσθετα τροφίμων, υπόκεινται σε ενδελεχή έρευνα για την ασφάλειά τους προτού κυκλοφορήσουν στο εμπόριο, όπως ορίζει αυστηρά η Ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Εξαιτίας της παλαιότητάς της, η ασπαρτάμη, αποτελεί την πιο εκτενώς μελετημένη γλυκαντική ουσία, με περισσότερες από 200 επιστημονικές μελέτες να υποστηρίζουν την ασφάλειά της
Συγκεκριμένα, η πρώτη αξιολόγηση για την ασφάλεια της ασπαρτάμης δημοσιεύτηκε το 1984 από την Επιστημονική Επιτροπή Τροφίμων (ΕΕΤ) και επαναεπιβεβαιώθηκε το 2002. Η τελευταία δημοσίευση από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) ήρθε το 2009, όπου επιβεβαίωσε για ακόμα μία φορά την ασφάλεια της ασπαρτάμης, καθώς από όλες τις μελέτες που είχαν δημοσιευτεί μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν υπήρξε καμία ένδειξη καρκινογόνου δράσης. Επίσης, την έγκρισή τους για χρήση της ασπαρτάμης έχουν δώσει και άλλοι επίσημοι φορείς, όπως η μικτή επιτροπή εμπειρογνωμόνων των οργανισμών FAO/WHO για τα πρόσθετα, η Υπηρεσία Προτύπων Τροφίμων του Ηνωμένου Βασιλείου (FSA) και η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (FDA).
Παρόλα αυτά, η ασπαρτάμη συνεχίζει να διεγείρει μία έντονη διαμάχη σχετικά με την ασφάλειά της. Ο λόγος είναι ορισμένες παλαιότερες μελέτες σε πειραματόζωα αλλά και σε ανθρώπους οι οποίες υποστηρίζουν τη συσχέτιση της ασπαρτάμης τόσο με καρκίνο όσο και με πρόωρο τοκετό. Οι επίσημοι φορείς αμφισβητούν τα ευρήματα αυτών των ερευνών και επιμένουν στα θετικά συμπεράσματά τους για την ασπαρτάμη. Το σίγουρο είναι ότι το κεφάλαιο με την ασφάλεια της ασπαρτάμης δεν έχει κλείσει και απαιτείται περαιτέρω έρευνα, σωστά σχεδιασμένη για να εκμηδενίσουμε τις τυχόν αμφιβολίες που μπορεί να υπάρχουν.
Πόση ασπαρτάμη μπορούμε να καταναλώνουμε;
Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (FDA) έχει ορίσει ότι η Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη (ADI) για την ασπαρτάμη είναι τα 50mg ανά κιλό σωματικού βάρους. Οι αντίστοιχοι φορείς στην Ευρώπη, όπως η μικτή επιτροπή εμπειρογνωμόνων των οργανισμών FAO/WHO για τα πρόσθετα, έχουν ορίσει το όριο στα 40mg ανά κιλό σωματικού βάρους. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι για να καταναλώσει ένας ενήλικας την ποσότητα αυτή, θα πρέπει να καταναλώσει περίπου 12 κουτάκια αναψυκτικού τύπου light την ημέρα ή περίπου 80 δισκία γλυκαντικού ασπαρτάμης.
Ειδικές οδηγίες για συγκεκριμένες ομάδες καταναλωτών
Αν και όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, δεν υπάρχουν στοιχεία που να ενοχοποιούν την ασπαρτάμη, η χρήση της είναι καλό να αποφεύγεται από άτομα που πάσχουν από φαινυλκετονουρία. Πρόκειται για μία σπάνια μεταβολική ασθένεια, τα άτομα της οποίας δεν έχουν τη δυνατότητα να μεταβολίσουν το αμινοξύ φαινυλαλανίνη. Η φαινυλαλανίνη ελευθερώνεται στον οργανισμό έπειτα από κατανάλωση ασπαρτάμης, για το λόγο αυτό τα άτομα με φαινυλκετονουρία θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωσή της. Επίσης, η κατανάλωση ασπαρτάμης θα πρέπει να αποφεύγεται στα παιδιά και στις εγκύους, καθώς οι δύο αυτές ομάδες ανθρώπων έχουν αυξημένες θερμιδικές απαιτήσεις, σε αντίθεση με την ασπαρτάμη η οποία δεν έχει καμία θερμιδική αξία. Τέλος, η κατανάλωση ασπαρτάμης θα πρέπει να αποφεύγεται στα μωρά, καθώς δεν υπάρχουν έρευνες που να υποστηρίζουν την ασφάλειά της σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.
