Όταν πριν από λίγο καιρό μου προτάθηκε η συγγραφή αυτό του άρθρου, ειλικρινά, εντυπωσιάστηκα όταν συνειδητοποίησα πόσο συχνά καλούμαι να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Ακόμα πιο εντυπωσιακό ήταν, το ότι αντιλήφθηκα, πως η απάντηση που θα έδινα σε κάποιον ο οποίος προσπαθεί να βελτιώσει το βάρος του πριν από 10 χρόνια, διαφέρει από αυτή που θα δώσω σήμερα.
Νομίζω πως οι περισσότεροι μεγαλώσαμε βομβαρδιζόμενοι από την «μεγάλη αξία» του πρωινού γεύματος. Αρκετοί μάλιστα πιεστήκαμε, ως παιδιά, να πιούμε οπωσδήποτε το γάλα μας πριν φύγουμε για το σχολείο. Αν και τα παιδιά και οι έφηβοι ανήκουν στους πληθυσμούς εκείνους, στους οποίους η κατανάλωση πρωινού είναι εξαιρετικής σημασίας για την νοητική και σωματική τους υγεία, τα δεδομένα για τους ενήλικες έχουν τα τελευταία χρόνια διαφοροποιηθεί.
Ποια είναι τα ερευνητικά δεδομένα;
Οι περισσότερες από τις μελέτες που μέχρι τώρα υποστήριζαν τη σχέση του πρωινού γεύματος με την απώλεια του βάρους βασίζονταν κυρίως στην παρατήρηση. Οι μελέτες λοιπόν αυτές δε μπορούν να διασφαλίσουν μια σχέση «αιτίας – αποτελεματος» για το πρωινό και την απώλεια του βάρους.
Επιπλέον, όσοι κατανάλωναν πρωινό είχαν γενικότερα καλύτερες διατροφικές συνήθειες όπως και υγιεινότερο τρόπο ζωής, σε σχέση με όσους δεν κατανάλωναν. Είναι πολύ πιθανό λοιπόν, το καλύτερο βάρος και η καλύτερη κατάσταση υγείας των ατόμων αυτών να μην οφείλεται αποκλειστικά στο πρωινό γεύμα, αλλά στο γενικότερο τρόπο ζωής τους. Πρόσφατα δεδομένα, από καλύτερα οργανωμένες μελέτες, αμφισβητούν τη συσχέτιση του πρωινού γεύματος με την απώλεια βάρους, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι η παράλειψή του την ενισχύει.
Από την άλλη πλευρά, η κατανάλωση γεύματος κάποια στιγμή το πρωί πριν από το μεσημεριανό γεύμα, ανεξάρτητα από το πόσο νωρίς αυτό θα καταναλωθεί, οδηγεί σε καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου του αίματος κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ειδικά όσοι καταναλώνουν συστηματικά πρωινό, φαίνεται, ότι ακόμη και η σπάνια παράλειψή του διαταράσσει την ισορροπία αυτή. Επιπλέον, βοηθάει στα καλύτερα επίπεδα ενέργειας και είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη νοητική και σωματική ανάπτυξη παιδιών και εφήβων ενώ ταυτόχρονα τα προφυλάσσει από την πιθανή εμφάνιση Διαβήτη Τύπου ΙΙ.
Ποιοι είναι απαραίτητο να τρώνε πάντα πρωινό;
Άτομα που πρέπει να τρώνε φαγητό, ακόμη και όταν η πείνα τους φαίνεται να αντιτίθεται, είναι:
- παιδιά και έφηβοι
- άτομα με ινσουλινοεξαρτόμενο διαβήτη
- άτομα με ινσουλινοαντίσταση
- συστηματικοί καταναλωτές πρωινού
- όσοι επιθυμούν να έχουν βελτιωμένα επίπεδα ενέργειας
- άτομα στα οποία χορηγείται το πρωί φαρμακευτική αγωγή μαζί με φαγητό
- άτομα με προβλήματα υγείας στο γαστρεντερικό (π.χ γαστρίτιδα, ΓΟΠ κλπ)
- όσοι έχουν αυξημένες ανάγκες θρεπτικών συστατικών (π.χ. εγκυμονούσες και θηλάζουσες)
Οι υπόλοιποι;
Τα σήματα κορεσμού και πείνας που το ανθρώπινο σώμα δίνει είναι εξαιρετικά σημαντικά. Πριν πάρετε την απόφαση της υιοθέτησης ή μη του πρωινού γεύματος σκεφτείτε για ποιο λόγο δεν πεινάτε το πρωί. Μετά από τόσες ώρες νηστείας, δε θα ήταν λογικό το σώμα σας να διαμαρτύρεται; Ο λόγος που αυτό δε συμβαίνει είναι πιθανότατα: η συνήθεια ή η κατανάλωση ενός υπερβολικού βραδινού γεύματος.
Αν λοιπόν αλλάξετε συνήθεια, θα αλλάξει και η απόκριση του σώματός σας. Δεδομένου επίσης του γεγονότος των σημαντικών επιδράσεων που φαίνεται να έχει ένα μικρό γεύμα πριν από το μεσημεριανό, ανεξάρτητα με το αυτό ονομάζεται «πρωινό» ή «σνακ», αξίζει θεωρώ τον κόπο να προσπαθήσετε. Περιμένετε λοιπόν λίγη ώρα μέχρι να νιώσετε ότι η πείνα αρχίζει να εμφανίζεται και καταναλώστε κάτι πριν η πείνα γίνει «ανυπόφορη».
Ποια είναι η σύσταση αυτού του «πρωινού γεύματος» ή «σνακ»;
Είναι σημαντικό να έχουμε πάντα στο μυαλό μας την ανάγκη του ανθρώπινου σώματος για πληθώρα θρεπτικών συστατικών. Μπορούμε λοιπόν το πρωί να διασφαλίσουμε στο σώμα μας κάποια από αυτά, που πιθανότατα δύσκολα θα προμηθευτούμε κατά τη διάρκεια της απαιτητικής ημέρας μας. Φρέσκα φρούτα, λαχανικά, γιαούρτι, ξηροί καρποί και δημητριακά ολικής άλεσης θα μας προσφέρουν ασβέστιο, πρωτεΐνη, φυτικές ίνες, σίδηρο, μαγνήσιο, βιταμίνη C και πολλά ακόμη θρεπτικά συστατικά.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών και η υιοθέτηση ενός υγιεινότερου τρόπου ζωής θα σας διασφαλίσουν ένα υγιές σωματικό βάρος και μια καλύτερη σωματική και πνευματική υγεία.
