Η αρτηριακή πίεση δεν μένει ίδια όλο το χρόνο. Μειώνεται όταν κοιμόμαστε και αυξάνει όταν ξυπνάμε. Επίσης, η αρτηριακή πίεση αυξάνεται όταν είμαστε αγχωμένοι, πολύ δραστήριοι και εκστασιασμένοι.
Το σώμα μας είναι πολύ ευαίσθητο στις αλλαγές της αρτηριακής πίεσης και προσαρμόζει την αρτηριακή μας πίεση, ώστε αρκετό αίμα και οξυγόνο να ρέει προς τον εγκέφαλο, τα νεφρά και τα ζωτικά όργανα. Οι περισσότεροι τύποι υπότασης συμβαίνουν γιατί το σώμα δεν μπορεί να επαναφέρει την αρτηριακή πίεση στο φυσιολογικό ή να το κάνει τόσο γρήγορα. Κάποιοι άνθρωποι έχουν χαμηλή πίεση όλη την ώρα. Δεν έχουν σημάδια, ούτε συμπτώματα, και η αρτηριακή τους πίεση είναι φυσιολογική για αυτούς. Σε άλλα άτομα, συγκεκριμένοι παράγοντες ή καταστάσεις, οδηγούν σε πτώση της πίεσης, με αποτέλεσμα λιγότερο αίμα και οξυγόνο να ρέει προς τα όργανα.
Ποιες οι φυσιολογικές τιμές της αρτηριακής πίεσης;
Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο Καρδιολογίας (AHA) ως υπόταση ορίζεται η απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης κατά 30mmHg από ότι είναι συνήθως αν και συμπτώματα μπορεί να παρατηρηθούν και σε μικρότερη πτώση, της τάξης των 20mmHg. Οι κατώτερες φυσιολογικές τιμές της πίεσης του αίματος είναι 120mmHg για τη συστολική και 80mmHg για τη διαστολική πίεση. Στην υπόταση οι τιμές συνήθως φθάνουν στο 90/60mmHg.
Τύποι υπότασης
Χρόνια ασυμπτωματική
Υπάρχει ο τύπος της χρόνιας ασυμπτωματικής υπότασης, όπου οι ασθενείς δεν έχουν κανένα σύμπτωμα και ούτε ανάγκη για θεραπεία. Η πιο συχνή μορφή της όμως είναι η ορθοστατική υπόταση, κατά την οποία έχουμε πτώση της συστολικής αρτηριακής πίεσης (ΑΠ) > 20 mm Hg, και της διαστολικής > 10 mm Hg, ή και των δύο, κατά την αλλαγή θέσεως του ατόμου από κατακλιμένη σε όρθια θέση ή κατά την παρατεταμένη ορθοστασία. Μπορεί να υπάρχει ανεξαρτήτου ηλικίας, αν και είναι πιο συχνή σε ενήλικες με προβλήματα υγείας. Μια μορφή ορθοστατικής υπότασης, ονομάζεται μεταγευματική υπόταση και εμφανίζεται μετά από ένα μεγάλο γεύμα κυρίως στους ηλικιωμένους με νευρολογικά προβλήματα.
Νευρωνικά μεσολαβούμενη υπόταση
Άλλος τύπος είναι η νευρωνικά μεσολαβούμενη υπόταση, που συμβαίνει όταν το άτομο στέκεται για πολύ ώρα ακούνητο με το αίμα να λιμνάζει στο κάτω μέρος του σώματος. Επίσης, μπορεί να προκύψει σε δυσάρεστες ή εκφοβιστικές συνθήκες. Ο συγκεκριμένος τύπος εμφανίζεται πιο συχνά σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες και μειώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Η πολύ σοβαρή υπόταση, είναι μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση, κατά την οποία η πίεση του αίματος μπορεί να πέσει τόσο χαμηλά όπου ο εγκέφαλος, τα νεφρά και άλλα ζωτικά όργανα δεν μπορούν να αιματωθούν σωστά ώστε να συνεχίσουν να λειτουργούν. Σε αυτή την περίπτωση, η αρτηριακή πίεση πέφτει σε ακόμη πιο χαμηλά επίπεδα, συγκριτικά με τους άλλους τύπους υπότασης. Η συγκοπή μπορεί να είναι θανατηφόρα, αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και κατάλληλα.
Ποια τα αίτια της υπότασης;
Οι αιτίες εμφάνισης της υπότασης είναι διαφορετικές ανάλογα με τον τύπο της. Δύο ή και παραπάνω αιτίες μπορούν να προκαλέσουν την ορθοστατική υπόταση. Ορισμένες από αυτές είναι:
Αφυδάτωση
Η αφυδάτωση αποτελεί έναν από τους πιο συχνούς παράγοντες. Γαστρεντερικές διαταραχές, έντονη άσκηση και εφίδρωση οδηγούν σε μεγάλη απώλεια υγρών και μπορούν να προκαλέσουν αφυδάτωση.
Διαβάστε Επίσης: Αφυδάτωση, Πώς να την αντιμετωπίσετε;
Εγκυμοσύνη
Επίσης, η ορθοστατική υπόταση είναι πολύ συχνή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά εξαφανίζεται μετά τον τοκετό.
Καρδιαγγειακά νοσήματα
Πιο συχνές αιτίες εμφάνισής της αποτελούν τα καρδιακά νοσήματα, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, το έμφραγμα μυοκαρδίου και η βραδυκαρδία.
Νοσήματα ενδοκρινικού συστήματος
Για παράδειγμα ο υποθυρεοειδισμός, ο διαβήτης, η αναιμία και η υπογλυκαιμία.
Διαταραχές ενδοκρινικού συστήματος
Ένα παράδειγμα τέτοιας διαταραχής αποτελεί η νόσος Parkinson.
Φάρμακα
Τέλος, κάποια φαρμακευτική αγωγή για την υπέρταση, μπορεί να προκαλέσει και ορθοστατική υπόταση, όπως τα διουρητικά, οι β αναστολείς και οι αναστολείς καναλιών ασβεστίου καθώς και αγχολυτικά ή αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
Πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν πολύ σοβαρή υπόταση που να οδηγήσει σε συγκοπή, όπως η μεγάλη απώλεια αίματος (εσωτερική ή εξωτερική αιμορραγία), σοβαρές μολύνσεις, σοβαρού βαθμού εγκαύματα, αλλεργικές αντιδράσεις και δηλητηριάσεις, μεγαδόσεις διουρητικών και σοβαρής μορφής νεφρική ανεπάρκεια.
Ποιοι οι παράγοντες κινδύνου;
Η υπόταση μπορεί να επηρεάσει όλες τις ηλικίες. Παρ’ όλ’ αυτά, οι ηλικιωμένοι είναι πιο σύνηθες να εμφανίζουν ορθοστατική και μεταγευματική υπόταση, ενώ τα παιδιά και οι νέοι νευρωνικά μεσολαβούμενη υπόταση.
Άτομα που είναι υπό φαρμακευτική αγωγή με διουρητικά ή άλλα φάρμακα για υπέρταση, έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν υπόταση. Όπως και ασθενείς που είναι κλινήρεις για μεγάλο χρονικό διάστημα, βρίσκονται για πολύ ώρα στη ζέστη ή γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης.
Συμπτώματα της Υπότασης
Αποτέλεσμα της υπότασης είναι η μειωμένη αιμάτωση του εγκεφάλου και της καρδιάς η οποία μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως:
- Ζαλάδες
- Θολή όραση
- Αδυναμία
- Σκοτοδίνη
- Λιποθυμία
- Σύγχυση
- Ναυτία
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει και σε συγκοπή. Για τους περισσότερους, η υπόταση αποτελεί ιατρικό θέμα μόνο αν τα συμπτώματά της οδηγούν ή σχετίζονται με σοβαρές καταστάσεις, όπως οι καρδιακές νόσοι.
Επιπλοκές
Τα συνήθη συμπτώματα είναι κοινά σε όλους τους τύπους υπότασης με πιο συχνό αυτό της ζάλης. Οι περισσότεροι νιώθουν ότι θα λιποθυμήσουν ή μπορεί και να λιποθυμήσουν όντως. Συνήθως τα συμπτώματα δε διαρκούν πολύ και φεύγουν εάν κάποιος καθίσει.
Στην πολύ σοβαρή υπόταση, τα συμπτώματα ποικίλουν αναλόγως με το αίτιο που την προκαλεί. Για να καταλάβουμε αν κάποιος οδηγείται σε συγκοπή, θα πρέπει να διακρίνουμε αν το δέρμα του είναι κρύο και ιδρωμένο. Συχνά είναι χλωμός ή ακόμα και μπλε. Ο σφυγμός του γίνεται γρήγορος και αδύναμος και το άτομο αρχίζει να αναπνέει πολύ γρήγορα. Εάν ένα άτομο, εμφανίζει τέτοια συμπτώματα, θα πρέπει να καλέσουμε άμεσα ιατρική βοήθεια.
Ποια είναι η αντιμετώπισή της;
Η αντιμετώπιση της υπότασης εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Ο στόχος της θεραπείας είναι να επαναφέρει την αρτηριακή πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα και να αποσβέσει τα συμπτώματα. Επίσης, στοχεύει στο να διαχειριστεί μια υποβόσκουσα κατάσταση που προκαλεί την υπόταση.
Η ανταπόκριση στη θεραπεία εξαρτάται από την ηλικία, τη συνολική κατάσταση υγείας, την προσαρμογή του ατόμου στην αλλαγή της φαρμακευτικής αγωγής καθώς και τη θέληση του ατόμου να συμμορφωθεί με τις οδηγίες.
Συνήθως τα συμπτώματα υποχωρούν όταν κάποιος καθίσει ή ξαπλώσει και ανεβάσει τα πόδια του στο επίπεδο της καρδιάς. Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν γρήγορα, τότε θα πρέπει να υπάρξει ιατρική φροντίδα. Οι γιατροί μπορεί να συστήσουν κάποιες απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως οι ασθενείς να σηκώνονται σιγά σιγά από το κρεβάτι ή την καρέκλα, να μη σταυρώνουν τα πόδια τους όταν κάθονται και τα άτομα τα οποία είναι κλινήρεις για μεγάλο χρονικό διάστημα θα πρέπει να κινητοποιούνται σταδιακά.
Επιπρόσθετα, η χρήση καλτσών συμπίεσης καθώς και κάποιες ισομετρικές ασκήσεις όπως να κάθεται κανείς οκλαδών ή να κάνει πιέσεις των γλουτών και κάμψεις μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και να περιορίσει τα συμπτώματα.
Διατροφική αντιμετώπιση της υπότασης
Η αντιμετώπιση της υπότασης τις περισσότερες φορές γίνεται με απλές αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής.
Υγρά
Ενδεικτικά, θα πρέπει να αυξηθεί η κατανάλωση υγρών, όπως νερού και ισοτονικών ροφημάτων που περιέχουν ηλεκτρολύτες όπως νάτριο και κάλιο. Ο διατροφικός μύθος ότι η πορτοκαλάδα ανεβάζει την αρτηριακή πίεση, δεν ισχύει, παρά μόνο αν την καταναλώσουμε σε μεγάλες ποσότητες αντί για νερό.
Βιταμίνη C
Η βιταμίνη C που περιέχεται στα εσπεριδοειδή, είναι αντιοξειδωτική βιταμίνη, που βοηθά στην καλύτερη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Ακόμα, περιέχει αρκετή ποσότητα καλίου, που σαν φυσικό διουρητικό, βοηθά στην πτώση της αρτηριακής πίεσης.
Μικρά γεύματα
Θα πρέπει να καταναλώνονται μικρά, χαμηλά σε υδατάνθρακες γεύματα, ειδικά από άτομα με μεταγευματική υπόταση.
Αλάτι
Ακόμα, θα πρέπει να αυξηθεί η κατανάλωση αλατιού με τη σύμφωνη πάντα γνώμη του θεράποντος ιατρού και να γίνει περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ.
Σωματική άσκηση
Επίσης, η ήπια συστηματική άσκηση φαίνεται να επιφέρει θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της υπότασης, προάγοντας το συνολικό αγγειακό τόνο και μειώνοντας τη φλεβική συγκέντρωση.
Χρειάζεται φαρμακευτική αντιμετώπιση;
Στην καθημερινή πρακτική, η υπόταση δεν θεωρείται πάθηση και δεν απαιτεί φαρμακευτική αντιμετώπιση από τη στιγμή που δεν επηρεάζει τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού. Αν όλες οι στρατηγικές αποτύχουν, ενδείκνυται φαρμακευτική αγωγή που αυξάνει την αρτηριακή πίεση, και περιλαμβάνει κορτικοστεροειδή φάρμακα και μιδοδρίνη.
Συνοπτικά, οι γενικές οδηγίες αναφέρουν ότι οι ασθενείς θα πρέπει να μάθουν να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα ή την κατάλληλη βοήθεια πριν αυτά γίνουν απειλητικά για τη ζωή τους.
