Γιάννης 42 ετών
Η εργασία του Γιάννη απαιτεί πολλές ώρες καθιστικής στάσης και είναι αρκετά πιεστική. Ο Γιάννης είναι παχύσαρκος και αυτό τον καθιστά αρκετά δυσκίνητο, με αποτέλεσμα η φυσική δραστηριότητα να περιορίζεται σχεδόν στο μηδέν.
Η διατροφή που ακολουθεί περιλαμβάνει κυρίως γρήγορο φαγητό, αρκετό κόκκινο κρέας και λιπαρά. Τα φρούτα και τα λαχανικά εκλείπουν σχεδόν απο το καθημερινό του διατολόγιο. Πάσχει απο άπνοια ύπνου, γεγονός που έχει αρχίσει και τον φοβίζει αρκετά.
Με μια πρώτη ματιά και διαβάζοντας το σύντομο ιστορικό του Γιάννη, θεωρώ σημαντικής σημασίας το σχολιασμό της υπνικής άπνοιας απο την οποία πάσχει ο Γιάννης, το γεγονός ότι είναι παχύσαρκος καθώς επίσης ο άστατος τρόπος διατροφής που ακολουθεί και η μηδενική του φυσική δραστηριότητα.
Άπνοια Ύπνου
Το σύνδρομο της Αποφρακτικής Υπνικής Άπνοιας (ΑΥΑ), όπως είναι ο ολοκληρωμένος όρος της ασθένειας, χαρακτηρίζεται από συχνές διακοπές της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου (κατά Μ.Ο. 20 δευτερόλεπτα κάθε 2-30 λεπτά) χωρίς αυτό να παρατηρείται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Προσβάλλει περισσότερο τους άνδρες από τις γυναίκες.
Συγκεκριμένα, ο επιπολασμός της ΑΥΑ στους ενήλικες μέσης ηλικίας εκτιμάται ότι είναι 24% στους άνδρες και, 9% στις γυναίκες ενώ, το 7% του γενικού πληθυσμού φαίνεται ότι εμφανίζει μέτρια έως σοβαρή ΑΥΑ
Συμπτώματα
Τα συμπτώματά της ΑΥΑ είναι:
- το ροχαλητό, σε πολλές περιπτώσεις πολύ έντονο,
- οι πρωινοί πονοκέφαλοι,
- η κόπωση κυρίως κατά τη διάρκεια της μέρας,
- η έλλειψη συγκέντρωσης.
Η διαταραχή φαίνεται ότι συνδέεται και με παθολογικές καταστάσεις όπως η αυξημένη αρτηριακή πίεση, η αντίσταση στην ινσουλίνη, η δυσλιπιδαιμία, το εγκεφαλικό επεισόδιο κ.α., ενώ ολοένα και περισσότερο φαίνεται να αναγνωρίζεται ως αίτιο καρδιαγγειακής θνησιμότητας.
Μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής
Αναπνοή
Οι απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση των ήπιων περιπτώσεων ΑΥΑ. Αυτές περιλαμβάνουν την εκμάθηση αναπνοής μέσω της μύτης αντί του στόματος ώστε, να εμποδίζεται η ροή της σιέλου πίσω στο λαιμό και να παρεμποδίζεται με αυτό τον τρόπο η ροή του αέρα. Ακόμη, η διόρθωση υποκείμενων λόγων ρινικής απόφραξης όπως: οι πολύποδες, οι αλλεργίες ή το παρεκκλίνων διάφραγμα, θα βοηθήσουν στη βελτίωση ήπιων περιπτώσεων ΑΥΑ και την καλύτερη εφαρμογή των παραπάνω τεχνικών αναπνοής.
Στάση σώματος
Μερικά άτομα ενδεχομένως να επωφεληθούν από την πλευρική στάση ύπνου απ΄ότι την ύπτια. Η ανύψωση της κεφαλής είτε, του κρεβατιού είτε, η τοποθέτηση περισσότερων μαξιλαριών μπορεί επίσης να βοηθήσει. Αυτού του είδους οι τεχνικές συμβάλλουν στο να μην ‘’πέσει’’ η γλώσσα και η μαλακή υπερώα πίσω στο λαιμό και να παρεμποδιστεί έτσι η ροή του αέρα.
Συνήθειες
Το κάπνισμα, η κατανάλωση οινοπνεύματος όπως και η χρήση ηρεμιστικών (υπνωτικά χάπια και φάρμακα για τον πόνο), καλό θα ήταν να αποφεύγεται. Όλα αυτά αυξάνουν την εμφάνιση περιορισμένης και παρεμποδισμένης ροής αέρα και άπνοιας κατά τον ύπνο.
Παχυσαρκία
Το 60% περίπου των ατόμων που υποφέρουν από υπνική άπνοια είναι υπέρβαρα. Η παχυσαρκία θεωρείται ένας από τους σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη και την εξέλιξη της ΑΥΑ.
Ο επιπολασμός της ΑΥΑ σε παχύσαρκους ή σοβαρά παχύσαρκους ασθενείς, είναι σχεδόν διπλάσιος από αυτόν των ασθενών με φυσιολογικό βάρος
Το ποσοστό εμφάνισης ΑΥΑ στους υπέρβαρους άνδρες κυμαίνεται στο 40% και αυτό αυξάνεται σε 40-90% στους παχύσαρκους άνδρες με ΔΜΣ μεγαλύτερο από 40 kg / m². Τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα έχουν επομένως περισσότερες πιθανότητες ανάπτυξης άπνοιας κατά τον ύπνο. Στην πραγματικότητα, περισσότερο από το 60% των ασθενών που παρουσιάζονται για διαγνωστική αξιολόγηση του ύπνου είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
Άτομα με ήπια ΑΥΑ, που αυξάνουν κατά 10% το αρχικό τους βάρος διατρέχουν έξι φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εξέλιξης της ΑΥΑ σε πιο σοβαρή μορφή, ενώ ίση απώλεια σωματικού βάρους μπορεί να οδηγήσει σε μια βελτίωση της σοβαρότητας της ΑΥΑ άνω του 20%. Επομένως, η απώλεια βάρους είναι πολύ σημαντική στην ΑΥΑ: μείωση του σωματικού βάρους κατά 10% -15% έχει σαν αποτέλεσμα μείωση κατά 30% -50% της σοβαρότητας της άπνοιας κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη αυξάνεται όταν το άτομο εμφανίζει υπερβολικό λίπος στη κοιλιά. Το ίδιο περίπου ισχύει και για την άπνοια ύπνου. Η ύπαρξη περίσσειας λίπους γύρω από το λαιμό, τη μέση και την κοιλιά αυξάνει τις πιθανότητες άπνοιας ύπνου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το υπερβολικό λίπος στις περιοχές αυτές μπορεί να περιορίσει περαιτέρω τον αεραγωγό και να κάνει έτσι την αναπνοή πιο δύσκολη. Η απώλεια λίπους μπορεί επομένως να βοηθήσει τους ασθενείς με άπνοια ύπνου.
Διατροφή και φυσική δραστηριότητα
Απώλεια σωματικού βάρους
Αναγνωρίζοντας ότι η παχυσαρκία αποτελεί σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης ΑΥΑ , η απώλεια σωματικού βάρους, μέσω ισορροπημένης διατροφής και άσκησης, αποτελεί το κλειδί για την επίτευξη του στόχου. Η Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής του Ύπνου (American Academy of Sleep Medicine ) συνιστά απώλεια βάρους μέσω της αλλαγής του τρόπου ζωής (π.χ. αλλαγή στη διατροφή και την άσκηση) ως μέρος της συμπεριφορικής θεραπείας για τη βελτίωση του δείκτη άπνοιας-υπόπνοιας (AHI) σε παχύσαρκους ασθενείς με ΑΥΑ. Φαίνεται ότι η υιοθέτηση του μεσογειακού τρόπου διατροφής σε συνδυασμό με τη σωματική δραστηριότητα μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση ορισμένων συμπτωμάτων της υπνικής άπνοιας.
Μεσογειακή διατροφή
Αποτελέσματα έρευνας έδειξαν ότι άτομα που ακολούθησαν το μεσογειακό πρότυπο διατροφής σε συνδυασμό με φυσική δραστηριότητα μείωσαν τα συμπτώματα της άπνοιας κατά τη διάρκεια του σταδίου REM του ύπνου (γνωστός και ως ύπνος γρήγορων κινήσεων των ματιών είναι το πέμπτο στάδιο του ύπνου και χαρακτηρίζεται από γρήγορες κινήσεις των ματιών, από εγκεφαλικά κύματα που δείχνουν ενεργοποιημένα και μοιάζουν με πολύ ελαφρύ ύπνο ή με την εγρήγορση, αλλά και από βαθιά χαλάρωση των μυών). Σημαντική ήταν εκτός από την μείωση του σωματικού βάρους και η μείωση του κοιλιακού λίπους.
Η υιοθέτηση ενός ισορροπημένου τρόπου διατροφής και άσκησης φαίνεται να αποτελεί το κλειδί για την αντιμετώπιση και κυρίως πρόληψη πολλών ασθενειών. Ο Γιάννης με τη βοήθεια ενός ειδικού, στην προκειμένη περίπτωση ενός διαιτολόγου, που σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό του και το γυμναστή του, θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει με επιτυχία τόσο την απώλεια του πλεονάζοντος σωματικού του βάρους αλλά κυρίως να ακολουθήσει έναν ισορροπημένο τρόπο διατροφής και ζωής εν γένει με απώτερο σκοπό την καλυτέρευση των συμπτωμάτων άπνοιας ύπνου.
