Εισαγωγή
Στην ομπρέλα των μαχητικών αθλημάτων εντάσσονται αυτά τα οποία οι αθλητές αγωνίζονται ο ένας απέναντι στον άλλον, ενώ υπάρχει σωματική επαφή, σύμφωνα με τους κανόνες του εκάστοτε αθλήματος και της εν λόγο διοργάνωσης. Οι αθλητές αγωνίζονται σύμφωνα με το σωματικό τους βάρος, ανάλογα με τις κατηγορίες του κάθε αθλήματος. Ενδεικτικά κάποια από τα κυριότερα μαχητικά αθλήματα είναι:
- Πάλη
- Τζούντο
- Kick boxing
- Καράτε
- Ταεκβοντό
Η διατροφή έχει σημαντικό ρόλο στη μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης, πόσο μάλλον σε αθλήματα στα οποία υπάρχει ανάγκη για επίτευξη ενός συγκεκριμένου βάρους στόχου, ενώ παράλληλα η υποστήριξη των αθλητών διατροφικά είναι μείζονος σημασίας λόγω του απαιτητικού προτύπου ζωής που έχουν.
Ενεργειακές ανάγκες
Ο πρωταρχικός ρόλος της αθλητικής διατροφής είναι η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των ατόμων. Τα μαχητικά αγωνίσματα εντάσσονται στα υψηλής έντασης αθλήματα και οι ενεργειακές ανάγκες των αθλητών κυμαίνονται ανάλογα με τον αριθμό και την ένταση των προπονήσεων.
Μακροθρεπτικά συστατικά
Το "στοίχημα", είναι η βελτιστοποίηση της απορρόφησης και χρήσης των μακροθρεπτικών συστατικών, μέσω του προσδιορισμού της ιδανικότερης ώρας κατανάλωσής τους ανάλογα με το προπονητικό πρόγραμμα.
Υδατάνθρακες
Η κυριότερη πηγή ενέργειας είναι οι υδατάνθρακες. Αυτοί αποθηκεύονται με τη μορφή γλυκογόνου στον οργανισμό, του οποίου τα επίπεδα μειώνονται σημαντικά κατά τη διάρκεια της άσκησης. Επομένως, είναι σημαντικό ο οργανισμός να διαθέτει τα απαραίτητα αποθέματα, με στόχο την υποστήριξη της κάθε προπόνησης.
Οι υδατάνθρακες αποτελούν το σημαντικότερο μακροθρεπτικό συστατικό, του οποίου η προ-προπονητική πρόσληψη, θα συμβάλλει στη μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης.
Έχει καταγραφεί πως οι αθλητές που προπονούνται περισσότερες από μία φορά την ημέρα, προτιμούν πηγές υδατανθράκων υψηλού γλυκαιμικού δείκτη.
Τέλος, εξίσου σημαντική είναι και η πρόσληψη υδατανθράκων μεταπροπονητικά, καθώς αναπληρώνουν τις αποθήκες γλυκογόνου του οργανισμού και τον εφοδιάζουν για την επόμενη προπόνηση.
Πρωτεΐνη
Μία "δίαιτα που απευθύνεται σε αθλητές", στηρίζεται σημαντικά στην πρωτεΐνη, συγκριτικά με μία "συμβατική".
Αποκατάσταση μυικής φθοράς
Αυτό συμβαίνει καθώς, το μακροθρεπτικό συστατικό αυτό, χρησιμοποιείται από τον οργανισμό για να αποκαταστήσει τη μυϊκή φθορά που πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια των επαναλαμβανόμενων και εξαντλητικών προπονήσεων.
Απαραίτητα αμινοξέα
Ειδικότερα, έμφαση θα πρέπει να δοθεί – εκτός από τη συνολική ημερήσια πρωτεϊνική πρόσληψη – στα τρόφιμα που περιέχουν τα απαραίτητα για τον οργανισμό αμινοξέα, δηλαδή αυτά που δεν μπορεί να συνθέσει και θα πρέπει να τα προσλάβει από την τροφή.
Η πρωτεϊνική πρόσληψη είναι μείζονος σημασίας στην υποστήριξη ενός αθλητή, και δει μαχητικών αθλημάτων.
Λίπος
Ω-3 λιπαρά οξέα
Αν και κυριαρχεί η πεποίθηση πως το διαιτητικό λίπος δεν έχει θέση στη ζωή ενός αθλητή, αυτή ανατρέπεται από τα ω-3, καθώς αποτελούν είδος προσλαμβανόμενου λίπους, που σε κατάλληλες ποσότητες δρουν ευεργετικά και ενισχύουν την αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση του οργανισμού.
Κορεσμένα και trans λιπαρά
Αντίθετη δράση, έχουν τα κορεσμένα και τα trans λιπαρά, όπως και στον γενικό πληθυσμό, αποτελούν επιβαρυντικό παράγοντα για την υγεία των αθλητών και συστήνεται η αποφυγή τους.
Νερό
Η αφυδάτωση είναι συνοδή πολλών προβλημάτων και η έντονη άσκηση είναι επιβαρυντικός παράγοντας ως προς αυτή, καθώς αποβάλλονται μεγάλες ποσότητες υγρών.
Συνεπώς, η αναπλήρωση και αποκατάσταση των φυσιολογικών τους επιπέδων στον οργανισμό, δε θα πρέπει να παραλείπεται. Στην περίπτωση αυτή, θα υπάρξει αρνητική επίδραση αφενός στην αθλητική απόδοση και αφετέρου στην συνολική υγεία του οργανισμού.
Συμπληρώματα
Μεγάλο μέρος της έρευνας έχει αφιερωθεί στον προσδιορισμό συμπληρωμάτων (εργογόνων ή μη) που θα μεγιστοποιήσουν την αθλητική απόδοση και θα συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας του αθλητή. Ενδεικτικά κάποια πιστοποιημένα συμπληρώματα που κρίνονται ασφαλή για τους αθλητές μπορεί να είναι:
- Κρεατίνη
- Καφεΐνη
- Βιταμίνες συμπλέγματος Β
- Βιταμίνη D
- Ασβέστιο
- Ω-3
- Αμινοξέα διακλαδισμένης αλύσου (BCAAs)
Τα συμπληρώματα δρουν ευεργετικά στο μεγαλύτερο μέρος τους. Ωστόσο, θα πρέπει τα άτομα που τα χρησιμοποιούν να είναι ευαισθητοποιημένα ως προς τη δοσολογία και τη διάρκεια χρήσης τους. Ακόμη, θα πρέπει να αποκλείεται η περιεκτικότητά τους σε απαγορευμένες - παράνομες ουσίες, καθώς αυτές έχουν αρνητικές επιδράσεις για τον οργανισμό.
Μείωση βάρους
Στα μαχητικά αθλήματα με κατηγορίες βάρους, συχνό φαινόμενο αποτελεί η απότομη μείωση του σωματικού βάρους, με στόχο τη συμμετοχή σε χαμηλότερη κατηγορία.
Παρέμβαση στη Διατροφή
Οι στρατηγικές που ακολουθούνται από τους αθλητές για απώλεια βάρους είναι δύο ειδών:
- Πραγματοποίηση σε βάθος χρόνου της παρέμβασης στη διατροφή
- Παρέμβαση στη διατροφή ακαριαία μέσα σε λίγες μόνο ημέρες
Οι δύο προσεγγίσεις, επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο την αθλητική απόδοση, αλλά και στις δύο περιπτώσεις εμφανίζουν αρνητική συσχέτιση με αυτή. Συχνή είναι η εμφάνιση τραυματισμών, ως απόρροια της ελλιπούς διατροφικής υποστήριξης της σωματικής εξάντλησης.
Αύξηση Προπονητικού όγκου
Η πιο συχνή μέθοδος απώλειας σωματικού βάρους που χρησιμοποιείται στα μαχητικά αθλήματα, είναι η αύξηση του προπονητικού όγκου αλλά και της έντασης, με ταυτόχρονη μείωση της ενεργειακής πρόσληψης και της πρόσληψης υγρών.
Ωστόσο, έχουν καταγραφεί και άλλες προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται με στόχο τη μείωση βάρους, όπως η δίαιτα χαμηλή σε νάτριο και η εξάντληση αποθεμάτων γλυκογόνου.
Συμπέρασμα
Ο ρόλος της διατροφής ως υποστηρικτικό παράγοντα στο εξαντλητικό πρότυπο ζωής ενός αθλητή, είναι πολύ σημαντικός και σύμμαχό της μπορούν να αποτελέσουν τα συμπληρώματα. Ωστόσο, η χρήση αυτών θα πρέπει να γίνεται με προσοχή για να αποφευχθεί η αντιστροφή της δράσης τους.
Τέλος, οι διατροφικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται από αθλητές μαχητικών αθλημάτων για απώλεια βάρους, δεν είναι, ως επί των πλείστων, σύμφωνες με τις διατροφικές συστάσεις των αθλητών και μπορεί να αποβούν επιζήμιες.
Σε κάθε περίπτωση, η εκάστοτε προσέγγιση θα πρέπει να εξατομικεύεται και να παρέχεται η κατάλληλη επιστημονική υποστήριξη.
