Εισαγωγή
Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα φαινόμενα των τελευταίων χρόνων είναι η συνεχής γήρανση του πληθυσμού, με συνέπειες σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας . Αυτή η τάση αναμένεται να συνεχιστεί, με αύξηση 4,4 ετών κατά μέσο όρο έως το 2040 σε 195 έθνη.
Η γήρανση συχνά συνοδεύεται από προοδευτική απώλεια της φυσιολογικής ακεραιότητας, η οποία καθιστά το άτομο πιο ευάλωτο σε χρόνιες ασθένειες.
Η τροχιά της γήρανσης είναι ευέλικτη και μπορεί να ρυθμιστεί από διατροφικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του μαγνησίου, και άλλων καθοριστικών παραγόντων του τρόπου ζωής.
Τι είναι το μαγνήσιο?
Το μαγνήσιο είναι ένα θεμελιώδες μέταλλο, απαραίτητο για πολλές κυτταρικές διεργασίες, όπως οι εξής:
- Οξειδωτική φωσφορυλίωση
- Ενζυματικές αντιδράσεις
- Παραγωγή ενέργειας
- Σύνθεση και Σταθερότητα των νουκλεϊκών οξέων
- Πρωτεϊνική σύνθεση
- Μεταβολισμός υδατανθράκων
Η επάρκεια μαγνησίου είναι απαραίτητη για τα όργανα και τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος. Η ανεπάρκεια του είναι συχνή στα τέλη της ζωής και έχει συσχετιστεί με διάφορες χρόνιες ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.
Μαγνήσιο και φλεγμονή
Η χρόνια ανεπάρκεια μαγνησίου έχει συνδεθεί με υπερβολική παραγωγή φλεγμονωδών δεικτών και ελεύθερων ριζών, προκαλώντας χρόνια φλεγμονώδη κατάσταση. Δεδομένου ότι η διαδικασία της γήρανσης σχετίζεται με την χρόνια φλεγμονή θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι η ανεπάρκεια μαγνησίου συμβάλλει σε αυτήν.
Κύριες αιτίες υπομαγνησιαιμίας στους ηλικιωμένους
- Χαμηλή διατροφική περιεκτικότητα σε μαγνήσιο (συνήθως στη Δυτικού τύπου δίαιτα)
- Αυξημένη απέκκριση στα ούρα
- Μειωμένη εντερική απορρόφηση λόγω πολλών παθολογικών και ιατρογενών καταστάσεων
Διατροφικές πηγές Μαγνησίου
- Πράσινα λαχανικά
- Δημητριακά ολικής άλεσης
- Όσπρια
- Ξηροί καρποί
- Κακάο
Σκοπός
Ο σκοπός αυτής της ανασκόπησης είναι να δείξει τη συσχέτιση του μαγνησίου με τα χαρακτηριστικά της γήρανσης ώστε να εξηγηθούν καλύτερα οι επιπτώσεις του μαγνησίου στη διαδικασία της γήρανσης και στις χρόνιες ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.
Αποτελέσματα
Παρακάτω θα δούμε συνοπτικά τα χαρακτηριστικά της γήρανσης και την συσχέτιση τους με την έλλειψη μαγνησίου:
Γονιδιωματική αστάθεια
Αναφέρεται σε μια αυξημένη προδιάθεση για γονιδιωματικές τροποποιήσεις. Το μαγνήσιο αποδείχθηκε ότι είναι απαραίτητο για την πιστότητα της αντιγραφής, συμβάλλει στη σταθεροποίηση του συγκροτήματος της χρωματίνης σε όλο τον κυτταρικό κύκλο, εμπλέκεται στη δευτερογενή και τριτογενή δομή του DNA καθώς επίσης σταθεροποιεί τη διαμόρφωση του DNA.
Φθορά τελομερών
Το μαγνήσιο επηρεάζει τη δομή και την ακεραιότητα της τελομερικής χρωματίνης και εμπλέκεται επίσης στη ρύθμιση της τελομεράσης η οποία μπορεί να αποτρέψει την βράχυνση των τελομερών και άρα την γήρανση
Επιγενετικές αλλοιώσεις
Η έλλειψη μαγνησίου έχει αποδειχθεί ότι επιδρά αρνητικά στο επιγονιδίωμα. Ακόμη και οι σύντομες περίοδοι διατροφικής στέρησης μαγνησίου έχει βρεθεί ότι μειώνουν σημαντικά την τελομεράση και αυξάνουν την πρωτεΐνη p53 και τη σφιγγομυελινάση στα καρδιακά μυικά κύτταρα, ένα θέμα που σχετίζεται με σημαντικές γονιδιωματικές αλλαγές κατά τη γήρανση αλλά και με τη γένεση καρδιαγγειακών παθήσεων.
Απώλεια πρωτεόστασης
Η ανεπάρκεια μαγνησίου μπορεί να προκαλέσει νευρολογικές διαταραχές λόγω συσσώρευσης λανθασμένων, ξεδιπλωμένων ή συσσωματωμένων πρωτεϊνών.
Απορρυθμισμένη ανίχνευση θρεπτικών ουσιών
Τα χαμηλά ενδοκυτταρικά επίπεδα μαγνησίου διαταράσσουν την ενεργοποίηση όλων των κινασών στη σηματοδότηση της ινσουλίνης και αυξάνουν το οξειδωτικό στρες, δημιουργώντας αντίσταση στην ινσουλίνη και τις σχετικές καταστάσεις: μεταβολικό σύνδρομο, δυσανεξία στη γλυκόζη και T2D
Μιτοχονδριακή δυσλειτουργία
Η διατάραξη της μιτοχονδριακής ομοιόστασης μαγνησίου μειώνει την παραγωγή ΑΤΡ, μεταβάλλει το δυναμικό της μεμβράνης και εντείνει το οξειδωτικό stress.
Κυτταρική γήρανση
Ορισμένες κυτταρικές αλλοιώσεις που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της γήρανσης είναι ανάλογες με αυτές της έλλειψης μαγνησίου, οι οποίες περιλαμβάνουν: μειωμένη προστασία έναντι βλάβης από οξειδωτικό στρες, εξέλιξη του κυτταρικού κύκλου και αυξημένες πιθανότητες έκφρασης πρωτοογκογονιδίων και παραγόντων μεταγραφής.
Εξουθένωση βλαστοκυττάρων
Η ανεπάρκεια μαγνησίου αυξάνει τη μεταγραφή των δεικτών πολλαπλής ισχύος και των ειδικών για τον ιστό μεταγραφικών παραγόντων σε ανθρώπινα οστικά μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα (MSC) που προέρχονται από λιπώδη ιστό που εκτίθενται σε ένα μείγμα φυσικών μορίων, π.χ. υαλουρονικών, βουτυρικών και ρετινοειδών οξέων, που συντονίζουν τη διαφοροποίηση.
Έτσι, η στέρηση μαγνησίου μπορεί να δημιουργήσει στρεσογόνες συνθήκες που ρυθμίζουν την πλαστικότητα των βλαστοκυττάρων και τη δυνατότητα διαφοροποίησης.
Τροποποιημένη διακυτταρική επικοινωνία
Το μαγνήσιο και τα συστήματα μεταφοράς του είναι βασικοί διαμορφωτές της επικοινωνίας των διαφόρων οδών ενδοκυτταρικής σηματοδότησης.
Αυτοφαγία
Το μαγνήσιο είναι απαραίτητο για τις κύριες κυτταρικές διεργασίες, που περιλαμβάνουν τον ενεργειακό μεταβολισμό, τον πολλαπλασιασμό και την απόπτωση.
Μερικοί μηχανισμοί με τους οποίους το μαγνήσιο ρυθμίζει τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό περιλαμβάνουν αναστολείς κυτταρικού κύκλου p53 και p27 και άλλους αρνητικούς ρυθμιστές κυτταρικού πολλαπλασιασμού. Ωστόσο, τα στοιχεία για το ρόλο του μαγνησίου στην κυτταρική απόπτωση παραμένουν αβέβαια.
Δυσβίωση
Αν και μέχρι στιγμής υπάρχουν λίγες μελέτες που διερευνούν τη σχέση μεταξύ μαγνησίου και σύνθεσης μικροχλωρίδας, ορισμένες έρευνες προτείνουν ότι η μικροχλωρίδα του εντέρου θα μπορούσε να είναι ενδιάμεση, συνδέοντας την πρόσληψη μαγνησίου με ορισμένες παθήσεις που σχετίζονται με την ηλικία.
Η μικροχλωρίδα του εντέρου, καθώς και το μαγνήσιο, έχουν συνδεθεί με ψυχικές παθήσεις, όπως η κατάθλιψη και οι αγχώδεις διαταραχές. Τρεις πειραματικές μελέτες έχουν δείξει ότι το μαγνήσιο έχει σημαντικά θετική επίδραση στη μικροχλωρίδα του εντέρου και στις ψυχικές εκδηλώσεις.
Χρόνια φλεγμονή
Μελέτες in vitro έχουν δείξει ότι οι χαμηλές συγκεντρώσεις μαγνησίου ξεκινούν μια υπερβολική παραγωγή και απελευθέρωση IL-1β και TNF-α, ενεργοποιούν τα φαγοκυτταρικά κύτταρα, ανοίγουν τους διαύλους ασβεστίου και διεγείρουν τη σύνθεση του μονοξειδίου του αζώτου και άλλους φλεγμονώδεις δείκτες.
Η αυξημένη παραγωγή ROS και η αλλοιωμένη ομοιόσταση του ασβεστίου που προκαλείται από χαμηλά επίπεδα μαγνησίου έχει αποδειχθεί ότι βλάπτει περαιτέρω τη μιτοχονδριακή λειτουργία, αυξάνοντας την απελευθέρωση φλεγμονωδών δεικτών.
Οι επαρκείς συγκεντρώσεις μαγνησίου αναστέλλουν την παραγωγή ROS και την αποκοκκίωση των μαστοκυττάρων, προστατεύουν τα επιθηλιακά κύτταρα και μειώνουν την οξειδωτική και φλεγμονώδη βλάβη στα κύτταρα και τα αιμοφόρα αγγεία.
Συμπεράσματα
Όπως φαίνεται σε αυτή την ανασκόπηση, υπάρχουν ενδείξεις ότι το μαγνήσιο σχετίζεται με όλα τα χαρακτηριστικά της γήρανσης.
Μια βέλτιστη ισορροπία μαγνησίου κατά τη διάρκεια της ζωής κάποιου μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της φλεγμονής και των συνεπειών της.
Ωστόσο, ενώ είναι συνετό να διατηρείται μια επαρκής ισορροπία μαγνησίου μέσω μιας δίαιτας με επαρκή τρόφιμα πλούσια σε μαγνήσιο και/ή συμπληρώματα όταν ενδείκνυται, είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε το γεγονός ότι η διαδικασία γήρανσης είναι περίπλοκη και ότι η διόρθωση μόνο ενός από τους πολλαπλούς καθοριστικούς παράγοντες μπορεί να μην έχει κανένα αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα.
Η πιθανότητα ότι η διατήρηση μιας κατάλληλης ισορροπίας μαγνησίου κατά τη διάρκεια της ζωής μπορεί να γίνει μια φθηνή και ασφαλής στρατηγική που συμβάλλει στην υγιή γήρανση είναι μια ενδιαφέρουσα υπόθεση, η οποία πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω από μελλοντικές καλά σχεδιασμένες μελέτες.
