Εισαγωγή
Η ποιότητα της δίαιτας είναι ένας ισχυρός τροποποιήσιμος παράγοντας, που συμβάλλει στην ανθρώπινη υγεία, μέσω διαφόρων μεταβλητών της. Συνεχής είναι η συζήτηση που πραγματοποιείται ως προς την πρωτεϊνική πρόσληψη και τα οφέλη που αυτή έχει, στην προαγωγή και τη διατήρηση της υγείας, ιδιαίτερα στην τρίτη ηλικία.
Ωστόσο, καθώς η επίτευξη καλής υγείας είναι παράγοντας που χτίζεται σταδιακά κατά τη διάρκεια της ζωής των ανθρώπων, κρίνεται σκόπιμο να μελετηθεί το πώς η πρόσληψή της στη μέση ηλικία, συμβάλλει στη φυσιολογική γήρανση, διατηρώντας τη βέλτιστη λειτουργικότητα και περιορίζοντας την απίσχναση. Ακόμη, η επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης, έχει συσχετιστεί με την καλή γνωσιακή λειτουργία και περιορισμό της γνωσιακής έκπτωσης.
Σκοπός
Η παρούσα μελέτη στόχευσε στο να διαλευκάνει τη συσχέτιση πρόσληψης πρωτεϊνών σε μεσήλικες γυναίκες (νοσηλεύτριες στο επάγγελμα) με την υγιή γήρανση. Η υπόθεση των ερευνητών, συσχέτιζε τη μεγαλύτερη πρόσληψη πρωτεϊνών με αυξημένες πιθανότητες για υγιή γήρανση.
Μεθοδολογία
Το δείγμα της μελέτης αποτελούνταν από γυναίκες μέσης ηλικίας (>60 χρονών), νοσοκόμες στο επάγγελμα, οι οποίες συμμετείχαν στην αντίστοιχη έρευνα «Nurses’ Health Study» (NHS) και παρείχαν τα απαραίτητα δεδομένα. Οι γυναίκες που εμφάνισαν κατά τη διάρκεια της μελέτης, κάποιο χρόνιο μη μεταδιδόμενο νόσημα (π.χ. καρδιαγγειακή πάθηση), αποκλείστηκαν από αυτή καθώς δεν πληρούσαν τα κριτήρια της υγιούς γήρανσης. Συνυπολογίζοντας και τα υπόλοιπα κριτήρια αποκλεισμού (π.χ. πληρότητα του ερωτηματολογίου συχνότητας καταγραφής τροφίμων, δεδομένα πρόσληψης πρωτεϊνών κ.α.), το τελικό δείγμα της μελέτης αποτελούνταν από 48,762 νοσοκόμες εγγεγραμμένες στο ερευνητικό πρωτόκολλο.
-
Αξιολόγηση της δίαιτας: Πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολογίου συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων, το οποίο σταδιακά εμπλουτιζόταν, με στόχο την επαρκή καταγραφή (ενεργειακής και κυρίως πρωτεϊνικής πρόσληψης).
-
Αξιολόγηση υγιούς γήρανσης: Ορίστηκε ως η απουσία 11 χρόνιων νόσων, διαταραχών στη μνήμη, απώλειας σωματικής λειτουργικότητας και διαταραχών ψυχικής υγείας.
-
Αξιολόγηση χρόνιων ασθενειών: Αξιολογήθηκε η εμφάνιση ή απουσία 11 χρόνιων ασθενειών, οι οποίες αποτελούν τις κυριότερες αιτίες θανάτου στις Η.Π.Α. Οι ασθένειες που συμπεριλήφθηκαν, μεταξύ άλλων, ήταν ο Σακχαρώδης Διαβήτης, οι νεφροπάθειες, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, η νόσος Πάρκινσον, τα καρδιαγγειακά νοσήματα κ.α. Οι εθελόντριες που στην τελευταία ανάκληση δεν εμφάνιζαν κάποια από τις 11 παθολογίες, θεωρήθηκαν ελεύθερες νόσου.
-
Υποκειμενική μνήμη: Αξιολογήθηκε μέσω αυτοσυμπληρούμενου ερωτηματολογίου.
-
Σωματική λειτουργικότητα: Η καλή σωματική λειτουργικότητα, ορίστηκε ως απουσία διαταραχής λειτουργικότητας σε καθημερινές δραστηριότητες (π.χ. περπάτημα) και αμελητέες διαταραχές λειτουργικότητας σε έντονες ασκήσεις (π.χ. τρέξιμο και άλλα αθλήματα). Αξιολογήθηκε μέσω επικυρωμένου ερωτηματολογίου.
-
Αξιολόγηση μεταβλητών: Επιπλέον δεδομένα που αντλήθηκαν συμπεριλάμβαναν το μορφωτικό επίπεδο, την οικογενειακή κατάσταση, το κάπνισμα, το ιστορικό χρήσης φαρμάκων και το ιατρικό ιστορικό, τα οποία αξιολογήθηκαν στη συνέχεια.
-
Στατιστική ανάλυση: Η πρωτεϊνική πρόσληψη αξιολογήθηκε με βάση τα δεδομένα που προέκυψαν από το ερωτηματολόγιο συχνότητας καταγραφής τροφίμων και μελετήθηκε και η συσχέτιση μεταξύ ζωικής, φυτικής προέλευσης πρωτεΐνης και υγιούς γήρανσης.
Αποτελέσματα
Ποια ήταν η πρωτεϊνική πρόσληψη των συμμετεχόντων;
Η μέση πρωτεϊνική πρόσληψη των συμμετεχόντων βρέθηκε να είναι 18,3% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης, με το 13,3% να αποτελείται από ζωική πρωτεΐνη, το 3,6% να προέρχεται από πρωτεΐνη από γαλακτοκομικά και το 4,9% να αποτελείται από φυτικής προέλευσης πρωτεΐνη. Η αυξημένη πρωτεϊνική πρόσληψη συσχετίστηκε με κατανάλωση τροφίμων που αποτελούν πηγές της (π.χ. αυγό, ψάρι, γαλακτοκομικά), αλλά και με το μορφωτικό επίπεδο και τη φυσική δραστηριότητα.
Ποια ήταν η συσχέτιση πρόσληψης πρωτεΐνης και φυσιολογικής γήρανσης;
Αναφορικά με τη διαιτητική πρόσληψη πρωτεΐνης και την επίδρασή της στη φυσιολογική γήρανση, θετική συσχέτιση σημείωσε η επαρκής πρόσληψη συνολικής διαιτητικής πρωτεΐνης, ή αυτής προερχόμενης από τα γαλακτοκομικά. Ωστόσο, ελαφρώς αρνητική συσχέτιση, φάνηκε μεταξύ της πρόσληψης ζωικής πρωτεΐνης και την επίτευξη υγιούς γήρανσης. Τέλος, πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα καταγράφηκαν, όταν μελετήθηκε αποκλειστικά η συσχέτιση της διαιτητικής πρόσληψης πρωτεΐνης φυτικής προέλευσης και της επίδρασής της στον υγιή φαινότυπο γήρανσης.
Σωματική λειτουργικότητα και πρόσληψη πρωτεΐνης
Η καλή σωματική λειτουργικότητα, σχετίστηκε θετικά με την πρόσληψη τόσο ζωικής, όσο και φυτικής πρωτεΐνης, ενώ στην ψυχική υγεία, ευεργετική επίδραση είχε η μόνο η κατανάλωση φυτικής προέλευσης πρωτεΐνης. Επιπλέον, αναφέρθηκαν βέλτιστα αποτελέσματα έπειτα από συνδυασμό όλων των ειδών πρωτεΐνης.
Αντικατάσταση πρωτεΐνης από άλλα μακροθρεπτικά συστατικά
Η αντικατάσταση της πρωτεΐνης από άλλα μακροθρεπτικά συστατικά, δε φάνηκε να έχει κάποιο όφελος στην επίτευξη υγιούς γήρανσης, ενώ αντίθετα, μερική αντικατάσταση πηγών υδατανθράκων και λίπους από πηγές πρωτεΐνης, ανέδειξε όφελος ως προς τη σωματική λειτουργικότητα.
Ωστόσο, θα πρέπει να αναφερθεί πως παρατηρήθηκε συσχέτιση της αυξημένης κατανάλωσης (αποκλειστικά) ζωικών πρωτεϊνών, με την εμφάνιση χρόνιων ασθενειών.
Συμπεράσματα
Συνοπτικά, η επαρκής πρωτεϊνική πρόσληψη στη μέση ηλικία, συμβάλλει στην επίτευξη υγιούς γήρανσης (όπως ορίστηκε), φυσικά μέσω μίας συνολικά ισορροπημένης διατροφής.
