Εισαγωγή
Κατηγορίες που υπάρχουν:
-
Οι vegan αποκλείουν την κατανάλωση όλων των ζωικών προϊόντων (κρέας, πουλερικά, ψάρια, αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα).
-
Οι vegetarian αποκλείουν το κρέας, πουλερικά, ψάρια αλλά καταναλώνουν τα υπο-προϊόντα του κρέατος π.χ. αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα).
-
Οι ψαροφάγοι (pescatarian) αποκλείουν το κρέας και τα πουλερικά αλλά καταναλώνουν ψάρια, αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα.
-
Οι flexitarian αποκλείουν περιστασιακά το κρέας και τα πουλερικά αλλά καταναλώνουν ψάρια, αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Το αυξημένο ενδιαφέρον για τη φυτική διατροφή έχει αυξήσει αντίστοιχα την ζήτηση για μια ποικιλία εμπορικά διαθέσιμων εναλλακτικών προϊόντων (π.χ. γάλα φυτικής προέλευσης) κατάλληλα για vegan, χορτοφάγους ή όσους επιθυμούν να μειώσουν την πρόσληψη ζωικών προϊόντων. Έτσι, τα άτομα αυτά έχουν πλέον μια μεγαλύτερη ποικιλία τροφίμων κατάλληλα για τις διατροφικές τους επιλογές από ότι στο παρελθόν. Παρόλα αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν δυσκολίες στην πρόσληψη επαρκών ποσοτήτων ορισμένων μικροθρεπτικών συστατικών όπως το ιώδιο. Πολλά προϊόντα, όπως τα εναλλακτικά προϊόντα κρέατος, δεν είναι συχνά εμπλουτισμένα με ιώδιο. Τα εναλλακτικά γαλακτοκομικά προϊόντα είναι πλέον εμπλουτισμένα με βιταμίνη Β12, D και Ca, αλλά σπάνια με ιώδιο.
Τι είναι το Ιώδιο;
Είναι απαραίτητο για την σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών και ο ΠΟΥ συνιστά πρόσληψη σε 150 μg/ημέρα για τους ενήλικες και 250 μg/ημέρα για τις έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες.
Οι θυρεοειδικές ορμόνες έχουν ζωτικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού, την ανάπτυξη και τη νευρολογική ανάπτυξη του εμβρύου.
Πηγές ιωδίου:
- Ιωδιούχο αλάτι
- Αγελαδινό γάλα
- Γαλακτοκομικά προϊόντα
- Ψάρια και θαλασσινά
- Αυγά
- Εμπλουτισμένα τρόφιμα (π.χ. ψωμί)
Ο αυξημένος κίνδυνος ανεπάρκειας ιωδίου στους vegan και χορτοφάγους επισημάνθηκε από την Επιστημονική Συμβουλευτική Επιτροπή για τη Διατροφή (SACN) το 2014.
Σκοπός
Η παρούσα ανασκόπηση στοχεύει στην αξιολόγηση της πρόσληψης και της κατάστασης ιωδίου σε ενήλικες που ακολουθούν μια vegan ή χορτοφαγική διατροφή, ώστε να αντικατοπτρίζεται η διατροφική κατανάλωση στη σύγχρονη εποχή.
Μέθοδος
Για την ολοκλήρωση αυτής της συστηματικής ανασκόπησης χρησιμοποιήθηκαν τα προτιμώμενα στοιχεία αναφοράς για συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις (PRISMA) και ο κατάλογος ελέγχου μετα-αναλύσεων παρατηρησιακών μελετών (MOOSE). Πραγματοποιήθηκε συστηματική αναζήτηση της βιβλιογραφίας από τις 5 Οκτωβρίου 2020 έως τις 16 Δεκεμβρίου 2022. Συμπεριλήφθηκαν στην μελέτη μόνο ενήλικες άνω των 18 ετών με διατροφικούς περιορισμούς. Η πρόσληψη ή κατάσταση του ιωδίου προσδιορίστηκε με τη συγκέντρωση ιωδίου στα ούρα (UIC) ή με την ανάλυση των διαιτητικών αρχείων. Και εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο, όλες οι άλλες μελέτες που συμπεριλήφθηκαν διεξήχθησαν σε χώρα με USI (παγκόσμια ιωδίωση του αλατιού).
Αποτελέσματα
Συγκέντρωση ιωδίου στα ούρα (UIC). Η συγκέντρωση ιωδίου με βάση την UIC διερευνήθηκε σε πέντε μελέτες με συνολικά 700 συμμετέχοντες.
Οι vegetarian στις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν είχαν την τάση να έχουν διάμεσες τιμές UIC μεγαλύτερες από τους vegan αλλά χαμηλότερες από τους παμφάγους, τους flexitarians και τους pescatarians. Καμία από τις διατροφικές ομάδες που συμπεριλήφθηκαν στην παρούσα ανασκόπηση δεν είχε διάμεσες τιμές UIC εντός του βέλτιστου εύρους για την συγκέντρωση ιωδίου (100-200 μg/l). Οι παμφάγοι, οι flexitarians και οι pescatarians είχαν διάμεσες τιμές UIC εντός του εύρους της ήπιας ανεπάρκειας ιωδίου (50-99 µg/l).
Διατροφική Πρόσληψη Ιωδίου
Η διαιτητική πρόσληψη ιωδίου καταγράφηκε σε εννέα μελέτες και περιλάμβανε 678 συμμετέχοντες. Τα ημερολόγια διατροφής > 3 ημέρες και το FFQ ήταν η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη διατροφική μέθοδος για την αξιολόγηση της πρόσληψης ιωδίου. Καμία από τις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν δεν κατέγραψε προσλήψεις πάνω από το επαρκές εύρος για όλες τις διατροφικές ομάδες. Η ανεπάρκεια ιωδίου αναφέρθηκε σε όλες τις διατροφικές ομάδες στο 75% των κοορτών που αξιολογήθηκαν. Μόνο δύο μελέτες ανέφεραν ότι τουλάχιστον μία διατροφική ομάδα είχε επαρκή μέση πρόσληψη ιωδίου.
Η μεγαλύτερη μέση πρόσληψη ιωδίου και κατάσταση καταγράφηκε στους Νορβηγούς ψαροφάγους. Οι συγγραφείς προτείνουν ότι η μεγαλύτερη πρόσληψη ιωδίου στους ψαροφάγους σε αυτή τη μελέτη οφειλόταν περισσότερο στην κατανάλωση συμπληρωμάτων που περιείχαν ιώδιο παρά σε εκείνη των ψαριών, καθώς αυτό βελτιώνει σημαντικά την κατάσταση ιωδίου.
Τι ισχύει σχετικά με την Ιωδίωση του Αλατιού (USI);
Η συστηματική ανασκόπηση επιβεβαιώνει ότι τα άτομα που ακολουθούν vegan και vegetarian διατροφή, που ζουν σε χώρες χωρίς υποχρεωτική ιωδίωση του αλατιού και δεν καταναλώνουν φύκια ή συμπληρώματα που περιέχουν ιώδιο, εξακολουθούν να έχουν αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας ιωδίου. Οι χορτοφάγοι συμμετέχοντες που ζούσαν στο Ηνωμένο Βασίλειο καταγράφηκε να έχουν τη χαμηλότερη μέση πρόσληψη ιωδίου 17-3 μg/d και 24-4 μg. Οι χορτοφάγοι που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη πρόκληση για την κάλυψη των αναγκών τους σε ιώδιο, διότι μαζί με τον περιορισμό των πλούσιων πηγών ιωδίου από ζωικές πηγές, τα άτομα που επιλέγουν αυτές τις δίαιτες ζουν επίσης σε μια χώρα χωρίς τρέχον πρόγραμμα USI (η ιωδίωση του αλατιού είναι ένας αποτελεσματικός και βιώσιμος τρόπος βελτίωσης της πρόσληψης ιωδίου). Το ιωδιούχο αλάτι μπορεί να αγοραστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά η διαθεσιμότητά του είναι χαμηλή και τείνει να είναι ακριβότερο.
Τι ισχύει για τον Εμπλουτισμό ιωδίου στα εναλλακτικά Προϊόντα;
Μια πρόσφατη μελέτη που διερεύνησε το καθεστώς εμπλουτισμού με ιώδιο των εναλλακτικών γαλακτοκομικών προϊόντων και των εναλλακτικών προϊόντων ψαριού με βάση τα φυτά στο Ηνωμένο Βασίλειο διαπίστωσε ότι μόνο το 28 % των εναλλακτικών προϊόντων γάλακτος και το 6 % των εναλλακτικών προϊόντων γιαουρτιού ήταν εμπλουτισμένα με ιώδιο. Ωστόσο, επί του παρόντος, δεν έχει εφαρμοστεί πολιτική στο Ηνωμένο Βασίλειο για τον υποχρεωτικό εμπλουτισμό με ιώδιο οποιωνδήποτε τροφίμων- ως εκ τούτου, τα άτομα που ακολουθούν χορτοφαγική ή/και vegan διατροφή είναι υπεύθυνα για τον σχεδιασμό της διατροφής τους ώστε να περιλαμβάνουν κατάλληλες πηγές ιωδίου (π.χ. συμπληρώματα ιωδίου).
Τι ισχύει για τα Συμπληρώματα Ιωδίου; Βοηθούν ή όχι τους Χορτοφάγους;
Ένα ποσοστό vegans και χορτοφάγων κατανάλωσαν συμπληρώματα διατροφής τα συμπληρώματα που περιείχαν ιώδιο παρείχαν μεταξύ 140 και 150 μg/d στο συνολικό ιώδιο. Ωστόσο, παρά την κατανάλωσή τους, η πλειονότητα των συμμετεχόντων είχε ανεπαρκή UIC και πρόσληψη ιωδίου κάτω από τη συνιστώμενη. Έτσι, η επίδραση των συμπληρωμάτων που περιέχουν ιώδιο σε πληθυσμούς χορτοφάγων και vegan χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.
Ευάλωτες ομάδες στην 'Ελλειψη Ιωδίου
Οι γυναίκες είναι μια υποομάδα πιο ευάλωτη στις συνέπειες της έλλειψης ιωδίου και έχουν διπλάσιες πιθανότητες από τους άνδρες να υιοθετήσουν μια vegan ή χορτοφαγική διατροφή. Τρεις μελέτες αξιολόγησαν την πρόσληψη ιωδίου ειδικά σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Διαπιστώθηκε ότι η πρόσληψη ιωδίου ήταν χαμηλότερη από τη σύσταση του ΠΟΥ για 150 μg/d. Η μέτρια ανεπάρκεια ιωδίου πριν από τη σύλληψη αυξάνει τον κίνδυνο βρεφικής θνησιμότητας από θνησιγένεια και αποβολή. Επιπλέον, η ανεπάρκεια ιωδίου στη μήτρα μπορεί να διαταράξει τη φυσιολογική νευροανάπτυξη του εμβρύου και να προκαλέσει μη αναστρέψιμες νευρολογικές βλάβες
Συμπέρασμα
- Υπάρχει επείγουσα ανάγκη παρακολούθησης της πρόσληψης και της κατάστασης ιωδίου σε πληθυσμούς που διατρέχουν κίνδυνο, συμπεριλαμβανομένων των νεαρών γυναικών και όσων ακολουθούν vegan ή χορτοφαγική διατροφή.
- Οι vegans και οι χορτοφάγοι που καταναλώνουν φύκια ή συμπληρώματα που περιέχουν ιώδιο εξακολουθούν να έχουν αυξημένο κίνδυνο χαμηλής κατάστασης ιωδίου και έλλειψης του σε σύγκριση με ενήλικες που ακολουθούν λιγότερο περιοριστική διατροφή και ζουν σε χώρες που δεν έχουν υποχρεωτική ιωδίωση του αλατιού.
- Απαιτείται περαιτέρω ευαισθητοποίηση σχετικά με τον κατάλληλο σχεδιασμό μιας χορτοφαγικής ή vegan δίαιτας για την επίτευξη των συστάσεων ιωδίου.
- Η παρούσα ανασκόπησή μας υπογραμμίζει ότι η πρόσληψη ιωδίου πρέπει να αξιολογείται σε διάφορα υποσύνολα του πληθυσμού για τον εντοπισμό ομάδων που διατρέχουν κίνδυνο ανεπάρκειας.
