Το 2007 δημοσιεύτηκε σε επιστημονικό περιοδικό ανοικτής πρόσβασης (PLoS Medicine) μια μελέτη που εξέταζε τη σχέση των πηγών χρηματοδότησης με τα εκπορευόμενα συμπεράσματα-αποτελέσματα σε επιστημονικά άρθρα που συνδέονταν με τη διατροφή.
Ποιο ήταν το συμπέρασμα της μελέτης;
Η εν λόγω επιστημονική μελέτη (L. Lesser, “Relationship between Funding Source and Conclusion among Nutrition-Related Scientific Articles”), έχοντας εξετάσει μελέτες που σχετίζονταν με τρόφιμα (αναψυκτικά, γάλατα, χυμούς), καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «όταν οι βιομηχανίες χρηματοδοτούν επιστημονικές μελέτες που εξετάζουν τρόφιμα τα οποία αυτές πωλούν μπορεί αυτές οι επιστημονικές μελέτες να μεροληπτήσουν υπέρ των προϊόντων». Τέσσερις με οκτώ φορές πιο ευνοϊκά διατείνονταν τα συμπεράσματα επιστημονικών άρθρων που χορηγούνταν από εταιρείες –και είχαν να κάνουν με τα προς πώληση προϊόντα- σε σχέση με άρθρα που δε συνδέονταν με χρηματοδότηση από εταιρείες τροφίμων και ποτών.
Όταν διαβάζω επιστημονικές μελέτες ή βιβλία πάντα κοιτώ από πού έχουν χρηματοδοτηθεί. Αναζητώ ποια είναι η χρηματοδότηση, χωρίς να σημαίνει αυτό ότι είναι πάντα για τα σκουπίδια μια χρηματοδοτούμενη μελέτη.
Πως επηρεάζει η χρηματοδότηση τα αποτελέσματα μιας μελέτης;
Πρόσφατα, μια πολυεθνική σοκολατοβιομηχανία επιχορήγησε μια έδρα στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Δεν άργησε η εν λόγω έδρα να μάς δείξει σημαντικές ανακαλύψεις για τις αρετές του κακάο. Ίσως, βοήθησε αυτή η έδρα να απενοχοποιήσουμε λίγο τη σοκολάτα και να της απονέμουμε δικαιοσύνη, δίνοντας της μια καλύτερη θέση στη διατροφή.
Αντίστοιχα με τη σοκολάτα, και εδώ στη Μεσόγειο, είτε διακρατικά, είτε εθνικά, είτε από εταιρείες βλέπουμε να χρηματοδοτούνται μελέτες σε προϊόντα που παράγουμε, όπως το κρασί, τις σταφίδες, το ελαιόλαδο κ.ά. Δεν είναι πάντα κοντόφθαλμο το συμφέρον, είναι πιο μεγάλο από μια απλή εταιρεία, είναι κάποιες φορές και το συμφέρον για την υγεία μας να βλέπουμε στο φως ζητήματα για την τροφή μας. Ίσως ορισμένες εταιρείες που εμπορεύονταν και παρήγαγαν ελαιόλαδο να λειτούργησαν προσθετικά και να έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στη διασαφήνιση της ωφελιμότητας του εν λόγω προϊόντος για την ανθρώπινη υγεία.
Συμπερασματικά
Ο Μαχάτμα Γκάντι έλεγε ότι «δεν πρέπει να έχεις επιστήμη χωρίς ανθρωπιά και εμπόριο χωρίς ήθος»
Αυτό είναι όντως ένα πολύτιμο και συμπυκνωμένο μήνυμα.. Οκ... Δεν είμαστε σε ένα αγγελικά πλασμένο περιβάλλον. Όσοι εμπλέκονται με αυτό το πολύ σπουδαίο πεδίο που λέγεται επιστήμη της διατροφής είναι σημαντικό να ακολουθούν ορισμένους κανόνες και νόρμες. Και για να βάζουμε τα πράγματα στη σειρά, εδώ στην Ελλάδα οφείλουμε για τον τόπο μας, αλλά και για την υγεία μας (και του κόσμου ολόκληρου) να μιλάμε δημόσια για προϊόντα και τρόφιμα ιεραρχώντας τα πρώτα όσον αφορά την υγεία, το περιβαλλοντικό κόστος.
Πρώτα πρέπει να «κολλάμε παράσημα» σε φυσικά τρόφιμα και ύστερα να μιλάμε για πιθανά οφέλη από συσκευασμένα βιομηχανικά προϊόντα. Πρώτα να ξεκαθαρίσουμε ότι μια πατάτα βραστή είναι συνολικά πιο ωφέλιμη για το μέσο πληθυσμό από επεξεργασμένα δημητριακά (που πιθανότατα μάς έρχονται από μακριά). Έχουμε πολλά «παράσημα» και «πιστοποιητικά υγείας» να δώσουμε σε φυσικά τρόφιμα ακόμα. Όπως έχουμε άλλο ένα χρέος: «Να σφίγγουμε το χέρι θερμά στους αγρότες και τους κτηνοτρόφους, έχουν πολλά να μας πουν και να μας προσφέρουν».
