Η βιταμίνη D και το ασβέστιο είναι δύο μικροθρεπτικά συστατικά ευρέως γνωστά για το ρόλο τους στην υγεία των οστών. Τα τελευταία χρόνια οι έρευνες έχουν επεκταθεί σε πιθανό ρόλο τους σε άλλους μηχανισμούς του σώματος αλλά και στην εκδήλωση ασθενειών. Ο Οργανισμός World Cancer Research Fund πρόσφατα δημοσίευσε τις νέες κατεθυντήριες οδηγίες για το ρόλο της διατροφής στην πρόληψη του καρκίνου, όπου αναφέρεται ότι υπάρχουν «περιορισμένα δεδομένα» που δείχνουν ότι η βιταμίνη D και το ασβέστιο, μέσω διατροφής ή συμπληρωμάτων, ίσως μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.
Ποια πληροφορία προσθέτει η μελέτη «The Vitamin D/Calcium Polyp study»;
Στα πλαίσια των περιορισμένων και συγκεχυμένων πληροφοριών που υπάρχουν, προστέθηκε και η κλινική, τυχαιοποιημένη μελέτη «The Vitamin D/Calcium Polyp study» που έδειξε ότι η καθημερινή χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμίνης D (1000 IU) και/ή ασβεστίου (1200 mg) για 3-5 έτη σε άτομα που είχαν διαγνωσθεί και θεραπευτεί από καρκίνο του παχέος εντέρου δεν είχε επίδραση στον κίνδυνο επανεμφάνισης όγκου στο παχύ έντερο. Οι εθελοντές στη μελέτη αυτή είχαν χωριστεί σε τέσσερις ομάδες: ομάδα ελέγχου, ομάδα που κατανάλωνε συμπληρώματα ασβεστίου μόνο, ομάδα που κατανάλωνε συμπληρώματα βιταμίνης D μόνο και ομάδα που κατανάλωνε και τα δύο συμπληρώματα.
Οι ερευνητές της μελέτης αυτής, γνωρίζοντας ότι η έκφραση γονιδίων που εμπλέκονται στο μεταβολισμό της βιταμίνης D και του ασβεστίου επηρεάζει τα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα, κατέληξαν στο εξής ερώτημα:
Μήπως η έκφραση των γονιδίων αυτών καθορίζει την επίδραση της συμπληρωματικής χορήγησης βιταμίνης D και ασβεστίου στον κίνδυνο επανεμφάνισης όγκου στο παχύ έντερο;
Οι ερευνητές αξιολόγησαν εκ νέου τα δεδομένα της μελέτης αυτής, βάζοντας στην «εξίσωση» την έκφραση (γονότυποι) επτά γονιδίων που εμπλέκονται μεταβολισμό της βιταμίνης D και του ασβεστίου.
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα;
Τα αποτελέσματα βασίζονται σε δεδομένα μόνο από λευκούς μη-Ισπανόφωνους εθελοντές, καθώς οι ερευνητές θέλησαν να αποκλείσουν το ενδεχόμενο ο παράγοντας «φυλή» να επηρεάσει τα αποτελέσματα.
Όσον αφορά τη χορήγηση ασβεστίου, δεν παρατηρήθηκε μεταβολή στον κίνδυνο επανεμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου ανάλογα με την έκφραση κάποιου εκ των γονιδίων που μελετήθηκαν. Ωστόσο, η έκφραση δύο πολυμορφισμών επηρέασε σημαντικά τη σχέση χορήγησης βιταμίνης D και κινδύνου επανεμφάνισης επιθετικού καρκίνου του παχέος εντέρου. Συγκεκριμένα, πρόκειται για την έκφραση στις θέσεις rs7968585 και rs731236 που βρίσκονται στην αλληλουχία που παράγουν τον υποδοχέα της βιταμίνης D.
Σε άτομα με το γονότυπο ΑΑ στη θέση rs7968585, η χορήγηση βιταμίνης D σχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο επανεμφάνισης επιθετικού καρκίνου του παχέος εντέρου κατά 64% ενώ σε όσους είχαν γονότυπο GG ή AG, η χορήγηση βιταμίνης D αύξησε τον κίνδυνο αυτό κατά 41%. Παρόμοια αποτελέσματα και για τη θέση rs731236, όπου σε όσους είχαν το γονότυπο CC η χορήγηση βιταμίνης D μείωνε σημαντικά τον κίνδυνο ενώ σε όσους είχαν το γονότυπο TT αύξανε σημαντικά τον κίνδυνο.
Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα αυτά πρακτικά;
Η μελέτη αυτή έδειξε ότι το γονιδιακό προφίλ ενδέχεται να καθορίζει αν η χορήγηση βιταμίνης D προστατεύει ή όχι έναντι του επιθετικού καρκίνου του παχέος εντέρου. Τα αποτελέσματα αυτά προέρχονται από μια τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη, που αποτελεί το πιο αξιόπιστο ερευνητικό πρωτόκολλο, και είναι ένα σηματικό πρώτο κλινικό δείγμα που μπορεί να καθοριζει ποιοι ωφελούνται από τη χρήση βιταμίνης D και ποιοι όχι. Συνεπώς, ενδέχεται να βοηθήσει σε στοχευμένες διατροφικές παρεμβάσεις, ανάλογα με το γενετικό προφίλ του ασθενούς.
