Μια πρόσφατη ενδελεχής ανασκόπηση ενός συνόλου κοινών πεποιθήσεων σχετικά με την διατροφή έρχεται να ανατρέψει πολλά από αυτά που πολλοί επιστήμονες υγείας και διαιτολόγοι χρησιμοποιούν στην καθημερινή κλινική πράξη.
Οι ερευνητές συνέλεξαν την μέχρι τώρα βιβλιογραφία γύρω από 19 συχνές απόψεις σχετικά με την διατροφή, τις οποίες εκ των υστέρων διαχώρισαν σε μύθους (δηλ. απόψεις που δεν υποστηρίζονται από τα επιστημονικά δεδομένα) και πεποιθήσεις (δηλ. απόψεις για τις οποίες δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα ώστε να τις υποστηρίζουμε ή όχι).
Συγκεκριμένα, στους μύθους συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, οι εξής απόψεις:
- Η ταχεία απώλεια βάρους οδηγεί σε γρηγορότερη επανάκτησή του
- Θέτοντας μη ρεαλιστικούς στόχους, οι ασθενείς θα έχουν μικρότερες πιθανότητες επιτυχίας στην απώλεια βάρους
- Η αξιολόγηση του σταδίου προετοιμασίας ενός ασθενούς είναι σημαντική στην υποστήριξη του ασθενούς στην προσπάθειά του για απώλεια βάρους
- Ο μητρικός θηλασμός είναι προστατευτικός έναντι της παχυσαρκίας στο παιδί
- Η καθημερινή ζύγιση παρεμβαίνει στην διαδικασία απώλειας βάρους
- Τα γονίδια δεν έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επιδημία παχυσαρκίας
Σύμφωνα με τους ερευνητές, πολλά από τα παραπάνω έχουν στηριχθεί σε αποτελέσματα από επιδημιολογικές μελέτες, ενώ τα δεδομένα από τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες δεν τα υποστηρίζουν.
Αντίστοιχα, στις πεποιθήσεις που δεν υποστηρίζονται επαρκώς από επιστημονικά δεδομένα, συγκαταλέγονται τα εξής:
- Η τακτική κατανάλωση πρωινού (έναντι της αποχής από αυτό) προστατεύει ενάντια στην παχυσαρκία
- Το βραδινό φαγητό συμβάλλει στην αύξηση του βάρους
- Τα συχνά σνακ συμβάλλουν στην αύξηση βάρους
- Η επιπλέον κατανάλωση νερού από μόνη της θα οδηγήσει σε απώλεια βάρους ή μικρότερη αύξηση βάρους
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, για πολλά από τα παραπάνω, τα δεδομένα μέχρι τώρα είναι ανεπαρκή είτε επειδή κλινικές μελέτες είναι αδύνατο να σχεδιαστούν ώστε να απαντήσουν στο συγκεκριμένο ερώτημα, είτε γιατί αυτές οι μελέτες δεν έχουν ακόμα διεξαχθεί. Συχνά, η μεγάλη ετερογένεια στα μέχρι τώρα αποτελέσματα δεν επιτρέπει την εξαγωγή στιβαρών συμπερασμάτων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανάλυση αυτή αποτελεί μια υποκειμενική θεώρηση των πραγμάτων και ως εκ τούτου, δεν έχει την απαιτούμενη ισχύ ώστε να απορρίψει απαραίτητα τις παραπάνω απόψεις. Επίσης, συχνά το ζητούμενο πίσω από μία διατροφική συμβουλή, στα πλαίσια της καθημερινής κλινικής πράξης δεν είναι μόνο η ένδειξη της ζυγαριάς, αλλά και η δημιουργία μιας πιο υγιούς σχέσης με το φαγητό, γεγονός που ενδεχομένως δικαιολογεί την χρήση κάποιων από τα παραπάνω (πχ την αποτροπή από την καθημερινή ζύγιση). Σε κάθε περίπτωση, είναι σκόπιμο να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στην αναπαραγωγή απόψεων και να προσπαθούμε πάντα να διατηρούμε την επιστημονικότητα που απαιτούν τόσο περίπλοκα μηνύματα, όπως αυτά της διατροφής.
