Οι διατροφικές πληροφορίες που αναγράφονται στις ετικέτες των τροφίμων μπορούν να αποτελέσουν μια οικονομικά αποδοτική μέθοδο επικοινωνίας τους, στους καταναλωτές. Οι ίδιοι άλλωστε, λαμβάνουν υπόψη τη διατροφική αξία όταν παίρνουν αποφάσεις σχετικά με τα τρόφιμα που θα αγοράσουν. Ωστόσο, οι πληροφορίες που αναγράφονται στις ετικέτες είναι συχνά πολύπλοκες για το μέσο καταναλωτή και έτσι, φαίνεται να μην έχουν το αναμενόμενο όφελος.
Ο ρόλος των διατροφικών γνώσεων που προϋπάρχουν, στην αξιοποίηση των πληροφοριών από τις ετικέτες τροφίμων δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί. Από τη βιβλιογραφία φαίνεται ότι η κατανόηση τους βασίζεται σε μια σειρά αλληλένδετων διαδικασιών: προσοχή, κατανόηση, μνήμη και λήψη αποφάσεων (όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 1). Οι γνώσεις που προϋπάρχουν επιτρέπουν στον καταναλωτή να δώσει προσοχή στις σημαντικές πληροφορίες σε μια ετικέτα και να αγνοήσει στοιχεία μάρκετινγκ, τα οποία δεν αφορούν σημαντικές θρεπτικές ιδιότητες, ελαχιστοποιώντας έτσι τον όγκο των πληροφοριών που λαμβάνουν. Μπορούν επίσης να διευκολύνουν την κατανόηση και την αποθήκευση στη μνήμη, των πληροφοριών μίας διατροφικής ετικέτας (π.χ., να καθοριστεί αν τα 700 mg νατρίου είναι μεγάλη ή μικρή ποσότητα), ενώ ταυτόχρονα βοηθούν στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την επιλογή τροφίμων.
Τι έδειξε πρόσφατη ανασκόπηση;
Σε πρόσφατη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας εξετάστηκε το κατά πόσο οι γνώσεις των καταναλωτών σχετικά με τη διατροφή είναι σημαντικές για την κατανόηση των διατροφικών πληροφοριών ετικετών σε συσκευασμένα τρόφιμα. Από τη μελέτη αυτή διαπιστώθηκε, ότι οι γνώσεις που προϋπάρχουν υποστηρίζουν την αξιοποίηση των πληροφοριών από τις ετικέτες τροφίμων, καθώς οι καταναλωτές είναι περισσότερο πιθανό να τις χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά, δηλαδή, να επικεντρωθούν σε βασικές πληροφορίες, να τις κατανοήσουν και να λάβουν αποφάσεις για πιο υγιεινές επιλογές. Ωστόσο, από την ανασκόπηση αυτή φάνηκε ότι λίγες μελέτες έλαβαν υπόψη, πέρα από την ικανότητα ανάγνωσης των διατροφικών ετικετών, την ικανότητα κατανόησης της λίστας των συστατικών και των ισχυρισμών υγείας. Επιπροσθέτως, παρατηρήθηκε ότι στις περισσότερες μελέτες συμμετείχαν νέοι ενήλικες, περιορίζοντας έτσι δεδομένα για τη χρήση ετικετών τροφίμων σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.
Τι πρέπει να κρατήσει ο επαγγελματίας διαιτολόγος;
Συμπερασματικά, οι γνώσεις σχετικά με τη διατροφή βοηθά κατευθύνοντας την προσοχή σε βασικές πληροφορίες, προωθώντας την κατανόηση, επιτρέποντας την αποθήκευση στη μνήμη πληροφοριών με ακρίβεια καθώς και στη λήψη αποφάσεων. Παρά το γεγονός ότι το κενό στη βιβλιογραφία είναι σημαντικό, τα μέχρι στιγμής ευρήματα καταδεικνύουν ότι η αύξηση των γνώσεων των καταναλωτών σχετικά με τη διατροφή, μπορεί να βελτιώσει την επικοινωνία των διατροφικών πληροφοριών μέσα από τις ετικέτες των τροφίμων, δεδομένο που κάθε διαιτολόγος πρέπει να λαμβάνει υπόψη κατά τη διατροφική εκπαίδευση των πελατών/ ασθενών του.
Διάγραμμα 1. Γνωστικές διαδικασίες που διέπουν τη χρήση των ετικετών τροφίμων.
