Έχει καταγραφεί ότι ένα ποσοστό των εφήβων που προσπαθούν να χάσουν βάρος, ερμηνεύει λανθασμένα τα μηνύματα της «υγιεινής διατροφής» και υιοθετεί ανθυγιεινές συμπεριφορές, όπως η παράλειψη γευμάτων ή η χρήση ανορθόδοξων διαιτών, με αποτέλεσμα να οδηγείται σταδιακά στην ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών. Στην επιστημονική κοινότητα, υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία ότι η προσπάθεια πρόληψης της παχυσαρκίας στους εφήβους είναι πιθανό να δώσει το έναυσμα για την ανάπτυξη διατροφικής διαταραχής. Εγείρεται έτσι το ερώτημα: ποιες προσεγγίσεις μπορούν να διευθετήσουν το πρόβλημα της εφηβικής παχυσαρκίας χωρίς να οδηγήσουν στο άλλο άκρο του φάσματος των διατροφικών διαταραχών;
Μήπως η προσπάθεια πρόληψης της παχυσαρκίας στους εφήβους, πυροδοτήσει διατροφικές διαταραχές;
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής δημοσίευσε πρόσφατα (Σεπτέμβριος 2016) μια νέα κλινική έκθεση, σχετικά με την αλληλεπίδραση της πρόληψης παχυσαρκίας και εκδήλωσης διατροφικών διαταραχών στους εφήβους, και παρέχει πέντε τεκμηριωμένες στρατηγικές με τις οποίες οι επαγγελματίες υγείας και οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους να αποφύγουν τόσο την παχυσαρκία όσο και τις διατροφικές διαταραχές.
Τεκμηριωμένες στρατηγικές των νέων συστάσεων
Τρεις στρατηγικές εστιάζουν σε συμπεριφορές που πρέπει να αποφεύγονται, και δύο σε συμπεριφορές που πρέπει να ενθαρρύνονται.
- Γονείς και επαγγελματίες υγείας δεν πρέπει να ενθαρρύνουν τον έφηβο να κάνει δίαιτα, ως περιορισμό των θερμίδων με στόχο την απώλεια βάρους, καθώς έχει φανεί ότι είναι ένας παράγοντας κινδύνου παχυσαρκίας και διατροφικών διαταραχών.
- Συζητήσεις για το βάρος, σχόλια από μέλη της οικογένειας σχετικά με το δικό τους βάρος ή σχόλια των γονιών προς τον έφηβο με στόχο να ενθαρρύνουν την απώλεια βάρους, πρέπει να αποφεύγονται. Ακόμα και καλοπροαίρετες παρατηρήσεις είναι δυνατόν να γίνουν αντιληπτές ως βλαβερές από τον έφηβο.
- Πειράγματα για το βάρος. Έχει δειχθεί ότι τα βλαβερά σχόλια για το βάρος από την οικογένεια και άλλα σημαντικά πρόσωπα, προδιαθέτει για την ανάπτυξη υπέρβαρου, επεισοδίων υπερκατανάλωσης τροφής και ακραίων συμπεριφορών ελέγχου του βάρους.
- Οικογενειακά γεύματα. Δίνουν την ευκαιρία στους γονείς να μεταδώσουν υγιή πρότυπα και να διαχειριστούν το τροφικό περιβάλλον, διευκολύνοντας την πρόσβαση σε υγιεινές τροφές. Υψηλή συχνότητα οικογενειακών γευμάτων έχει συσχετιστεί με βελτιωμένη διατροφική πρόσληψη, όπως αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, τροφών πλούσιων σε ασβέστιο και ίνες, και μειωμένη κατανάλωση ανθρακούχων ροφημάτων.
- Υγιής εικόνα σώματος. Περίπου ένας στους δύο εφήβους είναι δυσαρεστημένος με την εικόνα του σώματός του, και ο αριθμός αυξάνεται στους υπέρβαρους εφήβους. Οι γονείς πρέπει να υποστηρίζουν τον έφηβο στην ανάπτυξη υγιούς εικόνας για το βάρος του, μέσω ενθάρρυνσης προς την κατανάλωση ισορροπημένης διατροφής και άσκησης για ευεξία, και όχι για απώλεια βάρους.
Πρόληψη παχυσαρκίας και Διατροφικών Διαταραχών στην πράξη.
- Αποθαρρύνουμε την εφαρμογή δίαιτας. Ενθαρρύνουμε και διευκολύνουμε τον έφηβο στην εφαρμογή υγιεινής διατροφής και σωματικής δραστηριότητας, μέσω συμπεριφορών που μπορούν να διατηρηθούν μακροπρόθεσμα. Δίνεται έμφαση στην υγιεινή διαβίωση και τις υγιεινές συνήθειες, και όχι στο βάρος.
- Προωθούμε θετική εικόνα σώματος. Δεν ενθαρρύνουμε τη δυσαρέσκεια του εφήβου για την εικόνα του σώματός του, και δεν επικεντρωνόμαστε στη δυσαρέσκεια ως κίνητρο για την αλλαγή του σωματικού βάρους.
- Ενθαρρύνουμε την κατανάλωση καθημερινών οικογενειακών γευμάτων.
- Ενθαρρύνουμε την οικογένεια του εφήβου να μην συζητάει για το βάρος, αλλά για σωστή διατροφή και δραστήριο τρόπο ζωής για τη διατήρηση καλής υγείας. Βοηθούμε τους γονείς να βρουν λύσεις που θα διευκολύνουν την υγιεινή διατροφή και σωματική δραστηριότητα στο σπίτι.
- Ζητούμε ιστορικό κακής συμπεριφοράς και εκφοβισμού απέναντι στον υπέρβαρο έφηβο, και αν χρειάζεται αναζητούμε βοήθεια στην αντιμετώπιση του θέματος.
- Παρακολουθούμε προσεκτικά την απώλεια βάρους στον έφηβο που χρειάζεται να χάσει βάρος, για να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα αναπτυχθούν ενδείξεις υποθρεψίας και ανεπιθύμητες διατροφικές συμπεριφορές.
Η υποστήριξη των εφήβων για τη διατήρηση υγιούς βάρους εμφανίζει πολύ συχνά προκλήσεις, αφού οι έφηβοι έχουν να αντιμετωπίσουν επιπλέον ζητήματα, όπως το πείραγμα από συνομήλικους και ανησυχίες για την εικόνα του σώματός τους. Η εφαρμογή τεκμηριωμένων στρατηγικών μπορεί να εξασφαλίσει ότι η προσπάθεια πρόληψης ή αντιμετώπισης της παχυσαρκίας στον έφηβο δεν θα θέσει κινδύνους για την ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών.
