Σε πολλές αναπτυγμένες χώρες ο αριθμός των συσκευών τηλεοράσεων και των DVD αυξάνεται. Οι τηλεοπτικοί σταθμοί, η δορυφορική και συνδρομητική τηλεόραση προσφέρουν ποικιλία ελκυστικών προγραμμάτων, με αποτέλεσμα η πολύωρη τηλεθέαση από άνδρες, γυναίκες και παιδιά να αυξάνεται.
Με τι σχετίζεται η πολύωρη τηλεοπτική παρακολούθηση;
Η πολύωρη τηλεοπτική παρακολούθηση, σύμφωνα με αποτελέσματα πολλών ερευνών, σχετίζεται με:
- την παχυσαρκία
- τον περιορισμό της φυσικής άσκησης
- τα αρνητικά ψυχολογικά χαρακτηριστικά
- το κάπνισμα
Τα ευρήματα ερευνών, σε μεγάλα δείγματα ενήλικων γυναικών και αντρών, καταδεικνύουν ότι η διάρκεια της καθημερινής παρακολούθησης τηλεόρασης είναι ισχυρά σχετιζόμενη με την παχυσαρκία.
Αφού υπολόγισαν τους παράγοντες ηλικία, κάπνισμα, διάρκεια ωρών εργασίας, τη φυσική κατάσταση και τις αναφερόμενες ώρες εβδομαδιαίας άσκησης, κατέληξαν ότι
τα άτομα που παρακολουθούν τηλεόραση περισσότερες από τρεις ώρες την ημέρα, έχουν διπλάσια τάση παχυσαρκίας από εκείνα που παρακολουθούν λιγότερο από μια ώρα την ημέρα
Είναι η παιδική ηλικία πιο επιρρεπής;
Η παιδική ηλικία φαίνεται να είναι πιο επιρρεπής σε αυτή την αποδεδειγμένη σχέση αιτίας-αποτελέσματος.
Το 60% των αιτιών της παιδικής παχυσαρκίας οφείλεται στη μειωμένη φυσική δραστηριότητα, στις ανθυγιεινές διατροφικές επιλογές και στις αυξημένες ώρες παρακολούθησης τηλεόρασης και βιντεοπαιχνιδιών
Η τηλεόραση αντικαθιστά τη φυσική δραστηριότητα
Η τηλεόραση έχει μπει για τα καλά στην καθημερινότητα του παιδιού, από πολύ μικρή ηλικία. Αν ο λιγοστός χρόνος που διαθέτουν τα παιδιά διατεθεί στην παρακολούθηση της τηλεόρασης, δεν θα μείνει περιθώριο να ασχοληθεί το παιδί με κάποια φυσική δραστηριότητα.
Είναι αποδεδειγμένο ότι τα παιδιά που παρακολουθούν 4 ή περισσότερες ώρες τηλεόραση καθημερινά και δεν έχουν έντονη φυσική δραστηριότητα, είναι περισσότερο παχύσαρκα και έχουν μεγαλύτερο δείκτη μάζας σώματος σε σχέση με τα παιδιά που παρακολουθούν τηλεόραση λιγότερο από 2 ώρες καθημερινά.
Σχετίζονται οι ώρες τηλεθέασης με αυξανόμενη θερμιδική πρόσληψη;
Συμπέρασμα πρόσφατης μελέτης έδειξε, ότι τα παιδιά ηλικίας 4 ετών που βλέπουν 2,4 ώρες την ημέρα τηλεόραση, προσλαμβάνουν 1.600 θερμίδες ημερησίως, ενώ αυτά που βλέπουν 1,1 ώρες την ημέρα προσλαμβάνουν 1.486 θερμίδες ημερησίως.
Τα παιδιά με περισσότερες ώρες τηλεθέασης ημερησίως, άρα και προσλαμβανόμενης ενέργειας, θα ζυγίζουν 5-6 κιλά περισσότερο από τα άλλα, μέσα σε ένα χρόνο
Η τηλεόραση στο παιδικό δωμάτιο σχετίζεται με την παχυσαρκία;
Αν αυτή η κατάσταση γίνει συνήθεια, υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες τα παιδιά να γίνουν παχύσαρκοι έφηβοι και παχύσαρκοι ενήλικες. Σύμφωνα με ευρήματα έρευνας που διενήργησαν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης, τα παιδιά που έχουν τηλεόραση στο δωμάτιό τους είναι περισσότερο παχύσαρκα από τα παιδιά που δεν έχουν.
Επίσης, σε αυτήν την έρευνα τονίζεται ότι η απομάκρυνση της τηλεόρασης από το υπνοδωμάτιο, μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης παχυσαρκίας.
Τα σνακ με περισσότερη ζάχαρη αντικαθιστούν τα φρούτα και τα λαχανικά
Τα παιδιά που παρακολουθούν πολλές ώρες τηλεόραση καταναλώνουν περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη και λίπος και λιγότερα φρούτα και λαχανικά, κάτι που ισχύει και στην Ελλάδα, όπως καταγράφεται σε μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Επίσης, καταναλώνουν ασυναίσθητα τροφή ή/και αναψυκτικά κατά τη διάρκεια παρακολούθησης τηλεόρασης και άρα μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού, αφού η τηλεόραση είναι συνδυασμένη με την κατανάλωση σνακ.
Οι διαφημίσεις αυξάνουν την επιθυμία για τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη και λίπος
Οι τηλεοπτικές διαφημίσεις για τρόφιμα είναι επίσης ένα σοβαρό ζήτημα. Η διαφήμιση είναι κατάλληλα σχεδιασμένη να επηρεάζει το αντίστοιχο κοινό-στόχο και τα παιδιά είναι ο ευκολότερος στόχος. Παρακολουθώντας ένα πρόγραμμα τηλεόρασης μίας και μόνο ώρας, τα παιδιά εκτίθενται σε πληθώρα διαφημίσεων με αποτέλεσμα να προτιμούν και να επιθυμούν τρόφιμα που τους προβάλλονται με ελκυστικό τρόπο – συνήθως πρόκειται για τρόφιμα χαμηλής ποιότητας, πλούσια σε ζάχαρη και λίπος. Με αυτόν τον τρόπο, αυξάνεται η ζήτηση σε αυτά και μειώνεται η επιθυμία τους για τροφές, όπως φρούτα και λαχανικά, γιαούρτι κ.ά.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, τα παιδιά που παρακολουθούν διαφημίσεις τροφίμων είναι πιο πιθανό να ζητήσουν από τους γονείς τους τα διαφημιζόμενα τρόφιμα, σε σχέση με παιδιά που δεν τις παρακολουθούν.
Τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας είναι υψηλότερα στις νότιες χώρες της Ευρώπης σε σύγκριση με τις βόρειες, όπου η νομοθεσία σχετικά με τις διαφημίσεις είναι αυστηρότερη
Συνοψίζοντας, οι κύριοι μηχανισμοί που ευθύνονται για τη σχέση τηλεόρασης και παχυσαρκίας είναι η μειωμένη φυσική δραστηριότητα, η αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη την ώρα παρακολούθησης της τηλεόρασης, και οι διατροφικές συνήθειες που αλλάζουν προς το χειρότερο αφού επηρεάζονται από το περιεχόμενο των εκπομπών.
Tips
- Βάλτε όριο στην τηλεόραση και μειώστε κι εσείς το χρόνο παρακολούθησης. Μην λέτε στο παιδί να παρακολουθεί μόνο μία ώρα τηλεόραση, ενώ εσείς βρίσκεστε μπροστά στην οθόνη, πάνω από 4 ώρες.
- Ελέγξτε τα προγράμματα που παρακολουθούν τα παιδιά σας, εξηγήστε το ρόλο της διαφήμισης, ετοιμάστε τους υγιεινά σνακ και, την ώρα του γεύματος, κλείστε την τηλεόραση.
- Δώστε τους ενδιαφέρουσες εναλλακτικές και βοηθήστε τα να ασχοληθούν με κάποια φυσική δραστηριότητα που τους αρέσει. Εκμεταλλευτείτε τον ελεύθερο χρόνο του σαββατοκύριακου και περπατήστε με την οικογένεια.
