Επιδημιολογία της δυσκοιλιότητας
Η δυσκοιλιότητα αποτελεί μια από τις συχνότερες διαταραχές του πεπτικού συστήματος στο γενικό πληθυσμό. Με τον όρο δυσκοιλιότητα κάθε άνθρωπος περιγράφει διαφορετικά την αλλαγή των εντερικών του συνηθειών: μείωση της συχνότητας των κενώσεων, σκληρά κόπρανα, έντονη προσπάθεια ή/και πόνοw κατά την αφόδευση ή αίσθημα ατελούς κένωσης.
Διαβάστε επίσης: Έχω δυσκοιλιότητα, πώς να την αντιμετωπίσω διατροφικά; [Δωρεάν EBOOK]
Ποια είναι τα κριτήρια για τη διάγνωση της δυσκοιλιότητας;
Τα κριτήρια (κατά Ρώμη ΙΙΙ) για τη διάγνωση της λειτουργικής δυσκοιλιότητας, που αποτελεί και τη συχνότερη μορφή, περιλαμβάνουν δύο ή περισσότερα από τα παρακάτω:
- έντονη προσπάθεια σε τουλάχιστον 25% των κενώσεων.
- αίσθημα κωλύματος σε τουλάχιστον 25% των κενώσεων.
- αίσθημα ατελούς κένωσης σε τουλάχιστον 25% των κενώσεων.
- χρήση χειρισμών για την υποβοήθηση της κένωσης σε τουλάχιστον 25% των κενώσεων.
- κόπρανα σκληρά ή σε σχήμα σβόλου σε τουλάχιστον 25% των κενώσεων.
- λιγότερες από 3 κενώσεις εβδομαδιαίως.
Τα παραπάνω πρέπει να πληρούνται τους τελευταίους 3 μήνες και η έναρξη των συμπτωμάτων να είναι τουλάχιστον 6 μήνες πριν από τη διάγνωση. Αναγκαίο, επίσης, είναι οι ασθενείς να μην πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου.
Ο επιπολασμός της χρόνιας δυσκοιλιότητας με βάση διεθνείς μελέτες κυμαίνεται από 12 έως 27% και σε μελέτη του ΕΛ.Ι.ΓΑΣΤ το 16% του ελληνικού πληθυσμού (21% των γυναικών και 11% των ανδρών) αναφέρει δυσκοιλιότητα εντός του τελευταίου έτους. Το πρόβλημα απαντά συνηθέστερα σε γυναίκες (η αναλογία γυναικών/ανδρών είναι περίπου δύο προς ένα) και ηλικιωμένους.
Που οφείλεται η δυσκοιλιότητα
Η χρόνια δυσκοιλιότητα διακρίνεται σε ιδιοπαθή (λειτουργική) και δευτεροπαθή (οργανική) στα πλάισια διαφόρων παθήσεων (υποθυρεοειδισμός, σακχαρώδης διαβήτης, υποκαλιαιμία, νόσος Parkinson, πολλαπλή σκλήρυνση, ψυχογενής ανορεξία, ορθοκολικός καρκίνος, παθήσεις πρωκτού κ.ά) ή λήψης φαρμάκων (οπιοειδή, αντισπασμωδικά, αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά, ανταγωνιστές ασβεστίου κ.ά).
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διαγνωστική προσέγγιση των πασχόντων θα βοηθήσει στην έγκαιρη αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και περιλαμβάνει πρωταρχικά τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και την ενδελεχή φυσική εξέταση, συμπεριλαμβανομένης της δακτυλικής εξέτασης του ορθού. Εργαστηριακές, απεικονιστικές και ενδοσκοπικές εξετάσεις απαιτούνται όταν υπάρχουν συμπτώματα «συναγερμού» όπως η παρουσία αίματος στα κόπρανα, η αναιμία, η απώλεια βάρους, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή ιδιοπαθών φλεγονωδών εντεροπαθειών και η πρόσφατη εμφάνιση δυσκοιλιότητας σε ηλικιωμένο άτομο. Λειτουργικές εξετάσεις όπως η ορθοπρωκτική μανομετρία, το αφοδευόγραμμα, η μελέτη της αισθητικότητας ορθού-πρωκτού, η δοκιμασία αποβολής μπαλονιού από το ορθό και η μελέτη του χρόνου διάβασης του παχέος εντέρου χρησιμεύουν ενίοτε σε ασθενείς χωρίς παθολογικά ευρήματα από τον αρχικό κλινικοεργαστηριακό έλεγχο, των οποίων τα συμπτώματα δε βελτιώθηκαν με τα συνήθη θεραπευτικά μέσα.
Θεραπεία της δυσκοιλιότητας
Το πρώτο βήμα στη θεραπεία της χρόνιας δυσκοιλιότητας είναι η αντιμετώπιση των νοσημάτων και η αποφυγή των φαρμάκων που ενδεχομένως την προκαλούν. Ενθαρρύνεται η αύξηση της σωματικής άσκησης και της κατανάλωσης υγρών και φυτικών ινών (περίπου 25 γρ. ημερησίως), καθώς και η χρήση σταθερής ώρας (συνήθως μεταγευματικά, το πρωί) προς κένωση. Επί αποτυχίας χρησιμοποιούνται υπακτικά φάρμακα όπως τα διογκωτικά των κοπράνων (ψύλλιο, μεθυλοκυτταρίνη), τα μαλακτικά των κοπράνων (δοκουσάτη), τα ωσμωτικώς δρώντα (PEG, γλυκερίνη, σορβιτόλη, άλατα μαγνησίου, λακτουλόζη/λακτιλόλη) και τα διαγερτικά της κινητικότητας του εντέρου (βισακοδύλη, σέννα, πικοθεϊκό νάτριο). Πρέπει να τονιστεί πως τα υπακτικά δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικά σε όλους τους ασθενείς και δε στερούνται παρενεργειών.
Ποια είναι τα νέα μέσα αντιμετώπισης;
Προσφάτως κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα ένα νέο φάρμακο για την αντιμετώπιση της χρόνιας δυσκοιλιότητας, η προκαλοπρίδη (Resolor). Πρόκειται για έναν εκλεκτικό αγωνιστή υποδοχέων σεροτονίνης που επάγει την κινητικότητα του παχέος εντέρου με αποτέλεσμα την αύξηση της συχνότητας των κενώσεων. Επιπρόσθετα, ανακουφίζει από τα συνοδευτικά συμπτώματα της δυσκοιλίοτητας όπως ο μετεωρισμός, η έντονη προσπάθεια και ο πόνος κατά την κένωση και τα σκληρά κόπρανα, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των πασχόντων. Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου έχουν τεκμηριωθεί από πολυκεντρικές μελέτες στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι η κεφαλαλγία και η διάρροια, ενώ δεν προκαλεί σημαντικές φαρμακευτικές αλληλεπιδράσεις. Προς το παρόν, η προυκαλοπρίδη έχει ένδειξη σε γυναίκες με χρόνια δυσκοιλιότητα και χορηγείται με ιατρική συνταγή, στη μορφή δισκίων, μία φορά ημερησίως.
Σε ανθεκτικές μορφές δυσκοιλιότητας είναι, τέλος, δυνατό να χρησιμοποιηθούν θεραπείες συμπεριφοράς (βιοανάδραση) ακόμα και επεμβατικές μέθοδοι (διέγερση ιερού νεύρου, έγχυση botox στον ηβοορθικό μυ, υφολική κολεκτομή).
Συμπέρασμα
Η δυσκοιλότητα αποτελεί σημαντικό πρόβλημα υγείας που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των πασχόντων και συνεπάγεται συχνή αναζήτηση ιατρικών υπηρεσιών με αντίστοιχο οικονομικό κόστος. Απαραίτητη κρίνεται η πολύπλευρη διαγνωστική της προσέγγιση, ενώ η προσθήκη νέων φαρμάκων στη θεραπευτική μας φαρέτρα αποτελεί, ασφαλώς, ελπιδοφόρα εξέλιξη.
Πηγή: Περιοδικό Ευεξία & Διατροφή, Μάιος 2012, τεύχος 55/10ο έτος έκδοσης, σελ 15-16
