Τί είδους πάθηση είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου;
Η καρδιά μας είναι ένας πολύ ισχυρός εξειδικευμένος μυς(μυοκάρδιο). Έμφραγμα λέγεται το φράξιμο μιας αρτηρίας που αιματώνει το μυοκάρδιο(στεφανιαία αρτηρία), με αποτέλεσμα το σταμάτημα της κυκλοφορίας του αίματος απ’το σημείο της απόφραξης και μετά.
Έχει σχέση το έμφραγμα του μυοκαρδίου με τη στεφανιαία νόσο και τη στηθάγχη;
Ναι. Όπως είπαμε η καρδιά είναι ένας ισχυρός μυς (μυοκάρδιο), που εργάζεται ασταμάτητα νύχτα-μέρα, όσο ζούμε. Είναι φυσικό, για την έντονη αυτή εργασία, να χρειάζεται τροφή και οξυγόνο. Τα απαραίτητα στοιχεία της τροφής και το οξυγόνο για το μυοκάρδιο τα μεταφέρει το αίμα που κυκλοφορεί στις αρτηρίες της καρδιάς (στεφανιαίες αρτηρίες: ονομάζονται έτσι επειδή περιβάλλουν τη καρδιά σαν στεφάνια).
Οι στεφανιαίες αρτηρίες τροφοδοτούνται με αίμα από την αορτή, τη μεγαλύτερη αρτηρία του σώματος, και είναι δύο: η αριστερή και η δεξιά στεφανιαία αρτηρία. Στη συνέχεια βέβαια διακλαδίζονται σε μικρότερους κλάδους. Από τους κλάδους αυτούς άλλοι είναι μεγάλοι και πολύ σημαντικοί, όπως ο πρόσθιος κατιόντας κλάδος, ο περισπώμενος κλάδος και ο οπίσθιος κατιόντας κλάδος και άλλοι έχουν μικρότερη σημασία. Επομένως στεφανιαίες αρτηρίες είναι οι αρτηρίες της καρδιάς και κάθε πάθηση που σχετίζεται με αυτές ονομάζεται στεφανιαία νόσος.
Που οφείλεται η Στεφανιαία Νόσος;
Η στεφανιαία νόσος οφείλεται κατά κύριο λόγο στη βαθμιαία απόφραξη που υφίστανται οι στεφανιαίες αρτηρίες από προεξοχές που προβάλλουν προς τον αυλό τους και ονομάζονται αθηρώματα ή αθηρωματικές βλάβες. Οι πιο προχωρημένες μορφές αθηρωματικών βλαβών ονομάζονται αθηρωματικές πλάκες. Κάθε αθηρωματική πλάκα αποτελείται από ένα λιπώδη πυρήνα που περιβάλλεται από ινώδη κάψα. Η σκλήρυνση των αθηρωμάτων λόγω ανάπτυξης συνδετικού ιστού και απόθεσης αλάτων ασβεστίου ονομάζεται αθηροσκλήρωση. Η αθηροσκλήρωση προκαλεί σκλήρυνση και του τοιχώματος του φέροντος αγγείου και αποτελεί τη συχνότερη αιτία αρτηριοσκλήρωσης.
Παράγοντες Αθηροσκλήρωσης
Η διαδικασία της αθηροσκλήρωσης είναι, συνήθως, μακροχρόνια και αναπόφευκτη. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που επιταχύνουν τη διαδικασία της αθηροσκλήρωσης. Οι παράγοντες αυτοί ονομάζονται προδιαθεσικοί παράγοντες και οι κυριότεροι από αυτούς είναι: το κάπνισμα, η δυσλιπιδαιμία (αυξημένη χοληστερίνη, αυξημένα τριγλυκερίδια κά), η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η έλλειψη άσκησης και η κληρονομικότητα. Είναι φανερό ότι τους περισσότερους από τους παράγοντες αυτούς (πλην της κληρονομικότητας) μπορούμε να τους επηρεάσουμε, ώστε να επιβραδυνθεί η διαδικασία της αθηροσκλήρωσης. Με τον τρόπο αυτό δεν κερδίζουμε απλώς χρόνο, αλλά δίνουμε τη δυνατότητα στον οργανισμό μας, εφόσον γυμναζόμαστε, να αναπτύξει παράπλευρη κυκλοφορία στις περιοχές των αθηρωματικών βλαβών.
Παράπλευρη κυκλοφορία = Άσκηση
Παράπλευρη κυκλοφορία σημαίνει ότι, παράλληλα με την κανονική κυκλοφορία του αίματος, αναπτύσσονται μικρές, νέες και υγιείς αρτηρίες που μεταφέρουν την απαιτούμενη ποσότητα αίματος στην πάσχουσα περιοχή. Δημιουργείται, με άλλα λόγια, μια φυσική παράκαμψη της πάσχουσας αρτηρίας, ένα φυσικό by pass. Μόνο που η φυσική αυτή διαδικασία είναι μακροχρόνια και απαιτεί την ενεργό συμμετοχή του ατόμου. Η ενεργός συμμετοχή συνίσταται σε γυμναστική επί καθημερινής βάσης ή τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα. Φυσικά, δεν απαιτείται έντονη γυμναστική, απεναντίας πρέπει να αποφεύγονται τέτοιου είδους ασκήσεις καταπόνησης. Η γυμναστική που συνιστάται είναι το βάδισμα, το ποδήλατο, το κολύμπι, ή ανάλογες δραστηριότητες, πάντοτε με καλές καιρικές συνθήκες και χωρίς υπερβολές. Είναι ανάγκη να τονιστεί ότι η διάρκεια και το είδος της γυμναστικής διαφέρει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται από την ηλικία, τη φυσική κατάσταση και τη βαρύτητα των παθήσεων που τυχόν συνυπάρχουν. Μπορούμε να συστήσουμε ως γενικό κανόνα να γυμνάζεται κανείς χωρίς υπερβολές και τόσο, ώστε να αισθάνεται άνετα, χωρίς να προκαλούνται παθολογικά συμπτώματα.
Όταν υπάρχει επαρκής παράπλευρη κυκλοφορία, ακόμη και σε περίπτωση σοβαρών στενώσεων ή και αποφράξεων 100% μιας αρτηρίας, ενδέχεται να μην εκδηλωθεί έμφραγμα του μυοκαρδίου, ή και αν εκδηλωθεί να διαδράμει πολύ ελαφρότερα.
Συμπτώματα Στεφανιαίας Νόσου
Η στεφανιαία νόσος εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους: ως στηθάγχη κοπώσεως, ως ασταθής στηθάγχη, ως έμφραγμα του μυοκαρδίου, αλλά και με άλλους τρόπους λιγότερο ή περισσότερο επικίνδυνους.
Στηθάγχη
Η στηθάγχη είναι σύμπτωμα της στεφανιαίας νόσου και σημαίνει πόνος στο στήθος (στήθος και άγχος). Ο πόνος εμφανίζεται με διάφορες μορφές: ως «βάρος» στο στήθος, ως «κάψιμο», ως «τσούξιμο», ή ως έντονος πόνος. Συνήθως διαρκεί 3-5 λεπτά (από 1-15 λεπτά), εκτός της περίπτωσης εμφράγματος του μυοκαρδίου που διαρκεί περισσότερο από 15 λεπτά, και αντανακλά προς το λαιμό, την πλάτη, τα άνω άκρα(ιδιαίτερα το αριστερό άνω άκρο) ή προς το άνω μέρος της κοιλιάς(επιγάστριο). Η στηθάγχη μπορεί να συνοδεύεται με ναυτία, ζαλάδα,κρύο ιδρώτα και δυσκολία στην αναπνοή.
Οξύ Έμφραγμα του Μυοκαρδίου και Ασταθής Στηθάγχη
Το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και η ασταθής στηθάγχη ανήκουν στα λεγόμενα οξέα στεφανιαία σύνδρομα. Τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα είναι σοβαρά και αιφνίδια κλινικά συμβάματα, που οφείλονται σε ρήξη αθηρωματικών πλακών, οι οποίες εντοπίζονται στις στεφανιαίες αρτηρίες. Όταν ραγεί μια αθηρωματική πλάκα, έρχεται σε επαφή το περιεχόμενό της με το αίμα και δημιουργείται θρόμβος, στην προσπάθεια του οργανισμού να επουλώσει τη ρήξη. Ο θρόμβος είναι μια επιπρόσθετη στερεά μάζα που επικάθηται της αθηρωματικής πλάκας, με αποτέλεσμα αιφνίδια αύξηση του στενώματος που προυπήρχε λόγω του αθήρωματος ή και την αιφνίδια απόφραξή της στεφανιαίας αρτηρίας. Όταν κλείσει ξαφνικά μια αρτηρία της καρδιάς και δεν υπάρχει επαρκής παράπλευρη κυκλοφορία για να την υποκαταστήσει, αρχίζει η νέκρωση της αντίστοιχης περιοχής της καρδιάς, 15 περίπου λεπτά μετά την απόφραξη, και αυτό μεταφράζεται ως έμφραγμα του μυοκαρδίου. Αν πάλι ο θρόμβος δεν αποφράξει 100% τον αυλό της αρτηρίας, αλλά αφήνει να περνάει μια μικρή, ανεπαρκής, ποσότητα αίματος προς την αντίστοιχη περιοχή, τότε εκδηλώνεται ασταθής στηθάγχη ή μια μορφή εμφράγματος που ονομάζεται non Q έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Υπάρχει θεραπεία του εμφράγματος του μυοκαρδίου;
Όπως τονίστηκε το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου οφείλεται, συνήθως, σε αιφνίδια απόφραξη κάποιας αρτηρίας της καρδιάς από το σχηματισμό θρόμβου πάνω σε μια αθηρωματική πλάκα που έχει ραγεί. Η σημερινή τακτική μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου είναι η εκτέλεση αγγειοπλαστικής στην αποφραγμένη αρτηρία. Δηλαδή το γρηγορότερο δυνατό πρέπει να γίνει στεφανιογραφία(με εισαγωγή καθετήρα απ’το πόδι ή το χέρι, υπό τοπική αναισθησία) και να διανοιχθεί η αρτηρία.
Θρομβολυτικά
Αν δεν είναι δυνατό να γίνει πρωτογενής αγγειοπλαστική, υπάρχουν φάρμακα, τα θρομβολυτικά, που τα χορηγούμε στα άτομα που προσέρχονται στο Νοσοκομείο με συμπτωματολογία εμφράγματος, εφόσον δεν υπάρχουν αντενδείξεις. Τα θρομβολυτικά φάρμακα διαλύουν τον επίμαχο θρόμβο και αποκαθιστούν την τοπική κυκλοφορία του αίματος, δεν εξαλείφουν, όμως, την υποκείμενη αθηρωματική πλάκα. Για το λόγο αυτό, κατά κανόνα, μετά τη θρομβόλυση πρέπει να γίνεται στεφανιογραφία με σκοπό τη διάνοιξη της στενωμένης αρτηρίας και τη τοποθέτηση stent. Επίσης ανάλογα με τα ευρήματα της στεφανιογραφίας και των υπολοίπων εξετάσεων που θα γίνουν στη συνέχεια(δοκιμασία κόπωσης, σπινθηρογράφημα καρδιάς, υπερηχογράφημα) αποφασίζεται η μετέπειτα θεραπεία(επεμβατική ή όχι).
Φαρμακευτική Αγωγή
Όποια θεραπευτική αντιμετώπιση και αν ακολουθηθεί, η φαρμακευτική αγωγή παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, τόσο για την πρόληψη, όσο και για τη θεραπεία μελλοντικών στεφανιαίων επεισοδίων. Αυτό δεν θα πρέπει να το ξεχνάμε, αν δεν θέλουμε να έχουμε σοβαρά προβλήματα μετά μια επιτυχημένη αγγειοπλαστική ή εγχείρηση. Υπάρχουν ασθενείς που σκέφτονται ως εξής: έκανα αγγειοπλαστική, ή υποβλήθηκα σε μια πετυχημένη εγχείρηση bypass, ποιός ο λόγος να παίρνω φάρμακα; Εντελώς λανθασμένη σκέψη. Η αγγειοπλαστική και η εγχείρηση διορθώνουν με βίαιο τρόπο μια στένωση ή απόφραξη στεφανιαίας αρτηρίας. Για να διατηρηθεί το καλό αποτέλεσμα είναι απαραίτητη η λήψη φαρμάκων. Ακόμη είναι απαραίτητη η λήψη φαρμάκων για την πρόληψη μελλοντικών στεφανιαίων επεισοδίων. Πόσα και ποια φάρμακα είναι απαραίτητα και για πόσο χρονικό διάστημα, είναι θέμα του θεράποντα Καρδιολόγου να το αποφασίσει.
Είναι επικίνδυνη πάθηση το έμφραγμα του μυοκαρδίου;
Δυνητικά ναι. Σήμερα, όμως, γνωρίζουμε τόσο πολλά για την παθοφυσιολογία του εμφράγματος και έχουμε τόσους τρόπους για την αντιμετώπισή του, που ο κίνδυνος περιορίζεται πολύ. Έχει μεγάλη σημασία να θυμόμαστε πως ο θρόμβος που αποφράσσει μια στεφανιαία αρτηρία αρχίζει να προκαλεί νέκρωση της αντίστοιχης περιοχής μετά τα πρώτα 15 λεπτά. Επομένως, όσο νωρίτερα φθάσουμε σε οργανωμένη Καρδιολογική κλινική και γίνει η διάνοιξη της αποφραγμένης αρτηρίας (με αγγειοπλαστική ή θρομβόλυση), τόσο το καλύτερο γιατί θα σωθεί μεγαλύτερη μάζα μυοκαρδίου.
Αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία, γιατί η λειτουργικότητα της καρδιάς και ειδικότερα της αριστερής κοιλίας, σχετίζεται με τη μελλοντική ποιότητα ζωής του ασθενούς, αλλά, μερικές φορές, και με τη διάρκειά της(προσδόκιμο επιβίωσης). Φυσικά δεν χρειάζεται πανικός. Ανάλογα με την περίπτωση και τα αναφυόμενα προβλήματα, έχουμε μια ποικιλία λύσεων, που βοηθούν τον ασθενή και βελτιώνουν την κατάστασή του. Συνήθως, από τις πρώτες 48-72 ώρες διακρίνεται η πορεία που θα ακολουθήσει το έμφραγμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις εξελίσσεται ομαλά και, συνήθως, μετά 6-7 ημέρες ο ασθενής μπορεί να εξέλθει του Νοσοκομείου.
Μετά την έξοδο από το Νοσοκομείο ακολουθεί μια περίοδος αναρρώσεως, που θα διαρκέσει περίπου ένα μήνα. Στο διάστημα αυτό ο ασθενής μπορεί να αυτοεξυπηρετείται, να κινείται, να κάνει μικρούς περιπάτους και γενικά να ζει φυσιολογικά, χωρίς ακρότητες σωματικές ή ψυχικές. Άλλες λεπτομέρειες εξαρτώνται από το μέγεθος και την εντόπιση του εμφράγματος, τη γενική κατάσταση του ασθενούς, την ύπαρξη αρρυθμιών, το κλάσμα εξωθήσεως(ένα δείκτη που τον υπολογίζουμε σχετικά εύκολα με ηχοκαρδιογράφημα) κλπ.
Τρόπος Διαβίωσης του ασθενούς
Η μετεμφραγματική περίοδος είναι, γενικά, μια μεγάλη ευκαιρία να προσαρμοστεί ο τρόπος διαβίωσης του ασθενούς προς πιο υγιεινή κατεύθυνση:
- όχι κάπνισμα,
- όχι υπερβολές στην κατανάλωση τροφών,
- αποφυγή λιπαρών φαγητών,
- αποφυγή αεριούχων ποτών,
- αποφυγή κατάχρησης οινοπνεύματος.
Προσοχή! Το έμφραγμα, στις περισσότερες περιπτώσεις, δε σημαίνει αναπηρία. Σημαίνει προσαρμογή της ζωής μας σε καινούργια δεδομένα, περισσότερο υγιεινά και λιγότερο βλαπτικά.
Γιατί το έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι τόσο συχνή πάθηση;
Έχει καταγραφεί ότι νοσηλεύονται περίπου 150-200 εμφράγματα μυοκαρδίου/ 100.000 κατοίκους/ έτος και ότι οι περισσότεροι ασθενείς είναι άνδρες. Αυτός ο αριθμός δεν περιλαμβάνει τα περιστατικά που καταλήγουν πριν προφθάσουν να δεχθούν νοσοκομειακή περίθαλψη(τα περισσότερα επεισόδια αιφνιδίου θανάτου σε άτομα ηλικίας πάνω από 35ετών προκαλούνται απ’τη στεφανιαία νόσο).
Σ’αυτό συμβάλλει ο σύγχρονος τρόπος διαβίωσης, που περιλαμβάνει πλούσια σε λίπη και αλάτι διατροφή, καθιστική ζωή, κάπνισμα και έλλειψη άσκησης. Ο τρόπος αυτός διαβίωσης ευνοεί την ανάπτυξη αθηρωματικών βλαβών, αλλά και τη δημιουργία εμφράγματος μετά ρήξη της αθηρωματικής πλάκας. Ο μη γυμναζόμενος άνθρωπος δεν αναπτύσσει παράπλευρη κυκλοφορία που θα τον βοηθήσει σε περίπτωση απόφραξης κάποιας στεφανιαίας αρτηρίας του. Η ρήξη της αθηρωματικής πλάκας και η επακόλουθη δημιουργία θρόμβου και απόφραξης είναι πιθανότερο να συμβεί σε ένα αγύμναστο άτομο με αθηρωματικές βλάβες κατά τη διάρκεια έντονης προσπάθειας, συναισθηματικής φόρτισης ή μετά πλούσιο γεύμα. Ο λόγος είναι ότι, με τη δυσανάλογη αύξηση του αριθμού των σφύξεων(ταχυκαρδία) και της ταχύτητας του αίματος στις περιπτώσεις αυτές, δημιουργούνται οι συνθήκες για να ραγούν οι αθηρωματικές πλάκες και να προκληθεί οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (έμφραγμα, ασταθής στηθάγχη).
Μπορούμε να αποφύγουμε το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου;
Βεβαίως! Από όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως φάνηκε τί είναι αυτό που μας βλάπτει χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Η στεφανιαία νόσος, της οποίας μια εκδήλωση είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου, είναι πάθηση που αναπτύσσεται ύπουλα κατά τη διάρκεια πολλών ετών, 10 και άνω. Η ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης είναι αναπόφευκτη εξέλιξη φθοράς των αγγείων μας, που δεν οδηγεί αναγκαστικά σε έμφραγμα ή σε άλλη εκδήλωση στεφανιαίας νόσου. Υπάρχουν ηλικιωμένοι που δεν «πάσχουν» από τα στεφανιαία αγγεία τους και ζουν υγιείς. Στην πραγματικότητα μπορεί να υπάρχουν βλάβες στις στεφανιαίες αρτηρίες τους, αλλά λόγω του σωστού τρόπου διαβίωσής τους(διατροφικές συνήθειες, άσκηση, όχι κάπνισμα) δεν αναπτύχθηκαν πρόωρα και δόθηκε η ευκαιρία ανάπτυξης παράπλευρης κυκλοφορίας. Στον αντίποδα βρίσκονται πολλοί νεώτεροι άνθρωποι, που, λόγω ύπαρξης προδιαθεσικών παραγόντων (όπως η πλούσια σε λίπη διατροφή, η έλλειψη άσκησης και το κάπνισμα), αναπτύσσουν πρόωρα, σε ηλικίες 30-50 ετών ή και ακόμη μικρότερες, αθηρωματικές βλάβες. Τα άτομα αυτά, που δεν έχουν την ασφαλιστική δικλείδα της παράπλευρης κυκλοφορίας και είναι φορτωμένα άγχος και αγωνία στις καθημερινές τους δραστηριότητες, είναι υποψήφια εμφράγματος, αν δεν αλλάξουν έγκαιρα συνήθειες και τρόπο διαβίωσης.
Τί πρέπει να κάνουμε;
Παραδοσιακός Μεσογειακός Τρόπο; Διατροφής
Να επανέλθουμε στον παραδοσιακό μεσογειακό τρόπο διατροφής, στη μεσογειακή δίαιτα όπως είναι γνωστή παγκοσμίως πλέον. Ο τρόπος αυτός διατροφής έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την πιθανότητα εμφράγματος. Είναι η διατροφή που περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ελαιόλαδο και ψάρια, ενώ γενικά είναι φτωχή σε ζωϊκά λίπη, κρεατικά και υδατάνθρακες συγκριτικά με τη δυτικού τύπου δίαιτα.
Να μη Καπνίζουμε
Οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, το μονοξείδιο του άνθρακα, η νικοτίνη και άλλες ουσίες που δημιουργούνται ή απελευθερώνονται κατά τη διαδικασία του καπνίσματος ευνοούν την πρόωρη ανάπτυξη αθηρωματικών βλαβών, αλλά και τη θρόμβωση. Αλλά με την ευκαιρία αυτή πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι το κάπνισμα δεν είναι η μόνη αιτία που βλάπτει τις στεφανιαίες αρτηρίες μας. Ένας που δεν καπνίζει, κινδυνεύει και αυτός, εφόσον έχει άλλους προδιαθεσικούς παράγοντες, φανερούς(δυσλιπιδαιμία, σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση, έλλειψη άσκησης), ή μη φανερούς (κληρονομικότητα, ανατομία στεφανιαίων). Όσο περισσότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες υπάρχουν σε ένα συγκεκριμένο άτομο, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος εμφράγματος. Μάλιστα, αν υπάρχουν 2, 3 ή περισσότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες ο κίνδυνος δεν γίνεται 2, 3 κλπ φορές μεγαλύτερος, αλλά πολλαπλασιάζεται πολύ περισσότερο.
Να Ασκούμαστε
Μέτρια καθημερινή άσκηση, όχι πρωταθλητισμός, βοηθά με πολλούς τρόπους. Πρωταρχικά αυξάνει την καύση των θερμίδων, περιορίζει τη συσσώρευση λίπους, καταπολεμά την παχυσαρκία, διατηρεί το άτομο σε φόρμα και το κάνει ευδιάθετο και αισιόδοξο. Όλα αυτά εμποδίζουν την πρόωρη ανάπτυξη αθηρωματικών βλαβών, σε μακροχρόνια, βέβαια, βάση. Πολύ σημαντικό είναι ότι με τη σωστή άσκηση αυξάνεται η πιθανότητα δημιουργίας παράπλευρης κυκλοφορίας σε περιοχή ενδεχόμενης στένωσης των στεφανιαίων αρτηριών, με συνέπεια είτε να μη εκδηλωθεί νόσος, είτε να διαδράμει ηπιώτερα σε περίπτωση που εκδηλωθεί.
Όσοι πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη να φροντίσουν να διατηρούν την αρτηριακή τους πίεση και το σάκχαρο του αίματός τους σε φυσιολογικά, κατά το δυνατό, επίπεδα με κατάλληλη διατροφή και φαρμακευτική αγωγή αν χρειάζεται..
Παίζει ρόλο η κληρονομικότητα;
Ναι, κληρονομούμενη είναι η προδιάθεση για στεφανιαία νόσο και κάποιοι προδιαθεσικοί παράγοντες, όπως η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η κληρονομική υπερχοληστερολαιμία. Αν στην κληρονομούμενη προδιάθεση, που δεν μπορούμε, προς το παρόν, να την επηρεάσουμε, δεν προσθέσουμε άλλους, επίκτητους, προδιαθεσικούς παράγοντες μειώνονται οι πιθανότητες πρόωρης ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου και εκδήλωσης εμφράγματος. Αντίθετα, αν σε κληρονομούμενη προδιάθεση στεφανιαίας νόσου προστεθούν και άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες, η πιθανότητα πρόωρης ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου και εμφράγματος γίνεται πολύ μεγάλη.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι κληρονομική προδιάθεση δεν έχει κάποιος του οποίου ο ένας γονέας έπαθε έμφραγμα σε ηλικία πχ 75 ετών. Τέτοια παραδείγματα δημιουργούν αδικαιολόγητο φόβο και πανικό μερικές φορές. Η αλήθεια είναι ότι για να πούμε ότι υπάρχει κληρονομική προδιάθεση θα πρέπει κάποιος από τους συγγενείς πρώτου βαθμού (γονείς ή αδέλφια) να έχει εκδηλώσει σίγουρη στεφανιαία νόσο σε ηλικία κάτω των 55 ετών. Πάνω από την ηλικία αυτή εκδήλωση στεφανιαίας νόσου δεν θεωρείται ότι αποτελεί κληρονομική προδιάθεση.
Μπορεί να υποβληθεί σε εξωκαρδιακή εγχείρηση κάποιος που έπαθε έμφραγμα;
Η απάντηση είναι ναι υπό προϋποθέσεις. Πρώτα από όλα κατά τη διάρκεια εξέλιξης ενός οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου πρέπει να αποφεύγεται οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση, που απαιτεί γενική αναισθησία, εκτός αν σχετίζεται με θέμα ζωής ή θανάτου, ή κρίνεται αναγκαία η διενέργειά της για την αποφυγή μελλοντικών επιπλοκών. Στις περιπτώσεις αυτές σταθμίζεται ο κίνδυνος και είτε αποφασίζεται διενέργεια της εγχείρησης, αφού ληφθούν τα αναγκαία μέτρα προφύλαξης, είτε προβαίνουμε σε άμεση στεφανιογραφία και σωστική αγγειοπλαστική ή αορτοστεφανιαία παράκαμψη, αν μας δίδεται ο χρόνος, και στη συνέχεια προβαίνουμε στη διενέργεια της εξωκαρδιακής εγχείρησης.
Αυτές είναι ειδικές καταστάσεις και τις κρίσιμες αποφάσεις καλείται να λάβει σχετική ομάδα Ιατρών σε συνεργασία με τον ίδιο τον ασθενή, αν διατηρεί τις αισθήσεις του, και τους στενώτερους συγγενείς του. Τις περισσότερες φορές δεν χρειάζεται να ληφθούν τόσο δραματικές αποφάσεις. Εφόσον μια εξωκαρδιακή εγχείρηση μπορεί να αναβληθεί, χωρίς ουσιαστικό κίνδυνο, για 4-6 εβδομάδες είναι προτιμότερο να προγραμματιστεί, αφού παρέλθει η «θερμή» περίοδος του οξέος εμφράγματος, εν ψυχρώ για το διάστημα αυτό. Αν, πάλι, η στεφανιαία νόσος κρίνεται σοβαρή, μπορεί το άτομο να υποβληθεί σε εντατική φαρμακευτική θεραπεία, σε στεφανιογραφία, σε αγγειοπλαστική ή και αορτοστεφανιαία παράκαμψη, οπότε μεταφέρεται ανάλογα και η ημερομηνία της εξωκαρδιακής επέμβασης.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε:
Το έμφραγμα είναι μια εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου που, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, θεραπεύεται.
Μεγάλη σημασία έχει η έγκαιρη μεταφορά του ασθενούς σε οργανωμένη Καρδιολογική κλινική.
Για την πρόληψη του εμφράγματος, αλλά και μετά το έμφραγμα έχει ιδιαίτερη σημασία
- η μέτρια άσκηση,
- η μεσογειακή διατροφή,
- η αποφυγή καπνίσματος και
- η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου του αίματος σε όσους έχουν αρτηριακή υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη.
Αυτός που παθαίνει έμφραγμα του μυοκαρδίου επανέρχεται, κατά κανόνα, σε φυσιολογικούς ρυθμούς ζωής, χρειάζεται, όμως, φαρμακευτική κάλυψη, παρακολούθηση και προσοχή σε κάθε επιπλοκή της υγείας του.
