Η Διαβητική Νεφροπάθεια επισυμβαίνει στον Διαβήτη τύπου Ι (πρώην ονομασία νεανικός διαβήτης ή Ινσουλινοεξαρτώμενος) και στον Διαβήτη τύπου 2 (πρώην ονομασία διαβήτης ενηλίκων ή μη –ινσουλινοεξαρτώμενος), αλλά και σε άλλες μορφές Διαβήτου όπως αυτός μετά από παγκρεατεκτομή ή μετά από χρόνια παγκρεατίτιδα.
Τα σύγχρονα δεδομένα δείχνουν ότι ο κίνδυνος Διαβητικής Νεφροπάθειας είναι παρόμοιος – ισοδύναμος και στις δύο μορφές Διαβήτη όπως δείχνουν Βρετανικές και Ιαπωνικές μελέτες με δεκαετή τουλάχιστον παρατήρηση. Περίπου 9.500 Έλληνες πάσχουν από νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, 663 υποβάλλονται σε περιτοναϊκή κάθαρση και 2.639 έχουν μεταμοσχευθεί. Η νεφρική προσβολή εκδηλώνεται, αρχικά με μικρολευκωματινουρία και στη συνέχεια με λευκωματουρία και έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας (νεφρική ανεπάρκεια).
Πρόληψη και αντιμετώπιση της διαβητικής νεφροπάθειας
Σήμερα οι περισσότεροι από τους ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση είναι διαβητικοί, γεγονός που δείχνει το μέγεθος του προβλήματος. Η λεπτομερής αναφορά στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της διαβητικής νεφροπάθειας εκφεύγει του σκοπού του παρόντος δημοσιεύματος, περιληπτικά όμως θα αναφέρουμε ότι απαιτείται πολύ καλή ρύθμιση του σακχάρου του αίματος, συμμόρφωση του ασθενούς στην προτεινόμενη διαιτητική αγωγή, απώλεια βάρους, ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, καθημερινή σωματική άσκηση (πχ βάδισμα) αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας και τακτική παρακολούθηση από εξειδικευμένους γιατρούς.
Οι διαβητικοί, όμως είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στην εμφάνιση οξείας νεφρικής ανεπάρκειας (οξεία επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας), πόσο μάλλον όταν συνυπάρχει διαβητική νεφροπάθεια (με ή χωρίς νεφρική ανεπάρκεια), από διάφορους παράγοντες κινδύνου, όπως είναι η αφυδάτωση, η απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης, οι λοιμώξεις, διάφορα νεφροτοξικά φάρμακα κ.α. Η πιθανότητα οξείας επιδείνωσης της νεφρικής λειτουργίας αυξάνεται κατά τη διάρκεια του θέρους και συνεπώς ο διαβητικός θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός στην αποφυγή τέτοιων παραγόντων, γιατί η επιπλοκή αυτή συχνά έχει τραγικές συνέπειες απειλώντας και την ίδια τη ζωή του.
Οδηγίες στην προστασία νεφρικής λειτουγρίας των διαβητικών το καλοκαίρι
Στη συνέχεια θα προχωρήσουμε σε μερικές πρακτικές οδηγίες χρήσιμες στην προστασία της νεφρικής λειτουργίας των διαβητικών κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η υψηλή θερμοκρασία του περιβάλλοντος και οι μεγάλες εφιδρώσεις προκαλούν απορρύθμιση του σακχάρου του αίματος, σακχαρουρία, πολυουρία, αφυδάτωση και πτώσης της αρτηριακής πίεσης. Όλα τα παραπάνω μπορεί να οδηγήσουν σε διαβητική κετοξέωση, μία πολύ βαριά επιπλοκή του σακχαρώδους διαβήτη, και οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Συνεπώς, ο διαβητικός θα πρέπει:
- να πίνει άφθονα υγρά (κυρίως νερό)
- να αποφεύγει την έκθεση στον ήλιο και τα θαλάσσια λουτρά τις μεσημεριανές ώρες
Οι καλύτερες ώρες για κολύμπι ή για βάδισμα στο βουνό είναι οι πρωινές και οι βραδυνές. Γενικά ο διαβητικός δεν πρέπει να διψάει ποτέ, πρέπει να έχει άμεση πρόσβαση στο νερό και να μην εκτίθεται επί μακρόν στην ηλιακή ακτινοβολία.
Νοσήματα που συνυπάρχουν με τον σακχαρώδη διαβήτη
Αρτιακή υπέρταση
Οι περισσότεροι διαβητικοί πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση, για την οποία συνήθως λαμβάνουν περισσότερα του ενός αντιϋπερτασικά φάρμακα μεταξύ των οποίων και διουρητικά. Το καλοκαίρι, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών του περιβάλλοντος, της συνοδού αγγειοδιαστολής και των εφιδρώσεων, η αρτηριακή πίεση πέφτει και ως εκ τούτου ο διαβητικός θα πρέπει να μετρά τακτικά την αρτηριακή του πίεση γιατί μπορεί να χρειαστεί τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής του. Η μεγάλη πτώση της αρτηριακής πίεσης είναι πολύ συχνό αίτιο οξείας νεφρικής ανεπάρκειας, αλλά και άλλων συμβαμάτων, όπως αγγειακών θρομβωτικών επεισοδίων.
Στεφανιαία νόσο
Πάρα πολλοί διαβητικοί πάσχουν από στεφανιαία νόσο (ισχαιμική καρδιοπάθεια).
Οξέος καρδιακού επεισοδίου
Η πιθανότητα οξέος καρδιακού επεισοδίου (έμφραγμα , αρρυθμίες) με άμεση επίπτωση στη νεφρική λειτουργία αυξάνεται στις υψηλές θερμοκρασίες, στη παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο, στη κοπιώδη και εντατική κολύμβηση, στους κοπιώδεις περιπάτους σε υψηλό υψόμετρο ιδιαίτερα μετρά από λήψη γεύματος.
Θρομβωτικά εγκεφαλικά επεισόδια
Το ίδιο ισχύει και για τα θρομβωτικά εγκεφαλικά επεισόδια. Επομένως ο διαβητικός δεν πρέπει να κολυμπάει συνεχώς και εντατικά επί μακράν, και φυσικά να ευρίσκεται πάντα κοντά στην ακτή. Ποτέ δεν πρέπει να μπαίνει στη θάλασσα ή να αρχίζει βάδιση σε υψόμετρο με γεμάτο το στομάχι.
Ποια φαινόμενα συναντάμε το καλοκαίρι και ποια η αντιμετώπισή τους;
Διάφορα διαρροϊκά σύνδρομα
Συχνά φαινόμενα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού είναι τα διάφορα διαρροϊκά σύνδρομα που οφείλονται συνήθως στη πλημμελή συντήρηση των τροφίμων. Σοβαρό διαρροϊκό σύνδρομο ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από εμέτους , πυρετό και αδυναμία λήψης υγρών για τον διαβητικό σημαίνει σχεδόν νομοτελειακά οξεία νεφρική ανεπάρκεια.
Η πρόληψη είναι θεμελιώδους σημασίας και συνίσταται στη σχολαστική επιλογή φρέσκων και καλώς συντηρημένων τροφίμων, ενώ η αντιμετώπιση απαιτεί την παρεντερική χορήγηση υγρών για την αποφυγή της αφυδάτωσης και των ηλεκτρολυτικών διαταραχών. Μια καλή συμβουλή για τον διαβητικό θα ήταν η αποφυγή περιοχών για διακοπές όπου δεν υπάρχει δυνατότητα νοσοκομειακής περίθαλψης.
Επιμόλυνση των εξωτερικών τραυμάτων
Η συχνότητα των ατυχημάτων (μικρών ή μεγάλων) το καλοκαίρι είτε στη θάλασσα είτε στο βουνό είναι μεγαλύτερη. Οι διαβητικοί, λόγω της ανεπαρκούς αιμάτωσης των ιστών τους που προκαλεί η διαβητική αγγειοπάθεια, εμφανίζουν συχνά επιμόλυνση των εξωτερικών τραυμάτων, αλλά και μεγάλη καθυστέρηση στην επούλωσή τους.
Για τους λόγους αυτούς επιβάλλεται σχολαστικός καθαρισμός και επιμελής περιποίηση και των πιο επιπόλαιων τραυμάτων. Η εμφάνιση έντονης ερυθρότητας γύρω από το τραύμα, η εκροή βρώμικου και δύσοσμου υγρού και το τοπικό άλγος , είναι σημεία επιμόλυνσης και τότε ο διαβητικός θα πρέπει να επισκεφθεί άμεσα γιατρό.
Λοίμωξη με μικροβιαιμία
Η συστηματική λοίμωξη με μικροβιαιμία είναι συχνή στις περιπτώσεις αυτές, και η μη έγκαιρη αντιμετώπιση μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη νεφρική λειτουργία.
Ηλιακά εγκαύματα
Τα παραπάνω ισχύουν και για τα ηλιακά εγκαύματα. Ο διαβητικός δεν πρέπει ποτέ να εκτίθεται στον ήλιο χωρίς επάλειψη του δέρματος με προστατευτικά επιθέματα (αντηλιακές κρέμες).
Ουρολοιμώξεις
Μία άλλη συχνή και δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση για τους διαβητικούς είναι οι ουρολοιμώξεις κατά το καλοκαίρι. Δυσουριακά ενοχλήματα , όπως συχνοουρία, καύσος ή άλγος κατά την ούρηση, πόνος στη μέση συνοδευόμενος από πυρετό σημαίνουν ουρολοίμωξη του κατώτερου ή ανώτερου ουροποιητικού και επιβάλλουν την άμεση προσφυγή σε γιατρό. Οι ουρολοιμώξεις στους διαβητικούς αποτελούν συχνή αιτία οξείας επιδείνωσης της νεφρικής λειτουργίας.
Φάρμακα
Οι διαβητικοί υπόκεινται σε μεγαλύτερο κίνδυνο νεφροτοξικότητας από διάφορα φάρμακα σε σχέση με το κοινό πληθυσμό. Μεταξύ αυτών των φαρμάκων ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει για μία κατηγορία αντιρρευματικών αναλγητικών φαρμάκων, των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων . Η εμφάνιση οξείας νεφρικής ανεπάρκειας σε διαβητικό από τη λήψη αυτών των φαρμάκων είναι ιδιαίτερα συχνή. Ο διαβητικός δεν θα πρέπει να παίρνει οποιοδήποτε παυσίπονο χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού του.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού επιβάλλεται σχολαστική ρύθμιση του σακχάρου του αίματος και η αποφυγή των οινοπνευματωδών ποτών
