Πολλοί από εμάς συνηθίζουμε να σερβίρουμε μεγάλες ποσότητες, να επιτρέπουμε στο μάτι μας να είναι αχόρταγο και να τρώμε όλο μας το φαγητό γιατί είναι η «δύναμή» μας. Για τους περισσότερους η συμπεριφορά αυτή απλά ισοδυναμεί με παραπάνω θερμίδες, για τα άτομα ωστόσο που πάσχουν από διαβήτη η μεγαλύτερη μερίδα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές.
Η ελεγχόμενη μερίδα βοηθά στην επίτευξη των δυο πιο σημαντικών στόχων στη θεραπεία του διαβήτη: στο υγιές σωματικό βάρος και στην καλύτερη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
Έλεγχος μεγέθους μερίδας και ρύθμιση σωματικού βάρους
Είναι πλέον σαφές ότι η ποσότητα του φαγητού που καταναλώνουμε είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το σωματικό μας βάρος και πως μια μέτρια αύξηση στο μέγεθος των μερίδων μπορεί να μας προσθέσει έως και δέκα κιλά παραπάνω βάρος σε ένα μόλις χρόνο. Σήμερα, επιδημιολογικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι,
Το 80 με 90% των ατόμων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα
Μια μέτρια μείωση στο σωματικό βάρος της τάξης του 10% του αρχικού, μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα σακχάρου έως και κατά 50%, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα μείωση και στις τιμές της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Επιπλέον αυτή η μείωση του βάρους έχει θετική επίδραση στην ευαισθησία των περιφερικών ιστών στην ινσουλίνη, στη δυσλιπιδαιμία και στην υπέρταση.
Όπως δε έχει διαπιστωθεί σε πολλές μελέτες η μείωση του βάρους σε παχύσαρκους διαβητικούς τύπου ΙΙ, σχετίζεται με τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου. Δεδομένα από αναδρομικές μελέτες δείχνουν ότι οι παχύσαρκοι διαβητικοί που μέσω αλλαγών στη διατροφή τους, πέτυχαν μέτρια μείωση του βάρος τους στην πενταετία, παρουσίασαν μείωση της θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα κατά 8%.
Συνεπώς, η απώλεια βάρους που επιτυγχάνεται κυρίως μέσω του έλεγχου στο μέγεθος των μερίδων και της συνολικής μείωσης στην ποσότητα του φαγητού, μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα σακχάρου σε διαβητικούς ή/και ακόμα να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη και των σχετιζόμενων με αυτόν επιπλοκών.
Μέγεθος μερίδας και μεταγευματικά επίπεδα σακχάρου αίματος
Ο βασικότερος στόχος στην αντιμετώπιση του διαβήτη είναι η καλύτερη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου, και για να επιτευχθεί αυτή θα πρέπει να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στην ποσότητα του φαγητού και στη φαρμακευτική αγωγή.
Η υπεργλυκαιμία, οι αυξημένες δηλαδή τιμές σακχάρου, αποτελούν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ένδειξη κακής ρύθμισης, ένδειξη έλλειψης ισορροπίας, που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. Έτσι, παραδείγματος χάριν η μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού για μια δεδομένη δόση ινσουλίνης σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι, θα αυξήσει τις τιμές γλυκόζης μεταγευματικά, ενώ αντίθετα λιγότερο φαγητό θα οδηγήσει σε υπογλυκαιμία, κατάσταση που είναι εξίσου επικίνδυνη.
Προκειμένου λοιπόν να επιτευχθούν καλύτερες τιμές σακχάρου, η ποσότητα του φαγητού θα πρέπει να είναι η ενδεδειγμένη, να υπολογίζεται προσεκτικά και μάλιστα σε διαβητικούς τύπου Ι, να συνάδει με τις χορηγούμενες μονάδες ινσουλίνης.
Πώς μπορώ να υπολογίσω καλύτερα το μέγεθος της μερίδας;
Καταρχήν θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι μερίδες είναι εξατομικευμένες και βασίζονται κυρίως στους στόχους της υπογλυκαιμικής αγωγής που έχει θέσει ο θεράπων ιατρός και ο διαιτολόγος. Δεν υπάρχει μια μερίδα που να αντιστοιχεί σε όλους, και αυτό γιατί η συνιστώμενη ημερήσια κατανάλωση ενέργειας και υδατανθράκων διαφέρει από ασθενή σε ασθενή. Για το λόγο αυτό είναι σημαντική η επιμόρφωση και η εκπαίδευση των ασθενών στις ποσότητες του φαγητού, κάτι που δεν προϋποθέτει απαραίτητα ζυγαριά!
Ο υπολογισμός των γραμμαρίων και η καταμέτρηση υδατανθράκων για πολλούς διαβητικούς ασθενείς αποτελεί πρόσθετο «φορτίο» στην ήδη δύσκολη καθημερινότητά τους. Για το λόγο αυτό επιστημονικοί φορείς όπως το American Dietetic Association, προτείνουν ότι μια οπτική σύγκριση με αντικείμενα από την καθημερινότητα μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμη και μάλιστα ότι διευκολύνει σημαντικά στον υπολογισμό των μερίδων.
Έτσι για παράδειγμα μια μερίδα φρούτου, δημητριακών και ζυμαρικών αντιστοιχεί σε μια σφιχτή γροθιά, ενώ μια μερίδα λαχανικών χωράει σε ολόκληρη την παλάμη. Γνωρίζοντας δε, ότι σε μια δεδομένη μερίδα περιέχεται συγκεκριμένη ποσότητα υδατανθράκων, ο υπολογισμός της ημερήσιας κατανάλωσης μπορεί να γίνεται με μεγαλύτερη ευκολία.
