Η διάγνωση μιας τροφικής αλλεργίας δε είναι εύκολη υπόθεση. Δεν υπάρχει μια απλή και μοναδική δοκιμασία, που να θέτει τη διάγνωση της τροφικής αλλεργίας. Ταυτόχρονα απαιτεί μεγάλη συνεργασία του ατόμου με τροφική αλλεργία, του διαιτολόγου και του αλλεργιολόγου.
Δυστυχώς τον τελευταίο καιρό κυκλοφορούν πολλά τεστ για τη διάγνωση των διατροφικών αλλεργιών, τα οποία δεν είναι επιστημονικά αποδεδειγμένα ότι ισχύουν.
Ποια είναι τα σημαντικότερα τεστ για τη σωστή διάγνωση των διατροφικών αλλεργιών;
Η διάγνωση των διατροφικών αλλεργιών στηρίζεται στην προσεκτική λήψη ιστορικού, φυσική εξέταση και σε ειδικές για τα αλλεργικά νοσήματα δοκιμασίες.
Ιστορικό και φυσική εξέταση
Το ιστορικό αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της διάγνωσης. Σημαντικά σημεία στα οποία πρέπει να επικεντρώνεται είναι:
- Το περιβάλλον στο οποίο ζει και εργάζεται το άτομο (ύπαρξη ερεθιστικών ουσιών, σκόνης κ.α.)
- Η διατροφή που ακολουθεί
- Ύπαρξη κληρονομικής επιβάρυνσης
- Συνθήκες κάτω από τις οποίες γίνονται πιο έντονα τα συμπτώματα (π.χ. εποχή, τόπος, άσκηση κ.α.)
Σημαντικό ρόλο παίζουν η ύπαρξη άλλων ασθενειών, καθώς και η λήψη φαρμάκων.
Η φυσική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει τη παρουσία διαφόρων συμπτωμάτων που σχετίζονται με άσθμα, ατοπική δερματίτιδα και αλλεργική ρινίτιδα, τα οποία δείχνουν αυξανόμενο κίνδυνο για αλλεργία σε τρόφιμα.
Ειδικές αλλεργικές δοκιμασίες
Δερματικές δοκιμασίες (Δ.Δ.):
Υπάρχουν δύο παραλλαγές της συγκεκριμένης μεθόδου:
- Οι δοκιμασίες νυγμού (skin prick test)
- Οι ενδοδερμικές δοκιμασίες (intracutaneous skin test)
Μικρή ποσότητα αλεργιογόνου τοποθετείτε στο δέρμα ή ενδοδερμικά. Η ανάγνωση των αποτελεσμάτων γίνεται μετά από 15 και 30 λεπτά, με την ύπαρξη ευαισθησίας.
Κύρια προϋπόθεση για τη διενέργεια των Δ.Δ. είναι τα άτομα που υποβάλλονται σε αυτές να είναι ελεύθερα συμπτωμάτων και να μη χρησιμοποιούν φάρμακα που επηρεάζουν τις Δ.Δ.. Επίσης οι ενδοδερμικές δοκιμασίες επιβάλλεται να γίνονται από εξειδικευμένο αλλεργιολόγο, σε καλά εξοπλισμένα ιατρεία, κλινικές και νοσοκομεία.
Εργαστηριακές εξετάσεις αίματος (Ε.Α.):
Σε αυτές τις εξετάσεις μετριέται το επίπεδο της ολικής και των ειδικών ανοσοσφαιρίνων Ε (IgE) του ορού.
Ευρύτερα αποδεκτές μέθοδοι αναζήτησης των ειδικών IgE του ορού είναι:
- Ο ραδιοαλλεργοπροσροφητικός προσδιορισμός (Radio Allergo Sorbent Test –RAST Test)
- Το σύστημα CAP (CAPacity)
- Η μέθοδος ELISA (Enzyme – linked immunosorbent assay)
Τα πλεονεκτήματα της μέτρησης της ειδικής IgE είναι κυρίως ότι δεν επηρεάζονται από τα λαμβανόμενα φάρμακα, η εκτεταμένη δερματοπάθεια - έκζεμα δεν αποτελεί εμπόδιο, είναι απολύτως ασφαλής μέθοδος.
Τα μειονεκτήματα της είναι ότι τα αποτελέσματα δεν είναι αμέσως διαθέσιμα και το κόστος των εξετάσεων είναι υψηλό.
Δοκιμασία Τροφικής Πρόκλησης
Πολύ μικρή ποσότητα από το υποπτευόμενο σαν ένοχο αλλεργιογόνο τρόφιμο δίνεται στο άτομο από το στόμα. Η μέθοδος αυτή είναι επικίνδυνη για την υγεία, ιδιαίτερα όταν το άτομο έχει ιστορικό αναφυλακτικής αντίδρασης και γι΄ αυτό πρέπει να γίνεται μόνο από γιατρό και σε ειδικά εξοπλισμένο ιατρείο / νοσοκομείο.
Δοκιμασία αποκλεισμού και επαναπρόσληψης του υπόπτου τροφίμου
Το ύποπτο τρόφιμο αποκλείεται από τη διατροφή του ατόμου για μερικές μέρες. Αν τα συμπτώματα βελτιωθούν, τότε το τρόφιμο αυτό επαναπροσλαμβάνεται. Αν τα συμπτώματα εμφανιστούν ξανά τότε το τρόφιμο αυτό θεωρείται ως το υπεύθυνο τρόφιμο.
Ποια τεστ διάγνωση των διατροφικών αλλεργιών πρέπει να αποφεύγουμε;
Στην αγορά υπάρχουν χιλιάδες άλλα τεστ που ισχυρίζονται ότι μπορούν να διαγνώσουν τροφικές αλλεργίες. Στην πραγματικότητα κανένα από αυτά δεν είναι αποδεδειγμένο ότι ισχύει και δεν είναι εγκεκριμένο για τη διάγνωση τροφικών αλλεργιών. Μερικά από αυτά είναι:
- Εργαστηριακές εξετάσεις αίματος, όπου μετριέται η ανοσοσφαιρίνη G (IgG) του ορού: Οι υποστηριχτές της μεθόδου αυτής υποστηρίζουν ότι αύξηση της IgG μετά από λήψη συγκεκριμένης τροφής, υποδηλώνει δυσανεξία προς τη συγκεκριμένη τροφή. Δεν υπάρχουν όμως μέχρι στιγμής επαρκή στοιχεία που να στηρίζουν αυτή την άποψη.
- Κινησιολογία: Η μέθοδος αυτή στηρίζεται στη θεωρία ότι κάποια τρόφιμα μπορούν να επηρεάσουν την ενεργειακή ισορροπία στο σώμα. Το άτομο κρατά το ύποπτο τρόφιμο και ο «θεραπευτείς» μετρά την αντίδραση των μυών. Το αποτέλεσμα είναι η αποφυγή πολλών τροφίμων από το διαιτολόγιο και η δημιουργία μιας μη ισορροπημένης διατροφής.
- Ανάλυση μαλλιών: Μικρή ποσότητα από μαλλιά πηγαίνει σε εργαστήριο και αναλύεται για την ύπαρξη βαριών μετάλλων, όπως ο υδράργυρος και ο μόλυβδος. Η θεωρεία αυτή στηρίζεται στην ιδέα ότι τα μέταλλα αυτά προκαλούν δυσανεξίες. Στην πραγματικότητα δεν έχει ποτέ αποδειχθεί κάτι τέτοιο.
- Leucocytotoxic ή Cytotoxic τεστ: Πρόκειται για μια εξέταση αίματος όπου το λευκά αιμοσφαίρια αναμειγνύονται με την ύποπτη τροφή και αν διογκωθούν τότε υποδηλώνεται πρόβλημα με τη συγκεκριμένη τροφή. Καμία λογική επιστημονική απόδειξη δεν υπάρχει για τη συγκεκριμένη μέθοδο.
- Μέτρηση παλμών: Σε αυτό το τεστ μετριούνται οι παλμοί πριν τη λήψη και 15 λεπτά μετά τη λήψη της ύποπτης τροφής. Αύξηση περίπου 10 παλμούς ανά λεπτό μετά τη λήψη της τροφής υποδεικνύει δυσανεξία στο συγκεκριμένο τρόφιμο. Οι έρευνες που έχουν γίνει αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ της αύξησης των παλμών και δυσανεξιών.
- Electrodermal (Vega) τεστ: Στο τεστ αυτό μετριέται η ηλεκτρομαγνητική αγωγιμότητα του σώματος. Το τεστ αυτό στηρίζεται στη θεωρία ότι: ύποπτα τρόφιμα μειώνουν την ηλεκτρομαγνητική αγωγιμότητα του σώματος. Τα αποτελέσματα σε αυτό το τεστ είναι εντελώς τυχαία και δεν στηρίζονται σε καμία επιστημονική απόδειξη.
Τι πρέπει να προσέξουμε πριν κάνουμε τεστ για διάγνωση διατροφικών αλλεργιών;
Για να είμαστε σίγουροι ότι το τεστ το όποιο θα υποβληθούμε είναι κατάλληλο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε το όνομα του τεστ, την ειδικότητα του ατόμου που θα μας το κάνει. Σημαντικό είναι επίσης να ρωτήσουμε κάποιο άτομο που εμπιστευόμαστε και γνωρίζουμε ότι έχει κάποια γνώση στα θέματα αυτά, όπως ο προσωπικός και ο οικογενειακός μας γιατρός, για την εγκυρότητα του τεστ.
Σημαντικό είναι επίσης να γνωρίζουμε ότι μερικά από τα πιο πάνω τεστ μπορεί να αποκλείσουν πολλά τρόφιμα από το διαιτολόγιο μας και με αυτό τον τρόπο να το καταστήσουν μη ισορροπημένο και ανεπαρκή σε θρεπτικά συστατικά. Γι΄ αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή.
